Gimnazjum Toruńskie w latach 1817-1920

W 2008 r. przypada 440 rocznica założenia toruńskiego gimnazjum, którego spadkobiercą jest współczesne I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika. Przed czterdziestu laty szkoła -jedna z najstarszych polskich szkół - świętowała swoje czterechsetlecie. Później tradycją stało się organizowanie co dziesięć lat przez szkołę i Stowarzyszenie Absolwentów „Nicolaus" zjazdu absolwentów. Poprzedni taki zjazd odbył się w 1998 r. Powołany w 2006 r. Komitet Organizacyjny Obchodów 440-lecia powstania Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego postanowił przygotować na kolejny zjazd edycję książki autorstwa zmarłej w 1996 r. toruńskiej historyczki Krystyny Podlaszewskiej Gimnazjum Toruńskie w latach 1817-1920. Praca Krystyny Podlaszewskiej jest kontynuacją wcześniejszych prac Stanisława Tyńca i Stanisława Salmonowicza, które dzieje toruńskiej szkoły doprowadziły do początków XIX wieku.

Przedmowa /7
Wstęp /9
Rozdział I. Zewnętrzne dzieje gimnazjum i jego organizacja /19
A. Gimnazjum neohumanistyczne (1817-1858) /19
1. Pierwsze lata po przejęciu szkoły przez władze pruskie/ 19
2. Dyrektura Karla Friedricha Augusta Brohma (1817-1837) / 22
3. Za czasów dyrektora Ludwiga Martina Laubera (1838-1858) / 34
B. Gimnazjum wraz z klasami realnymi (1858-1904) /45
1. W czasie dyrektury Wilhelma Arthura Passowa (1858-1864) /45
2. Pod rządami Ludwiga Alberta Lehnerdta (1864-1878) /49
3. Za dyrektury Friedricha Johanna Gustava Strehlke (1878-1884) /58
4. Pod kierownictwem Michaela Hayducka (1884-1902) /62
C. Podwójny zakład: gimnazjum klasyczne i gimnazjum realne (1904-1920) /67
1. Dyrektura Friedricha Wilhelma Hermana Kantera (1902-1917)i Franza Ganske (1917-1920) /67
Rozdział II. Nauczanie j wychowanie /79
A. Program nauczania /79
1. Lata 1817-1855 /83
2. Lata 1855-1903 /93
3. Lata 1904-1920 /101
B. Metody nauczania/ 107
C. Pomoce naukowe/ 109
1. Pomoce do nauczania przedmiotów matematyczno-przyrodni-
czych i technicznych /109
2. Ogród botaniczny /111
3. Biblioteka /113
4. Biblioteka uczniowska /116
D. Założenia wychowawcze /118
SRozdział III. Nauczyciele/ 123
A. Status społeczny nauczycieli gimnazjalnych /123
B. Liczba nauczycieli w gimnazjum toruńskim i ich kwalifikacje /128
C. Sytuacja ekonomiczna/ 133
D. Działalność naukowa/ 136
1. W pierwszej połowie XIX wieku /136
2. Towarzystwo Kopernikańskie (Coppernicus-Yerein)/139
3. Polacy /154
Rozdział IV. Uczniowie /157
A. Dane statystyczne /157
1. Uczniowie/ 157
2. Absolwenci /162
B. Sytuacja materialna uczniów, stypendia /170
C. Sprawy narodowo-religijne i wychowawcze /174
D. Wybitniejsi uczniowie-Niemcy/ 177
E. Polacy /181
1. Dane statystyczne /181
2. Sytuacja młodzieży polskiej /186
3. Wybitniejsi uczniowie-Polacy /190
4. Organizacja filomacka i jej przedstawiciele/ 198
Zakończenie /207
Wykaz podstawowych źródeł i opracowań/ 211
Indeks osobowy /215

Krystyna Podlaszewska