W 2001 roku otrzymał stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych z zakresu nauk o polityce na UAM w Poznaniu, w 2008 roku otrzymał tytuł profesora. Od 1978 pracuje na UMK w Toruniu. Od 2006 do 2009 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Politologii. Obecnie kieruje Katedrą Teorii Polityki na Wydziale Politologii i Studiów Międzynarodowych. 1 września 2009 roku objął stanowisko Dziekana Wydziału. Jest prezesem Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych i członkiem Komitetu Nauk Politycznych Polskiej Akademii Nauk. W pracy naukowej zajmuje się m.in. teorią polityki, zjawiskiem totalitaryzmu, przekształceniami polskiego systemu politycznego, współczesną rosyjską myślą polityczną i systemem politycznym Rosji.
Nietradycyjna teoria polityki
Książka nie jest kolejnym podręcznikiem teorii polityki, nie jest też skutkiem dążenia do systematycznego wykładu całej teorii polityki, lecz jest rezultatem zainteresowań badawczych jej autora. Chodzi o pokazanie na kilku wy¬branych przykładach sposobów analizowania świata politycznego. Generalnym przesłaniem tej książki jest dążenie do zastanowienia się nad sensem, logiką i użytecznością każdego pojęcia, każdej teorii, wszystkiego tego, co jest traktowane jako naukowe. Krytyczne, a nie pełne zawierzenia i ufności podejście do faktów i tekstów (w tym i naukowych) jest podstawowym sposobem na rozwój jakiejkolwiek nauki, a więc i politologii.
Wstęp/ 11
A. Systemy społeczne a polityczne/ 23
I. Społeczeństwo otwarte a zamknięte/ 25
1. Typologia Wernera Sombarta / 25
2. Klasyfikacja Karla Poppera / 27
3. Społeczeństwa otwarte i zamknięte a systemy polityczne / 28
4. Inne typologie / 29
II. Totalitaryzm / 31
1. Definicje totalitaryzmu / 31
2. Typologie totalitaryzmu / 39
3. Ruchy totalitarne / 43
4. Totalitarny aparat partyjno-państwowy. Trudności interpretacyjne / 45
5. Źródła destrukcji systemu totalitarnego / 55
6. Opozycja w systemach totalitarnych / 60
III. Autorytaryzm / 71
1. Literatura / 71
2. Definicja Juana Linza / 72
3. Podstawowe kategorie polityczne systemu autorytarnego / 73
4. Typologia systemów autorytarnych / 75
5. Autorytaryzm a społeczeństwo / 78
6. Myślenie autorytarne / 79
7. Opozycja w systemach autorytarnych / 80
IV. Polityczność globalizacji / 83
Wstęp / 83
1. Między unilateralizmem a multilateralizmem / 83
2. Podmioty globalizacji / 85
3. Koncepcja globalizacji Jadwigi Staniszkis / 91
Podsumowanie / 92
B. Wybrane kategorie politologiczne - krytyka, modyfikacje, nowe ujęcia / 93
V. Władza i przywództwo / 95
1. Teoria rozkazu i posłuszeństwa / 95
2. Władza strukturalna / 96
3. Normatywna teoria władzy politycznej / 99
4. Władza proceduralna / 100
5. Niezbędność teorii władzy? / 102
6. Definicje przywództwa politycznego / 102
7. Klasyfikacje przywództwa politycznego / 104
VI. Demokracja w świecie globalnym / 111
1. Demokratyzacja a oligarchizacja globalizacji / 111
2. Trzy modele demokracji globalnej / 114
VII. Typy relacji między imperium a terytorium podporządkowanym / 117
Wstęp / 117
1. Niesuwerenność terytoriów podporządkowanych / 120
2. Okupacja wojskowa / 123
3. Ukryty kolonializm / 125
4. Neojarłyk / 127
5. Niesuwerenność zautonomizowana / 132
Podsumowanie / 134
VIII. Typologia patriotyzmów / 135
1. Sposoby rozumienia patriotyzmu / 135
2. Typologie patriotyzmu / 137
3. Patriotyzm w PRL-u / 140
4. Patriotyzm w Unii Europejskiej / 141
IX. Prawica a lewica / 143
X. Ekstremizm / 147
XI. Typy postaw wobec dominującej kultury / 153
1. Zwolennicy i przeciwnicy / 153
2. Natywizm i kontrakulturacja / 153
3. Witalizm i autonegatywizm / 155
4. Separacja, sprzeciw i „spoglądanie na drugi brzeg" / 159
C. Myślenie społeczne i polityczne / 161
XII. Typologia myślenia politycznego / 163
XIII. Typologia nacjonalizmów / 169
Wstęp / 169
1. Nacjonalizmy etniczne, kulturowe i statokratyczne / 170
2. Tradycja jako kryterium klasyfikacji nacjonalizmów / 173
3. Nacjonalizm a religia / 174
4. Nacjonalizm a typy myślenia politycznego / 175
5. Nacjonalizm a dominująca kultura / 177
6. Konkluzje / 178
XIV. Fundamentalizm / 179
1. Sposoby rozumienia fundamentalizmu / 179
2. Chicago Fundamentalism Project i inne badania / 179
3. Definicje fundamentalizmu / 181
4. Cechy fundamentalizmu / 183
5. Fundamentalizm a religie / 186
6. Fundamentalizm a ateizm, populizm i ideologie / 188
XV. Totalitarna gnoza polityczna / 189
1. Sposoby określania totalitarnego sposobu myślenia / 189
2. Religia i ideologia a totalitarny sposób myślenia / 190
3. Gnoza manichejska / 191
4. Struktura totalitarnej gnozy politycznej / 192
5. Typologie totalitarnej gnozy politycznej / 195
Bibliografia / 199