Tomasz Kruszewski

Przestrzenie biblioteki. O symbolicznej, fizycznej i społecznej obecności instytucji

Nakład wyczerpany

Wysyłamy w ciągu 5 dni roboczych
Rok wydania:
2012
Liczba stron:
527
Nr wydania:
pierwsze
Typ okładki:
twarda
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
ISBN (oprawa twarda):
978-83-231-2944-8
ISBN (oprawa miękka):
978-83-231-2830-4

79,00 zł

twarda

Tomasz Kruszewski

Przestrzenie biblioteki. O symbolicznej, fizycznej i społecznej obecności instytucji

Kategoria produktu:

Tematem książki jest biblioteka. Jest ona opisywana i analizowana w kontekście kulturowym i społecznym. Autor uznał, że bibliotekę tworzy oczywisty czynnik materialny i funkcjonalny, na który składają się: księgozbiór, struktura organizacyjna, styl zarządzania instytucją i personelem. Dostrzegł też jednak drugi składnik biblioteki: kulturową nadbudowę, tzw. ducha, aurę biblioteki, który rozwijał się razem z nią i który budował jej wizerunek oraz tożsamość. Biblioteka jest zatem znakiem, umieszczonym w świecie symboliki – w kulturze człowieka. Oba zasoby: materia i duch, byt i kultura, wzajemnie się przenikają i warunkują swoje istnienie. Istota problemu tkwi jednak w proporcjach oraz przyczynowości. Autor założył, że to „duch”, czyli kultura symboliczna biblioteki, kreuje jej codzienną rzeczywistość. Za podstawową przyjął tezę, że aby biblioteka w pełni działała, potrzebna jest narastająca w czasie warstwa symboliczno-kulturowa. Stąd założenie autora o prawie harmonii między organizacją biblioteki a jej wartościami kulturowymi. Pytania, na które starał się odpowiedzieć autor, dzięki zastosowaniu analizy przede wszystkim strukturalistycznej i fenomenologicznej, brzmią: czy istnieje jakaś uniwersalna idea biblioteki?, czy biblioteka może tworzyć swój własny język, czy też quasi-język? (to, że biblioteka jako instytucja i jako forma materialna tworzy przekazy, zostało wykazane w wielu wcześniejszych pracach z semiotyki i antropologii kulturowej). W recenzjach książki socjolog i prawnik prof. Piotr Hübner stwierdził, że „Jest to jedna z najbardziej ambitnych prac humanistycznych w polskiej literaturze naukowej”. Natomiast bibliolog prof. Hanna Tadeusiewicz napisała, że „książkę autor poświęcił bardzo ciekawemu, a dotąd niezbadanemu problemowi [...] [i to jest] główny walor książki, jakiej dotąd nie mieliśmy”.

Wyróżnienie w Konkursie na Najlepszą Książkę Akademicką i Naukową ACADEMIA (2013)

Wprowadzenie. Przedpole semantyczne biblioteki a problemy metodologiczne pracy / 7

Krąg I. Ogólny widok / 41
1. Biblioteka w wymiarze symbolicznym / 42
1.1. Aura / 42
1.2. Szata ideologiczna / 59
1.3. Ikoniczna tożsamość / 80
2. Biblioteka w przestrzeni fizycznej / 104
2.1. Język architektury bibliotek / 104
2.2. Adaptacje – sacrum i profanum / 134
2.3. Więcej niż budynek / 147
3. Biblioteka w otoczeniu społecznym / 169
3.1. Biblioteka w centrum miasta / 170
3.2. Biblioteka na uboczu i biblioteka na peryferiach – budowanie centrum / 190
3.3. Biblioteka jako centrum a otoczenie instytucjonalne / 200

Krąg II. W bibliotece / 243
1. U progu biblioteki / 244
1.1. Gmach reprezentacyjny i budynek instant / 244
1.2. Elewacja frontowa – zaproszenie z ulicy / 255
1.3. Znaki promocyjno-informacyjne / 284
1.4. Wejście główne / 291
2. Via bibliotheca / 316
3. Design a przestrzeń / 327
3.1. Idee wnętrza / 328
3.2. Geometria przestrzeni / 339
3.3. „Znaczące” wyposażenie / 346

Krąg III. Czytelnik – zadomowiony profesjonalista / 393
1. Maszyneria informacyjna / 394
2. Wielowymiarowa przestrzeń / 404
2.1. Przestrzeń wiedzy / 406
2.2. Oswajanie przestrzeni / 414
2.3. Władztwo w bibliotece: biblioteka otwarta – zamknięta / 432
3. Kontrapunkt. Znaki i sygnały kultury organizacyjnej / 453
3.1. Artefakty praw własności i artefakty marketingowe / 453
3.2. Zarządzanie – system organizacyjny / 468

