Pamięć Domu Komierowskich. Studium z dziejów rodu szlacheckiego w XVIII wieku
Ze Wstępu
W dotychczasowej historiografii badania nad rodami szlacheckimi w epoce staropolskiej koncentrowały się głównie na zagadnieniach kariery politycznej, awansu majątkowego, czy też budowaniu więzi klientarnych. W przypadku rodów magnackich podejmowano także próby analizy symbolicznych manifestacji wspaniałości i wspólnoty domów eiusdem nominis. Czynniki propagandowe, w kreacji literackiej i artystycznej, towarzyszyły wzrostowi znaczenia politycznego czy ekonomicznego, stanowiąc umocnienie prestiżu w społeczeństwie staropolskim. Z oczywistych względów źródłowych monografie rodów szlacheckich, których znaczenie nie wykraczało poza partykularz, rzadko śledzą awans ekonomiczny i polityczny w powiązaniu ze zmianami świadomości historycznej reprezentantów poszczególnych familii.
Autorzy prezentowanej książki mieli więcej szczęścia. Oprócz typowych źródeł do analizy wzrostu gospodarczego i politycznego, dysponowali materiałami z archiwum rodowego Komierowskich, którego fragmenty zachowały się w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie oraz Archiwum Państwowym w Bydgoszczy. Podjęli więc próbę ukazania awansu Komierowskich, osiadłych na Krajnie, Kujawach, a wkrótce i na Mazowszu, wychodząc od prezentacji rozwoju fortuny, wzmacniania prestiżu politycznego, wzrostu aktywności w życiu publicznym, by dojść do analizy świadomości rodowej, ujawnionej zwłaszcza w pokoleniu cześnika inowrocławskiego Józefa Komierowskiego. Autorzy, korzystając z modelu zaproponowanego przed laty przez Michela Vovelle'a określanego obrazowo jako ,,droga od piwnicy do strychu" starali się uwzględnić możliwie pełny zestaw czynników kształtujących ekonomiczne, polityczne i mentalnościowe oblicze rodu szlacheckiego w XVIII stuleciu. Dodajmy, rodu przeciętnego, pomijanego przez współczesne herbarze, dalekiego od szczytów władzy politycznej czy magnackich aspiracji, ale za to konsekwentnego w poszukiwaniu własnej przeszłości i przekazywaniu wiedzy o niej następnym pokoleniom.
Wstęp
ROZDZIAŁ I
Dzieje rodu Komierowskich do końca XVIII wieku
ROZDZIAŁ II
Osiemnastowieczni badacze przeszłości rodowej
ANEKS ŹRÓDŁOWY
Andrzej Konrad Gostomski, O dawności starożytnego imienia z Wieniawitów na Komierowie herbu Pomian Komierowskich
ROZDZIAŁ III
Ku przyszłości. Traktat cześnika inowrocławskiego Józefa Komierowskiego
ANEKS ŹRÓDŁOWY
Józef Komierowski, Ojciec do swoich dzieci z powodu poprzedniczego genealogicznego dzieła
Zakończenie
Bibliografia
A Memory of the Komierowski Home. A study of the history of a noble family in the 18th century (summary)
Tablice genealogiczne
Indeks osobowy
asia
Waldemar Chorążyczewski
Profesor w Instytucie Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jego zainteresowania badawcze obejmują: archiwistykę, dyplomatykę staropolską, historię XVI wieku, dzieje Kujaw w epoce nowożytnej, różne sposoby myślenia o przeszłości. Redaktor rocznika „Archiwa – Kancelarie – Zbiory”, współredaktor serii „Toruńskie Konfrontacje Archiwalne”. Najważniejsze publikacje: Pamięć domu Komierowskich. Studium z dziejów rodu szlacheckiego w XVIII wieku (Toruń 2002; współautor); Przemiany organizacyjne polskiej kancelarii królewskiej u progu czasów nowożytnych (Toruń 2007); Butlerio kelionės į Italiją ir Voketiją 1779–1780 metais dienoraštis (Wilno 2013; współautor).
Stanisław Roszak
Pracuje w Instytucie Historii i Archiwistyki UMK w Toruniu. Specjalizuje się w historii kultury nowożytnej oraz dydaktyce historii. Przez wiele lat pełnił funkcję przewodniczącego Komitetu Głównego Olimpiady Historycznej oraz redaktora naczelnego „Wiadomości Historycznych”. Obecnie jest dziekanem Wydziału Nauk Historycznych UMK. W jego dorobku jest blisko 200 prac naukowych, w tym kilka monografii.