Współczesne problemy prawne budżetu państwowego

Zagadnienia badane w prezentowanej książce są podzielone na sześć rozdziałów, które poświęcone są: pozycji prawnej budżetu, układowi ustawy budżetowej, prawnym aspektom wydatków budżetowych, sprawom procedury budżetowej, zagadnieniom prawnym długu i deficytu publicznego, problematyce stosunku ustawy budżetowej do finansowania zadań z zakresu zabezpieczenia społecznego. W pracy analizowane są problemy ogólne, dotyczące ustroju budżetowego państwa. Jednym z głównych celów pracy jest próba ustalenia, jaki powinien być układ i kształt prawny współczesnej ustawy budżetowej w Polsce.

Z recenzji prof. dr hab. Joanny M. Salachny: „za szczególnie cenne uważam rozważania Autora dotyczące: natury i zakresu upoważnień budżetowych oraz ich powiązań z innymi regulacjami, pozycji ustrojowej władz jako pochodnej względem ich „statusu budżetowego”, układu oraz zmiennego zakresu (powszechności) budżetu państwa, podstaw prawnych wydatków państwowych oraz źródeł pokrycia wydatków inwestycyjnych, tzw. budżetu zadaniowego, klasyfikowania przychodów i rozchodów budżetu”. 

Wstęp / 9

Rozdział I. Problematyka pozycji prawnej, zakresu i charakteru prawnego budżetu państwa / 13
1. Uwagi wstępne / 13
2. Pozycja budżetu państwa a proces powstawania budżetu w aspekcie historycznym / 14
3. Pojęcie i zakres budżetu w konstytucjach wybranych państw / 17
4. Właściwości prawne budżetu Unii Europejskiej / 22
5. Problem zakresu współczesnego budżetu i zupełności budżetu państwa w Polsce / 26
6. Zagadnienie znaczenia i charakteru prawnego ustawy budżetowej / 34
7. Ustawa budżetowa jako upoważnienie / 39
8. Pozycja i znaczenie wieloletniego planu finansowego państwa / 43
9. Uwagi końcowe / 51

Rozdział II. Układ i konstrukcja prawna budżetu państwa i ustawy budżetowej / 53
1. Uwagi wstępne / 53
2. Jednostki organizacyjne państwa i ich ujęcie w ustawie budżetowej / 54
3. Prawnobudżetowe aspekty przedsiębiorstw państwowych oraz spółek Skarbu Państwa / 57
4. Budżetowe ujęcie dochodów i wydatków publicznych / 64
5. Układ budżetu państwa / 70
6. Ustawa budżetowa na 2014 r. / 80
7. Ustawa skarbowa z 1938 r. / 90
8. Ustawa budżetowa Republiki Federalnej Niemiec na 2013 r.  / 95
9. Ustawa finansowa na 2014 rok we Francji / 98
10. Uwagi końcowe / 101

Rozdział III. Wydatki budżetu państwa – wybrane zagadnienia prawne / 103
1. Uwagi wstępne / 103
2. Ustawy jako podstawy prawne wydatków państwowych / 104
3. Zagadnienie legalności wydatków państwowych / 107
4. Formy prawne wydatków budżetu państwa / 110
5. Dotacje z budżetu państwa – rodzaje i charakterystyka ogólna / 115
6. Dotacje i subwencje dla samorządów jako formy wydatków  budżetu państwa / 121
7. Źródła wydatków inwestycyjnych państwa / 128
8. Uwagi końcowe / 133

Rozdział IV. Zagadnienia procedury budżetowej w zakresie budżetu państwa oraz odpowiedzialności za wykonanie ustawy budżetowej / 137
1. Uwagi wstępne / 137
2. Zagadnienia opracowywania projektu ustawy budżetowej i uchwalania budżetu. Nieuchwalenie ustawy budżetowej przed początkiem roku budżetowego / 138
3. Niektóre problemy prawne wykonywania ustawy budżetowej / 151
4. Budżet zadaniowy – wybrane aspekty prawne / 156
5. Odpowiedzialność polityczna i konstytucyjna za wykonanie ustawy budżetowej / 166
6. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych / 171
7. Uwagi końcowe / 179

Rozdział V. Zagadnienia ustrojowoprawne długu publicznego i deficytu budżetu państwa / 181
1. Uwagi wstępne / 181
2. Pojęcie i charakterystyka prawna długu Skarbu Państwa, długu publicznego, deficytu budżetu państwa i deficytu sektora finansów publicznych / 182
3. Przepisy konstytucji wybranych państw dotyczące deficytu i długu publicznego / 189
4. Przepisy Unii Europejskiej dotyczące deficytu i długu publicznego / 195
5. Pakt fiskalny z 2012 r. a deficyt i dług publiczny / 198
6. Pakt fiskalny a przepisy Konstytucji RP / 203
7. Deficyt budżetowy a tzw. przychody i rozchody budżetu państwa / 207
8. Procedury oszczędnościowe i sanacyjne dotyczące długu publicznego i reguły wydatkowe / 212
9. Uwagi końcowe / 218

Rozdział VI. Ustawa budżetowa a finansowanie zadań w zakresie ubezpieczeń społecznych, ubezpieczeń zdrowotnych i polityki społecznej / 221
1. Uwagi wstępne / 221
2. Ustawa budżetowa a finansowanie zadań w zakresie ubezpieczeń społecznych / 222
3. Ustawa budżetowa a finansowanie zadań z zakresu ochrony zdrowia / 230
4. Ustawa budżetowa a finansowanie zadań w zakresie polityki społecznej i rodzinnej / 235
5. Uwagi końcowe / 239

Zakończenie / 241
Bibliografia / 247
The Current Legal Problems of the State Budget. Summary / 253

Andrzej Borodo