Zakończenie. W stronę teorii uniwersum biblioteki / 481
Bibliografia / 489
Spis ilustracji / 503
Indeks przedmiotowy / 509
Summary. Spaces of the Library. The Symbolic, Physical and Social Presence of the Institution / 523

  • JZJ

    Biblioteka niewątpliwie ma w sobie coś magicznego - niezwykłą atmosferę. Przekraczając jej próg, od razu czujemy, że jest to miejsce wyjątkowe. I nawet jeśli nigdy nie zastanawialiśmy się nad powodami tego doznania, zazwyczaj od razu przy wejściu udziela się nam nastrój pewnego rodzaju podniosłości. Dlaczego? Czy to skutek często monumentalnej architektury budynków bibliotek? Czy obcowania z księgozbiorem – budzącym szacunek źródłem wiedzy? Czy po prostu wynik stosowania się przebywających tam ludzi do tabliczki „Prosimy o ciszę”? Nie tylko. Tomasz Kruszewski w swojej rozprawie habilitacyjnej bardzo dokładnie przeanalizował wszystko to, co sprawia, że biblioteki są tak wyjątkowymi miejscami.

    Autor do biblioteki ma niemal stosunek personalny – jakby była ona rozumnym, rozwijającym się samodzielnie bytem, czerpiącym niejako „życie” od osób, które ją stworzyły i które w niej przebywają. Biblioteka ma według niego swój język – quasi-język – za pomocą którego tworzy przekazy (ten temat poruszany był już we wcześniejszych pracach z semiotyki i antropologii kulturowej). Zdaniem autora, obdarzona jest ona „duchem”, specyficzną aurą wpływającą na jej „tożsamość”. Czasem ta personifikacja wydaje się przesadą, nadmiarem „magii” i „uduchowienia”. Ale celem autora było tu pokazanie biblioteki w przestrzeni symbolicznej. Na aurę biblioteki bardzo duży wpływ mają jednak jej fizyczne aspekty. Badacz bardzo dokładnie przeanalizował różne style architektoniczne bibliotek, ich położenie w przestrzeni fizycznej miasta i w otoczeniu społecznym. Wędrówkę po bibliotece zaczyna od opisów gmachów, elewacji frontowych, wejść głównych. Następnie przedstawia idee projektowania wnętrz bibliotek i doboru wyposażenia. Omawia typy czytelników i osób „odwiedzających” te instytucje, a także zachowania pracowników oraz systemy zarządzania bibliotekami. Kruszewski zebrał naprawdę imponujący materiał badawczy – opisy i ilustrację bibliotek z całego świata, zarówno tych o klasycznej architekturze, jak i nowoczesnej. Jego zdaniem nowoczesne biblioteki tracą swoją nobliwość. Obecnie mają być maksymalnie funkcjonalnymi miejscami zdobywania informacji, wypoczynku i rozrywki. Coraz bardziej upodabniają się do przestrzeni biurowych i handlowych. W nowoczesnej bibliotece nie czujemy nastroju skupienia i pokory wobec wiedzy. Mamy czuć zadomowienie, swobodę, relaks. Symboliczny kres przeszłości bibliotek to – jak pisze autor – czas rewolucji mediów elektronicznych i narodzin społeczeństwa informacji. Jaka w takim razie przyszłość czeka biblioteki? Czy przekształcą się one w muzea, jak to prorokują nowoczesne społeczeństwa, takie jak amerykańskie? Czy potrzeba funkcjonalności przemieni je w „żyjące biblioteki”, czyli „miejsca spotkań z ciekawymi ludźmi”? W Danii coraz popularniejsze są „kombajny usługowe”, które łączą pod jednym dachem i w jedną instytucję bibliotekę publiczną lub szkolną z domem kultury, galerią sztuki i salą koncertową.

    Niechętny rewolucjom autor książki tłumaczy jednak: „Biblioteki zmieniają się w czasie, próbując nadążyć za potrzebami jednostki. Lecz o ile forma biblioteki jest zmienna, o tyle jej „duch” jest trwały i niezbędny”.

    Książka Kruszewskiego przeznaczona jest dla koneserów tematu. Przez recenzentów określona została jako nowatorska i jedna z najbardziej ambitnych prac humanistycznych w polskiej literaturze naukowej.

    JZJ

    http://forumakademickie.pl/recenzje/magia-bibliotek/
Napisz recenzję

Napisz własną recenzję

Captcha

Inne produkty z tej kategorii

Newsletter

Jeśli są Państwo zainteresowani otrzymywaniem aktualnych informacji z Wydawnictwa Naukowego UMK, prosimy o zapisanie się do listy odbiorców naszego newslettera.

Dodano do koszyka:

Lorem ipsum