Duchowieństwo rzymskokatolickie diecezji włocławskiej w latach 1918-1939

Duchowieństwo diecezjalne wpisane jest w strukturę Kościoła, zarówno powszechnego, jak i lokalnego. Jego podstawowym zadaniem jest ewangelizacja. Od zaangażowania kapłanów w pracę duszpasterską zależy w dużej mierze rozwój i realizacja celów Kościoła lokalnego. Stwierdzenia te można odnieść do jednej z najstarszych w Polsce diecezji włocławskiej. Obraz życia i działalności włocławskiego duchowieństwa w okresie międzywojennym to nie tylko suma pojedynczych biografii, lecz także niejako połączenie dwóch wątków: życia instytucjonalnego i społecznego, w którym księża ci uczestniczyli. Podejmowali także działalność naukową i publicystyczną. Nie było właściwie takiego obszaru życia, w który nie wnieśliby swego wkładu i liczącego się dorobku. Wykazali się oni również niezłomną postawą w czasie drugiej wojny światowej, kiedy to diecezja włocławska poniosła największe straty w stanie duchowieństwa. Wyrazem uznania dla wszystkich księży tamtego okresu była beatyfikacja 108 męczenników przez papieża Jana Pawła II w podczas jego pielgrzymki do ojczyzny w 1999 r., wśród których aż 9 beatyfikowanych, to duchowni diecezji włocławskiej.

Wykaz skrótów /11

Wstęp /15

Rozdział I. Terytorium diecezji - obszar i ludność /21
1. Historyczno-terytorialny kształt diecezji /21
2. Charakterystyka ludności i regionów /54

Rozdział II. Formacja intelektualno-ascetyczna duchowieństwa /75
1. Przygotowanie do kapłaństwa /76
1.1. Edukacja przedseminaryjna /76
1.2. Studia seminaryjne /91
2. Dokształcanie teologiczne duchownych /175
2.1. Studia akademickie /176
2.2. Egzaminy aprobacyjne i konkursowe (wikariuszowskie i proboszczowskie) /189
2.3. Konferencje, kursy, zjazdy i spotkania /195

Rozdział III. Udział duchowieństwa w zarządzaniu diecezją /208
1. Biskupi diecezjalni i ich sufragani /209
1.1. Biskup Stanisław Kazimierz Zdzitowiecki /209
1.2. Biskup Władysław Paweł Krynicki /217
1.3. Biskup Karol Mieczysław Radoński /221
1.4. Biskup Wojciech Owczarek /226
1.5. Biskup Michał Kozal /229
2. Urzędnicy kurialni /231
3. Komisje i rady diecezjalne /239
4. Kapituła katedralna /254
5. Dziekani i ich zadania /264
Rozdział IV. Duchowieństwo parafialne jako grupa socjalna /279
1. Pochodzenie, struktura wieku, liczebność /279
1.1. Pochodzenie społeczne i terytorialne /280
1.2. Struktura wieku /283
1.3. Liczebność /284
1.4. Poza diecezją /293
1.5. Śmiertelność kapłanów, główne przyczyny /298
1.6. Księża emeryci i chorzy /303
2. Grupy funkcyjne /313
2.1. Proboszczowie /313
2.2. Wikariusze /323
2.3. Kapelani /329
3. Dyscyplina kleru /343
4. Organizacje kapłańskie /354
4.1. Organizacje ascetyczne /354
4.2. Organizacje funkcyjne i samopomocowe /365
5. Uposażenie duchowieństwa /372

Rozdział V. Działalność parafialna duchowieństwa /403
1. Sprawowanie kultu /403
1.1. Eucharystia /404
1.2. Inne sakramenty /413
1.3. Nabożeństwa okresowe /423
1.4. Diecezjalne kongresy eucharystyczne i jubileuszowe Kościoła /433
1.5. Odpusty parafialne i pielgrzymki /438
1.6. Kult świętych /445
1.7. Uświetnienie kultu /450
2. Nauczanie wiary i moralności /456
2.1. Głoszenie słowa Bożego /456
2.2. Katechizacja /467
2.3. Katecheza dorosłych /484
3. Bractwa i stowarzyszenia kościelne /485
3.1. Bractwa i stowarzyszenia dewocyjne /486
3.2. Organizacje misyjne /499
3.3. Działalność charytatywna /509
3.4. Katolickie organizacje młodzieżowe /522
3.5. Katolickie stowarzyszenia robotnicze /548
3.6. Liga Katolicka /560
3.7. Akcja Katolicka /563
4. Inwestycje budowlane i remontowe /577
4.1. Troska o cmentarze /592
4.2. Zdobywanie środków finansowych /594

Rozdział VI. Pozaduszpasterska działalność duchowieństwa /599
1. Udział w życiu politycznym i społecznym /599
1.1. Udział w wyborach do sejmu i senatu /608
1.2. Preferencje polityczne /617
1.3. W czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r. /619
1.4. Udział w uroczystościach religijno-państwowych /626
1.5. Działalność społeczna /642
2. Aktywność naukowa, literacka i wydawnicza /666
3. Zainteresowania osobiste /688

Zakończenie /701
Aneks /705
Załączniki /763
Bibliografia /765
Wykaz tabel /817
Summary /821
Indeks nazwisk /825
Fotografie /863

Józef Dębiński