Praca powstała na podstawie rozprawy habilitacyjnej autora i opisuje dialog z psalmem jako tekstem ustanawiającym, nie tylko w literaturze polskiej, pewną duchową wspólnotę tekstów, skupioną wokół spraw zasadniczych dla narodu i jednostek.
W Roku Stworzenia 3414 wedle ,,chronologii biblijnej" na lud Izraela, wybrany, lecz grzeszny i ,,nieprawością obciążony" (Isai 1,4), Pan dopuszcza ,,siedemdziesiąt lat" (Jerem 25,11) niewoli - ,,nad rzekami Babilonu". Jest to ciężka próba wierności Bogu w ucisku; próba, której dokumentem, świadectwem i przykładem dla potomnych stał się przed wiekami i pozostaje do dziś Psalm Super flumina Babylonis.
Wybór ostatnich dwustu lat jako ramy czasowej badań, uzasadniony zwiększoną po 1795 r. częstotliwością odwołań do psalmu, potwierdza historyczny charakter topiki psalmu, jej ścisły związek z niewolą Polaków.
Spis treści
U źródeł toposu
,,Może to tak każdy lud uciśniony też mówić". Psalm 136(137) w spolszczeniach dawnych (XV-XVIII w.)
,,Napis na wierzbę zwaną `Salix babylonica'". Przemiany toposu w poezji klasyków i wczesnych romantyków
Melodie hebrajskie - Byrona, Heinego, Jehudy Halewiego
,,Jeśli zapomnę o nich, Ty, Boże [...], Zapomnij o mnie". Psalm więźniów, przychodniów, tułaczy w poezji romantycznej
,,Sławion ten mąż, co [...] węgły twe zatrzęsie ręką krwawą". Hymn miłości i pieśń zemsty w poezji przed powstaniem styczniowym i po nim
,,Serca nasze wołać umieją tylko: `Palestyna!'". Psalm a sprawa polska i kwestia żydowska w prozie po 1863 r.
,,Oto są harfy naszych mistrzów stare". Psalmodie poetyckie u kresu niewoli
,,Na wieżę [...] Pną się zmęczone narody". Psalm Żydów i Polaków między wojnami
Jakże mamy nie śpiewać o Babilonie - w literaturze współczesnej
Zakończenie. Wieża Babel nad rzekami Babilonu
Super flumina Babylonis Psalm 136(137) in Polish Literature of the 19th-20th cent.
