Rozprawa jest poświęcona analizie trzech koncepcji „literatury stosowanej”, jakie zapisano w międzywojennych publikacjach trojga polskich badaczy (Romana Ingardena, Stefanii Skwarczyńskiej, Konstantego Troczyńskiego). Została w niej podjęta problematyka materialności świata realnego, jej wpływu na to, co symboliczne, a także trybów referencji w gatunkach literatury stosowanej. W tym samym 1931 roku zostały wydane: Romana Ingardena Das literarische Kunstwerk, Stefanii Skwarczyńskiej O pojęcie literatury stosowanej oraz Konstantego Troczyńskiego Rozprawa o krytyce literackiej. Wszystkie trzy publikacje odbiły się głośnym echem pośród literaturoznawców, wszystkie trzy wniosły niebagatelny wkład w ówczesne rozważania teoretycznoliterackie, krytycznoliterackie oraz estetyczne, a także wyznaczyły pole do dalszych poszukiwań i dociekań. Ingarden, Skwarczyńska i Troczyński dążą do zdobycia wiedzy pewnej, do zbudowania takich metodologii, które spełnią wymogi tradycyjnej, scjentystycznie pojmowanej épistéme. Zarazem jednak cały ich wysiłek jest skoncentrowany na umożliwieniu dotarcia do materialnych rzeczy świata realnego i zachowaniu właściwej im osnowy ontologicznej w obrębie samych doświadczeń poznawczych, a także konkretnych ich wyników. Chcą te dwie strony: podmiot ze szkiełkiem i okiem narzędzi badawczych oraz samoistną bytowo, transcendentną, materialną rzeczywistość, zachować we wzajemnym, genetycznym uwikłaniu. Ich badania i koncepcje zdają sprawę z przeświadczenia o tym, że oddanie rzeczy w zamian za jej stabilny semantycznie znak idzie w parze z gestem opanowania kosmosu, zaś rzeczowość rzeczy – stawiająca opór poznaniu – prowadzi w głąb życia. Znajomość geometrii przedmiotu nie wystarczy do tego, by rzeczy dotknąć, by móc odczuć jej narzucającą się obecność. Niebezpieczeństwo zawsze tkwi bowiem w nadmiernie gładkiej eksplikacji. Ingardenowi, Skwarczyńskiej i Troczyńskiemu idzie o taki projekt gatunków literatury stosowanej, dzięki któremu poznający podmiot – biologiczny i kruchy – nie będzie apodyktycznie górował nad czarnymi blankami bytu, a zarazem efekty ich obecności wprowadzi w obręb swoich doświadczeń poznawczych.
Książka Łukasza Wróbla, adiunkta w Instytucie Literatury Polskiej UW, to „rozprawa poświęcona analizie trzech koncepcji «literatury stosowanej», jakie zapisano w międzywojennych publikacjach trojga polskich naukowców (Romana Ingardena, Stefanii Skwarczyńskiej, Konstantego Troczyńskiego). Została w niej podjęta problematyka materialności świata realnego, jej wpływu na to, co symboliczne, a także trybów referencji w gatunkach literatury stosowanej”. Wróblewski podejmuje „rekonstrukcję założeń filozoficznych, estetycznych oraz literaturoznawczych” trzech powyższych rozpoznań, budując obszerną paralelę, wskazuje punkty wspólne i różnice. (...) Jak zaznacza autor, Hylé i noesis nie jest monografią literatury stosowanej, ale wybranego problemu i zagadnienia wyjątkowo interesującego dla badacza. Stara się on udowodnić, że dla Ingardena, Skwarczyńskiej i Troczyńskiego „zasadniczym nurtującym ich problemem było połączenie nauki z praktycznym wymiarem ludzkiej egzystencji. (…) Wymienieni myśliciele postawili sobie zadanie zaprojektowania takich perspektyw badawczych oraz metodologii, które uwzględnią (…) wpływ pozadyskursywnej materii na teorię, język, formy gatunkowe”. To książka w pewien sposób systematyzująca stan wiedzy i jednocześnie będąca indywidualnym, ale obiektywnym punktem widzenia omawianego tematu. Należałoby też zauważyć, że autor wybrał pionierskie dokonania obecnie już klasyków teorii literatury, które przetarły intelektualne szlaki dla naukowców przyszłych pokoleń.
http://wydawnictwoumk.pl/prod_74408_Hyl%E9_i_noesis._Trzy_miedzywojenne_koncepcje_literatury_stoso.html
