Wybitni uczeni stanowią o randze środowiska akademickiego, nadają mu ton i zarazem kierunek rozwoju naukowego. Kolejne rocznice ich naukowej pracy i życia stanowią znakomitą okazję do podsumowań i refleksji. Niniejsza księga pamiątkowa dedykowana jest Profesorowi Kazimierzowi Wajdzie jako znakomitemu znawcy dziejów Pomorza i stosunków polsko-niemiec-kich w okresie XIX wieku. Jest wyrazem wielkiego uznania dla Jubilata żywionego przez krąg uczniów Profesora, Jego przyjaciół i współpracowników głównie z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, ale także z wielu innych ośrodków akademickich, w tym zagranicznych.

(...) Twórczość naukowa Profesora Kazimierza Wajdy obejmuje cztery główne nurty badawcze. Pierwszy z nich dotyczy stosunków narodowościowych i politycznych w Wielkopolsce i na Pomorzu w okresie nasilonej germanizacji w drugiej połowie XIX wieku. Drugi nurt to kwestia rolna na Pomorzu Gdańskim na przełomie XIX i XX stulecia i na szeroką skalę zakrojone analizy ówczesnych procesów migracyjnych ludności wiejskiej Pomorza Wschodniego. Wymienione badania Kazimierza Wajdy wyróżniają się niezwykłą precyzją analiz i rzadko spotykanym wśród historyków użyciem metod statystyczno-socjologicznych. Choćby z tego powodu Jego prace mają często pionierski charakter. Rezultaty pracy naukowej Profesora poparte są zawsze ogromną i pracochłonną kwerendą źródłową w polskich oraz zagranicznych archiwach i bibliotekach. Podobne znamiona wzorcowej wręcz analizy naukowej, ujawniającej znakomity warsztat historyka, noszą prace z trzeciego nurtu zainteresowań Jubilata, skupiającego się na historii społecznej. Efektem tych poszukiwań jest monografia prezentująca robotników Pomorza Wschodniego w drugiej połowie XIX i pierwszych dekadach XX stulecia. Ważną częścią dorobku naukowego Kazimierza Wajdy są opracowania podejmujące zagadnienia gospodarcze Pomorza, m.in. poświęcone przeszłości statystycznej regionu toruńskiego (ludność i gospodarka w ujęciu statystyki pruskiej z lat 1861-1919). Profesor jest też współautorem monografii dziesięciu miast pomorskich i kujawskich w zakresie ich dziejów w XIX i początku XX wieku (m.in. Elbląga, Torunia i Bydgoszczy). Wreszcie czwartym nurtem badań uprawianych przez Jubilata są heterostereotypy etniczne Polaków i Niemców w XIX i XX wieku. Ogrom tej problematyki badawczej, jej interdyscyplinarne możliwości eksploracyjne zapewniają Profesorowi Wajdzie wyjątkowy status w środowisku toruńskich historyków. Wiele też prac Jubilata ukazało się w zagranicznych wydawnictwach (...)