Zanim Polska została Polską
Podważanie utartych poglądów i formułowanie nowych (choćby i prowokacyjnych) pytań nadaje badaniom nad minionymi czasami dynamikę wzbogacającą naszą wiedzę o nowe spojrzenie. Ta książka jest kolejną próbą przyjrzenia się przedpiastowskim i wczesnopiastowskim korzeniom polskiej państwowości. A kiedy archeolog, zazwyczaj grzebiący w ziemi, zaczyna też grzebać w innych źródłach informacji, to skutkiem tego może być dogrzebanie się do licznych wątpliwości, które kryją się w obowiązujących dotąd interpretacjach. Problemy uznane za niekontrowersyjne ujawniają swoją wielowątkowość, a wizje uznane za kanoniczne okazują się mieć kruche podstawy.
Mam nadzieję, że zaproponowana w tej książce narracja skłoni czytelników do przemyślenia własnych poglądów, choć nie do bezkrytycznej akceptacji przedstawionych hipotez, które podważają mocno już zmitologizowane wizje najwcześniejszych dziejów polskiej państwowości. Ich oceny dokona czas, który jest najlepszym recenzentem!
Od autora
Rozmowa z prof. Przemysławem Urbańczykiem na antenie Radia TOK FM
Rozmowa z prof. Przemysławem Urbańczykiem w serwisie Wirtualna Polska - TEKST
Wprowadzenie / 7
1. Pierwsze państwa u sąsiadów / 21
2. Korzenie państwa wczesnopiastowskiego / 51
3. Plemiona czy chaos? / 67
3.1. Wolinianie / 87
3.2. Wiślanie / 91
3.3. Polanie / 95
4. Problemy finansowe / 117
4.1. Eksport niewolników / 118
4.2. Import srebra / 126
4.3. Płacidła / 137
5. Organizacja terytorium, czyli po co budowano grody? / 143
6. Ustalanie granic / 169
6.1. Śląsk – między Polską, Czechami a Niemcami / 171
6.2. Dolne Nadodrze – piastowskie okno na świat / 198
7. Wybór stolicy / 221
8. Uznanie geopolityczne – szczyt gnieźnieński / 245
9. Nadanie nazw państwu i ludziom / 317
Zakończenie / 361
Literatura / 367
Indeks osob / 413
Indeks postaci historycznych / 419
Indeks geograficzny / 433
Przemysław Chudzik
Szymon Zdziebłowski
Bogdan Bernat
Przemysław Urbańczyk
Jest profesorem w Instytucie Archeologii UKSW oraz w Instytucie Archeologii i Etnologii PAN. Prowadzi badania mediewistyczne nad początkami państw, chrystianizacją, urbanizacją, stosunkami geopolitycznymi oraz architekturą Polski, Europy Środkowo-Wschodniej, Skandynawii i wysp północnego Atlantyku. Zajmuje się też teorią badań archeologicznych, historią archeologii i metodyką prac wykopaliskowych. Redaktor naukowy 17 tomów zbiorowych (12 wydano w językach kongresowych) oraz serii: „The Past Societies. Polish Lands from the First Evidence of Human Presence to the Early Middle Ages” (2017 – 5 tomów), „Dziedzictwo archeologiczne Puszczy Białowieskiej” (2021 – 5 tomów) i zaplanowanej na 18 tomów serii „Origines Polonorum”, nagrodzonej w 2020 r. Nagrodą Klio. Autor ponad 450 publikacji, w tym 15 książek, z których trzy uzyskały nagrody („Klio I stopnia”, MNiSW oraz Rektora Uniwersytetu Warszawskiego), a dwie nominowano do nagród im. Jerzego Giedroycia i Jana Długosza.