Profesor, filozof kultury, absolwent Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej, stypendysta Deutscher Akademischer Austauschdienst (DAAD) i Österreichischer Austauschdienst (ÖAD) w Wiedniu, Lipsku i Heidelbergu, zatrudniony na Wydziale Filozofii i Nauk Społecznych UMK. Zajmuje się filozofią kultury, antropologią, filozofią dialogu, filozofią religii oraz metafizyką. W swoich badaniach podejmuje najistotniejsze problemy współczesnej kultury i metafizyki. Dotyczą one między innymi: kondycji człowieka w kulturze współczesnej, kategorii dialogu, problemów związanych z rozumieniem, miejsca religii w świecie współczesnym, uwikłania człowieka w czasowość istnienia. Jest autorem wielu książek i licznych artykułów poświęconych filozofii współczesnej. Szczególnie należy wskazać: Filozofia w Heidelbergu (1995), Filozofia jako hermeneutyka (2006), Czas i to, co ludzkie (2011, nominowana do nagrody Feniks 2012 oraz do Nagrody im. Jana Długosza 2012), O człowieku w czasach trudnych (2012), Poszukiwania metafizyczne (2014), Filozofia na co dzień. 365 dni z filozofią (2015), Naznaczeni tymczasowością. Wprowadzenie do teorii istnienia (2017), Zrozumieć świat współczesny (2018), „Uczyń nas otwartymi”. Studia z filozofii otwartości (2021).
Fundamentalizm i kultury
Zebrane w tym tomie teksty zostały przedstawione na III Interdyscyplinarnej Konferencji "Problemy współczesnej kultury". Konferencje te, organizowane od kilku lat przez Instytut Politologu, Instytut Stosunków Międzynarodowych oraz Instytut Filozofii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, mają za zadanie analizę najważniejszych problemów współczesnej kultury. W trzeciej edycji tej konferencji obszarem zainteresowań stał się właśnie fundamentalizm. Wybór tematu związany jest nie tylko z coraz częstszymi problemami, jakie stawia fundamentalizm współczesnej kulturze, lecz również z częstym myleniem poszukiwania fundamentu, zasad, ważności właśnie z fundamentalizmem. Coraz częściej wobec tych, którzy dostrzegają inne kategorie ważności niż jedynie subiektywnie obowiązujące, wysuwa się zarzut fundamentalizmu. Prowadzi to do odrzucenia takich poszukiwań, swoistego zafałszowania i traktowania świata ważności jedynie w kategoriach historycznej i subiektywnej żywotności. W imię walki z fundamentalizmem detronizuje się wartości, ważności i cały świat regulujący nasze życie. Lecz obok tej błędnej identyfikacji fundamentalizmu, łatwo dostrzec we współczesnej kulturze postawy, które budzą lęk, mieszając prawdę z doczesnym jej wyrazem, podnosząc skończoność do ważności wiecznej, przyjmując w imię tych prawd wrogą postawę wobec całego świata i odrzucając dialog. Jak prowadzić dialog z tymi, którzy nie chcą dialogu? Czy konferencja ta odpowiedziała na to pytanie? Pierwszym krokiem wydaje się taka postawa, w której rozmowę z "fundamentalizmem" przemieni się w rozmowę z "fundamentalistami". Tylko w ten sposób, gdy zamiast niebezpiecznej ideologii dostrzega się konkretnych ludzi, którzy właśnie tak szukają bezpieczeństwa dla swego życia, otwiera się pole do dyskusji.
Marek Szulakiewicz
Zbigniew Karpus
dr hab., prof. UMK, absolwent historii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1987 roku uzyskał tytuł doktora nauk humanistycznych w zakresie historii na podstawie rozprawy zatytułowanej „Jeńcy i internowani rosyjscy i ukraińscy na terenie Polski w latach 1918 – 1924”. Tytuł doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie historii uzyskał w roku 1999. Od 2000 roku profesor nadzwyczajny UMK w Toruniu. Początkowo zatrudniony na stanowisku asystenta, a następnie adiunkta w Instytucie Historii i Archiwistyki UMK. Od roku 2000 kierownik Katedry, a następnie dyrektor Instytutu Studiów Międzynarodowych UMK. Od roku 2009 kierownik Katedry Europy Wschodniej i zarazem prodziekan Wydziału Politologii i Studiów Międzynarodowych. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na historii politycznej Polski w XX w., stosunkach Polski ze wschodnimi sąsiadami, problemach polityki narodowościowej, a także migracjach w Europie Środkowo-Wschodniej w XX wieku.