Od reminiscencji do realizacji „wielkiej idei”? Działalność polityczna Albańczyków na Bałkanach na przełomie XX i XXI wieku

Praca dr Agaty B. Domachowskiej jest pierwszą monografią we współczesnej polskiej bałkanistyce, która w sposób gruntowny omawia działalność polityczną oraz ogólne społeczno-kulturalne przemiany Albańczyków żyjących na Bałkanach poza granicami Albanii. […] Największą zaletą tej pracy jest jej syntetyczny charakter, albo – ujmując nieco inaczej – zebranie w jednym miejscu prawie wszystkich informacji dotyczących życia politycznego Albańczyków żyjących w kilku państwach powstałych na gruzach byłej Jugosławii.

Z recenzji dr. Rigelsa Halili 

[…] to dzieło bezsprzecznie nowatorskie, którego efekt poznawczy daleko wykracza poza zakreślony w nim obszar badawczy. Jest to pierwsza w znanej mi politologicznej literaturze światowej monografia poświęcona działalności politycznej mniejszości albańskiej na Bałkanach. Z uwagi na ten fakt, a także umiejętne użycie narzędzi metodologicznych do analizy tego procesu, w sposób istotny wnosi ona nowe treści do nauki i poszerza naszą wiedzę na temat procesów politycznych zachodzących na Bałkanach.

Z recenzji dr. hab. Piotra Grochmalskiego, prof. UMK

WSTĘP / 11
Rozdział I. DZIAŁANIA POLITYCZNE MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH – PRÓBA DEFINICJI / 31

Rozdział II
O ALBANII I ALBAŃCZYKACH – WPROWADZENIE / 53

Albania i Albańczycy – informacje wstępne / 53
Gegowie i Toskowie / 56
Język albański / 58
Zróżnicowanie religijne w Albanii / 60
Albańskie symbole narodowe / 65
Zarys historii Albanii / 68
„Wielka Albania” czy „Albania Etniczna”? / 85
Kwestia albańskiej tożsamości narodowej / 94
Stulecie niepodległości Albanii / 98

Rozdział III. DZIAŁANIA POLITYCZNE ALBAŃCZYKÓW W KOSOWIE 103

Kosowo – informacje wstępne / 103
Działania polityczne Albańczyków na przełomie lat 80. i 90. XX w. – utworzenie pierwszych ugrupowań partyjnych / 109
Działania polityczne Albańczyków (1991–1995) / 117
Działania polityczne Albańczyków na arenie międzynarodowej / 121
Działania polityczne Albańczyków w Kosowie – tworzenie paralelnych instytucji / 136
Działania polityczne Albańczyków od konferencji w Dayton do interwencji NATO w Jugosławii / 139
Pojawienie się lewicowego skrzydła w Kosowie / 143
Działania zbrojne UCK na terytorium państwa jugosłowiańskiego / 150
Wybory parlamentarne w Kosowie (1998 r.) / 157
Polityka rządu socjalistów w Albanii wobec Kosowa / 160
Preludium do wojny – działania Albańczyków na konferencji w Rambouillet / 163
Działania polityczne Albańczyków w czasie interwencji NATO w Jugosławii / 172
W stronę niepodległości – działania polityczne Albańczyków w latach 2000–2008 / 178
Ustrojowe podstawy funkcjonowania nowych kosowskich władz / 182
Wybory parlamentarne (2001 r.) / 185
Działania władz Kosowa wobec określenia ostatecznego statusu Kosowa / 189
Marzec 2004 r. – krwawe zamieszki w Kosowie / 191
Wybory parlamentarne (2004 r.) / 193
Działania polityczne Albańczyków a ostateczny status Kosowa – rozmowy wiedeńskie / 198
Pierwszy krok ku niezależności – wybory parlamentarne w 2007 r / 204
Ogłoszenie niepodległości Kosowa przez władze w Prisztinie / 206
Działania polityczne Albańczyków (2008–2012) / 211
Stulecie niepodległości Albanii / 222

Rozdział IV. DZIAŁANIA POLITYCZNE ALBAŃCZYKÓW W DOLINIE PREŠEVA / 225

Albańczycy z doliny Preševa – informacje wstępne / 225
Zróżnicowanie religijne Albańczyków żyjących na południu Serbii / 232
Albańskie partie polityczne działające w dolinie Preševa / 234
Działania polityczne Albańczyków w dolinie Preševa (1991–1999) / 238
Kryzys na południu Serbii – działalność UCPMB / 247
Działania polityczne Albańczyków z doliny Preševa (2002–2012) / 255
Stulecie niepodległości Albanii / 297

Rozdział V. DZIAŁANIA POLITYCZNE ALBAŃCZYKÓW W CZARNOGÓRZE / 299
Albańczycy żyjący w Czarnogórze – informacje wstępne / 299
Albańskie partie polityczne działające w Czarnogórze / 305
Działania polityczne Albańczyków (1991–2006) / 310
Albańczyk ministrem ds. mniejszości / 316
Wybory parlamentarne (1998 r.) / 318
Działania polityczne Albańczyków w czasie kryzysu kosowskiego / 320
Podpisanie umowy z Ulicnj oraz przedterminowe wybory (2001 r.) / 321
Działania polityczne Albańczyków a referendum niepodległościowe (2006 r.) / 328
Działania polityczne Albańczyków w niepodległym państwie czarnogórskim (2006–2012) / 332
Stulecie niepodległości Albanii / 359
Polityka Albanii wobec mniejszości albańskiej w Czarnogórze / 360

Rozdział VI. DZIAŁANIA POLITYCZNE ALBAŃCZYKÓW W REPUBLICE MACEDONII / 369

Albańczycy w Macedonii – informacje wstępne / 369
Albańskie partie polityczne działające w Macedonii / 373
Działania polityczne Albańczyków w Macedonii na początku lat 90. XX wieku / 378
Stanowisko Albańczyków wobec referendum niepodległościowego / 381
Powstanie Аutonomicznej Republiki Ilirydy (1992 r.) / 386
Stanowisko Albanii wobec sytuacji Albańczyków w Macedonii / 391
Działania polityczne Albańczyków w Macedonii (1994–2001) / 394
Działania polityczne Albańczyków w obliczu wojny domowej (2001 r.) / 420
Ku normalizacji sytuacji w państwie – działania polityczne Albańczyków w latach 2001–2012 / 434
Przyjęcie poprawek do konstytucji państwa / 440
Stulecie niepodległości Albanii / 476

ZAKOŃCZENIE / 479
WYKAZ TABEL / 491
WYKAZ SKRÓTÓW / 495
BIBLIOGRAFIA / 503
SUMMARY / 551
INDEKS NAZWISK / 555

Agata Beata Domachowska