Europejczycy i Afrykanie. Wzajemne odkrycia i pierwsze kontakty
Pragnę zbadać, jak Europejczycy i Afrykanie, ludzie tak różnych kultur, zareagowali na owo nieoczekiwane spotkanie. Jakich doznawali uczuć, czego się bali, co budziło ich podziw, zdziwienie i zaciekawienie? Czym się oburzali? Dlaczego podejmowali ryzyko, by lepiej poznać stronę przeciwną? Jak ze sobą walczyli, jak i dlaczego ginęli? Kiedy nawiązali ze sobą pierwsze kontakty, jak się porozumiewali i gdzie organizowali spotkania? W jakich dziedzinach rozpoczęli współpracę? Jaki był los afrykańskiej mniejszości żyjącej w Portugalii oraz los portugalskich zbiegów żyjących w Afryce? Jakie było miejsce i znaczenie kobiet w przebiegu owych kontaktów? Co Europejczycy sądzili o Afrykanach, a co Afrykanie o Europejczykach? Jak długo obustronne opinie wynikały z doświadczeń wzajemnego poznawania się i jakim przemianom ulegały? Po jakim czasie i pod wpływem jakich okoliczności zaczęły się one przekształcać w stereotypy?
Od autora
Wstęp / 7
Rozdział 1. Początki / 27
Strach i odwaga / 27
Śmierć i postawy wobec śmierci / 43
Jak się porozumiewali? / 68
Zdumienie, zdziwienie, ciekawość i osobliwości / 91
Rozdział 2. Spotkania / 115
Ucztowanie / 115
Organizacja i przebieg pierwszych spotkań / 128
Miejsca handlu / 160
Podróże wolnych Afrykanów i poselstwa władców afrykańskich do Portugalii / 176
Rozdział 3. mniejszość wśród większości / 203
Niewolnicy afrykańscy w Portugalii – kulturowo-psychologiczne aspekty ich obecności / 203
Degredados, lancados, tangomaos – zesłańcy i zbiegowie portugalscy w Afryce Zachodniej / 242
Kobiety / 260
Rozdział 4. jedni o drugich. powstawanie obrazu „innego” / 283
Europejczycy o Afrykanach / 283
Afrykanie o Europejczykach / 317
Ilustracje i mapy / 335
Spis ilustracji i map / 359
Bibliografia / 363
Summary / 393
Indeks osobowy / 399
Bogdan Bernat
"[...] Praca prof. Michała Tymowskiego, specjalisty z zakresu historii Afryki przedkolonialnej, średniowiecznej Europy, historii porównawczej i antropologii politycznej wykorzystuje bezpośrednie doświadczenie etnologiczne zdobyte na Saharze, badanie tradycji ustnych Mali czy Nigru, a nadto spory dorobek naukowy profesora. Dały one impuls do niecodziennego, interdyscyplinarnego przyjrzenia się wzajemnym reakcjom Europejczyków i Afrykanów w czasie pierwszego stulecia odkrywania siebie nawzajem. [...]". Fragment recenzji: https://prenumeruj.forumakademickie.pl/recenzje/pierwsze-bliskie-spotkanie/.
Michał Tymowski
(ur. 1941), emerytowany profesor Uniwersytetu Warszawskiego, specjalizuje się w historii Afryki przedkolonialnej oraz średniowiecznej Europy, zajmuje się historią porównawczą i antropologią polityczną. Prowadził badania terenowe na Saharze (1974-1975), uczestniczył w badaniach tradycji ustnych w Mali (1976) i Nigrze (1977). W latach 1978-2008 był członkiem międzynarodowego zespołu zajmującego się zjawiskiem wczesnego państwa (Early State Project). W latach 1989-1993 profesor Uniwersytetu Paryż IV-Sorbona. Prowadził wykłady w EHESS w Paryżu oraz na Uniwersytecie Agostinho Neto w Luandzie. Jest członkiem korespondentem PAU (od 2011 r.) i PAN (od 2013 r.) oraz laureatem Nagrody Prezesa Rady Ministrów (2012). Autor licznych książek i rozpraw.