Strukturalne wzmacnianie materiałów porowatych z uwzględnieniem obrazów
W pracy omówiono zjawiska powierzchniowe występujące na granicy faz ciało stałe/ciecz/powietrze oraz przedstawiono metody strukturalnego nasycania obiektów zabytkowych, uwzględniając wpływ porowatości materiałów, właściwości rozpuszczalników i roztworów oraz problemy związane z migracją substancji wzmacniających do powierzchni materiałów porowatych. W ramach ostatniego zagadnienia omówiono wpływ lotności rozpuszczalników, temperatury i warunków suszenia obiektów, jakości rozpuszczalników i rozcieńczalników, rozdziału fazowego roztworów oraz ciężaru cząsteczkowego polimerów i lepkości roztworów.
Ponadto opisano nowe możliwości strukturalnego wzmacniania obrazów ze szczególnym uwzględnieniem metody próżniowej i zastosowania aerozoli roztworów spoiw, jak też przyczyny ciemnienia warstwy malarskiej jako skutek jej wzmacniania.
Stosowanie omówionych w pracy odpowiednich roztworów i metod nasycania pozwoli konserwatorom na ograniczenie migracji substancji wzmacniających, a tym samym na głębokie lub całkowite (strukturalne) wzmacnianie materiałów porowatych i na ich odpowiednie, z punktu widzenia konserwatorskiego, utrwalenie i wzmocnienie.
Zarys treści / 7
Wprowadzenie / 9
1. Zjawiska powierzchniowe występujące na granicy faz / 11
2. Strukturalne nasycanie materiałów porowatych / 17
2.1. Metody strukturalnego nasycania obiektów zabytkowych / 17
2.2. Wpływ porowatości materiałów na możliwość ich nasycania roztworami wzmacniającymi / 20
2.3. Wpływ właściwości rozpuszczalników i roztworów na strukturalne nasycanie materiałów porowatych / 24
2.4. Migracja substancji wzmacniających do powierzchni materiałów porowatych / 29
2.4.1. Eksperyment potwierdzający możliwość strukturalnego wzmocnienia wapienia pińczowskiego polimerami / 35
2.4.2. Wpływ lotności rozpuszczalników i temperatury suszenia nasyconych kamieni na proces migracji polimerów / 36
2.4.3. Wpływ warunków suszenia kamieni nasyconych roztworami na migrację polimerów / 39
2.4.4. Wpływ rozpuszczalników i rozcieńczalników na migrację polimerów w kamieniach / 41
2.4.5. Wpływ rozdziału fazowego roztworów w kamieniach na ich wzmocnienie strukturalne / 44
2.4.6. Wpływ ciężarów cząsteczkowych polimerów oraz lepkości roztworów na ich migrację / 57
2.4.7. Omówienie wyników badań / 62
2.5. Nowe możliwości strukturalnego wzmacniania obrazów / 69
2.5.1. Wzmacnianie pudrującej się warstwy malarskiej / 74
2.5.2. Metody strukturalnego wzmacniania obrazów / 80
2.5.2.1. Nasycanie roztworami i suszenie pod zmniejszonym ciśnieniem / 81
2.5.2.2. Nasycanie aerozolami i suszenie pod zmniejszonym ciśnieniem / 81
2.6. Zagadnienie ciemnienia warstwy malarskiej jako skutek jej wzmocnienia strukturalnego / 82
3. Badania nad strukturalnym wzmacnianiem obrazów / 89
Bibliografia / 93
Wykaz fotografii, rysunków i tabel / 97
Summary. Structural strengthening of porous materials, including easel paintings / 103