Doświadczenie komunizmu - pamięć i język

Artykuły, których wspólnym mianownikiem jest przedstawienie różnych form pamięci o czasach komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej, zostały umieszczone w siedmiu częściach akcentujących inne aspekty omawianej problematyki. Pierwsza z nich, zatytułowana „Problemy i ujęcia” zawiera dwa teksty na temat wykorzystania różnych rodzajów źródeł w badaniach nad pamięcią zbiorową po komunizmie. Część druga „Języki pamięci” poświęcona jest zagadnieniom z zakresu szeroko rozumianej lingwistyki – pragmatyki, translatoryki, antroponimiki. Kolejna część, „Literatura (p)o komunizmie”, zawiera rozważania o minionym okresie w twórczości środkowoeuropejskich literatów. Czwarty rozdział „Jugonostalgia jako forma pracy pamięci” dotyczy pamięci zbiorowej w krajach byłej Jugosławii. Część piąta „Doświadczając komunizmu”, przedstawia analizy roli literatów w czasach PRL i ich relacji z systemem politycznym. W rozdziale „Odcienie społecznych praktyk upamiętniania przeszłości komunistycznej” zawarte zostały rozważania na temat coraz bardziej popularnych muzeów czasów komunizmu. W ostatniej części tomu zatytułowanej „Propaganda, polityka historyczna i pamięć” znalazły się teksty dotyczące propagandy komunistycznej i jej trwałości po upadku systemu.

Wstęp / 7

Część pierwsza. Pamięć zbiorowa (p)o komunizmie – problemy i ujęcia
Radosław Gross – Przydatność źródeł archiwalnych do badań nad pamięcią zbiorową młodzieży w okresie PRL na przykładzie koncesjonowanych organizacji młodzieżowych na Warmii i Mazurach / 13
Michał Głuszkowski – Kiedy było nojlepij? Za Stalina – o znaczeniu dywersyfikacji źródeł w badaniach nad pamięcią społeczną. Na przykładzie Wierszyny – polskiej wsi na Syberii / 35

Część druga. Języki pamięci
Małgorzata Ciunovič – Jak cienka jest granica między informacją a perswazją, czyli o tym, co zostało z języka propagandy politycznej doby PRL-u / 51
Maciej Kalisz – Wybrane zagadnienia z zakresu problemów tłumaczeniowych terminologii języka komunizmu / 69
Piotr Zemszał – Językowe nominacje dotyczące Stalina w regionalnej prasie KPRF a wizerunek wodza w okresie rozkwitu kultu jednostki / 81
Bożena Hrynkiewicz-Adamskich – Nowe imiona w antroponimii rosyjskiej po 1917 roku / 95

Część trzecia. Literatura (p)o komunizmie
Dorota Żygadło-Czopnik – „Powrót do przeszłości”. Dyskurs pamięci w powieści Žítkovské bohyně Kateřiny Tučkovej / 115
Krzysztof Gajewski – Rozliczenia z PRL-em na łamach bRULIONu. Przypadek Jana Krzysztofa Kelusa / 131
Ewa Szperlik – Wyspa, o której się nie mówi. Goli otok w sferze tabu i przemilczeń współczesnej literatury i kultury chorwackiej / 149

Część czwarta. Jugonostalgia jako forma pracy pamięci
Magdalena Ślawska – Jugonostalgia a postjugosłowiański dyskurs encyklopedyczny / 175
Magdalena Rekść – Ideologiczne kody jugonostalgii / 191

Część piąta. Doświadczając komunizmu
Katarzyna Szkaradnik – Rzeczywistość Polski Ludowej oczami Jana Szczepańskiego i Józefa Pilcha – między prywatnością a politycznością / 209
Rafał Łatka – Rola pisarza w czasach komunizmu w dzienniku Jana Józefa Szczepańskiego / 227

Część szósta. Odcienie społecznych praktyk upamiętniania przeszłości komunistycznej
Aldona Tołysz – Muzeum komunizmu – problemy ekspozycji muzealnych w Czechach, Polsce i na Węgrzech / 249

Część siódma. Propaganda, polityka historyczna i pamięć
Paulina Gruca – Włodzimierz Lenin i jego (r)ewolucja na łamach rosyjskojęzycznych dzienników w latach 2010–2011 / 265
Tadeusz Chrobak – Kułak – produkt zwrotu dogmatyczno-sekciarskiego partii / 289
Marta Śleziak – Druki ulotne jako nośniki pamięci – na przykładzie dolnośląskich afiszy z lat 1945–1948 / 311

Piotr Zemszał

Rigels Halili

Michał Głuszkowski