Ewangelicy w regionie kujawsko-pomorskim na przestrzeni wieków
Przedmiotem prezentowanego zbioru studiów jest szerokie zagadnienie, które mogłoby stać się tematem monografii. Jak bowiem opisać w wyznaczonej ramami wydawniczymi pracy dzieje ewangelicyzmu w jednym z najważniejszych dla luteranizmu i kalwinizmu miejsc na mapie ziem polskich? Jest to widoczne szczególnie w Toruniu. Dość wspomnieć tylko, że od czasów reformacji aż do 1920 roku ludność protestancka przeważała wśród mieszkańców Starego i Nowego Miasta Torunia, a burmistrzowie miasta byli wyłącznie wyznania ewangelickiego. Jest to blisko 400 lat historii Torunia i warto o tym pamiętać, zwłaszcza że 100 lat temu stosunki wyznaniowe zmieniły się w sposób radykalny. Fragment Wstępu.
Rozmowa o książce: https://www.youtube.com/watch?v=og6xOqw28KM
Wstęp /7
Ewangelicy na Kujawach
Marek Romaniuk, Ewangelicy w Bydgoszczy / 13
Tomasz Łaszkiewicz, Ewangelicy w Inowrocławiu / 43
Tomasz Dziki, Ewangelicy we Włocławku w okresie zaborów (1793–1918) i w Drugiej Rzeczpospolitej (1918–1939) / 59
Tomasz Krzemiński, Protestanci na Kujawach wschodnich od XVI do połowy XX wieku / 97
Ewangelicy na ziemi chełmińskiej
Jerzy Domasłowski, Ewangelicy w Grudziądzu – zarys dziejów / 173
Jarosław Kłaczkow, Ewangelicy w Toruniu na przestrzeni wieków / 229
Ewangelicy na ziemi dobrzyńskiej Jarosław Anuszewski, Piotr Gałkowski, Parafia Ewangelicko-Augsburska w Lipnie / 257
Jarosław Anuszewski, Piotr Gałkowski, Parafia Ewangelicko-Augsburska w Rypinie / 291 6
Ewangelicy na ziemi lubawskiej i michałowskiej
Michał Dzimira, Ewangelicy w Brodnicy i w Lidzbarku – zarys dziejów / 327
Andrzej Korecki, Ewangelicy na terenie ziemi lubawskiej / 365
Ewangelicy w ujęciu archiwalno-statystycznym
Mateusz Superczyński, Parafia ewangelicka w Chełmnie i jej spuścizna aktowa / 391
Agnieszka Zielińska, Ewangelicy w miastach regionu kujawsko-pomorskiego XVI–XX wieku w ujęciu statystycznym / 411
Architektura ewangelicka
Piotr Birecki, Ewangelicka architektura i sztuka w regionie kujawsko-pomorskim na przestrzeni wieków / 451 Summary / 487
Indeks osobowy / 489
Mateusz Maleszka
[...] Publikacja Ewangelicy w regionie kujawsko-pomorskim na przestrzeni wieków ma charakter zbioru studiów ze wszelkimi zaletami i wadami tego typu prac. W kolejnym wydaniu (bądź w pracach kontynuujących badania) przydałoby się ujednolić system tworzenia bibliografii w poszczególnych artykułach. Mimo nielicznych niedoskonałości niektórych tekstów praca ta stanowi zarówno podsumowanie aktualnego stanu badań, jak i punkt wyjścia dla osób zainteresowanych historią lokalną i dotychczas niezgłębiających problemu wyznaniowej różnorodności dziedzictwa regionu. Mono-grafia ta może również służyć pomocą osobom badającym stosunki polsko-niemieckie: czy to w XIX stuleciu, czy też pierwszej połowie XX w., które we wzajemnej relacji z kwestiami wyznaniowymi stawały się coraz bardziej widoczne. Fragment recenzji: Zapiski Historyczne t. 85, 2020, z. 4, s. 155–159: https://zapiskihistoryczne.pl/files/issues/ZH_85-4_07_Rec_Maleszka_N.pdf.
Jarosław Kłaczkow
Kierownik Zakładu Historii XX wieku w Instytucie Historii i Archiwistyki UMK, od września 2015 roku członek Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Historycznego, członek Komitetu Nauk Historycznych PAN w kadencji 2015–2018. Tematyka jego badań obejmuje historię Polski i Niemiec w XIX i XX wieku ze szczególnym uwzględnieniem spraw wyznaniowych, losów miast pomorskich i kujawskich oraz problematykę związaną z dziejami polskiej emigracji w krajach anglosaskich. Autor m.in. monografii: Protestanckie wydawnictwa prasowe na ziemiach polskich w XIX i pierwszej połowie XX wieku (2008),Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce w latach 1945–1975 (2010), Na emigracji. Losy polskiego wychodźstwa ewangelickiego w XX wieku (2013).