Studia Iuridica Toruniensia publikuje artykuły, studia, głosy i recenzje, dotyczące problematyki prawa polskiego, międzynarodowego oraz porównawczego. Czasopismo zaprasza Autorów krajowych i zagranicznych do publikowania tekstów dotyczących aktualnych i istotnych zagadnień prawnych, zmian legislacyjnych, a także koncepcji teoretycznych w naukach prawnych.
Prace publikowane w kolejnym tomie Przemian polskiego prawa są efektem badań nad już dokonaną zmianą prawa oraz jego zmianami, które zachodzą w ostatnich latach. Refleksja naukowa dotycząca tych przemian rozwija się w sposób ciągły, równolegle z praktyką prawodawczą. Jednak prace poświęcone tym przemianom są zawsze okazją do dokonywania przeglądu zagadnień i formułowania bardziej syntetycznych wniosków niż w codziennej praktyce badawczej.
Prezentowane w zbiorze opracowania należą do różnych dogmatyk prawa, ale ich wspólnym mianownikiem jest związek zmian w prawie z radykalnym przekształceniem życia politycznego i gospodarczego w Polsce. Kształt stosunków z zakresu prawa: zobowiązań, ubezpieczeń, rodzinnego, autorskiego, morskiego, o najmie lokali i model ustroju społeczno-gospodarczego wzajemnie się determinują.
Analiza ostatnich uregulowań ukazuje niedostatki rozwiązań prawodawczych. Wprowadzone zmiany nie zawsze są dostatecznie uporządkowane i nie zawsze towarzyszy im wspólna myśl przewodnia związana z nową ideą prawa. Wiele gałęzi prawa charakteryzuje ożywiona działalność prawodawcza - na wielu poziomach hierarchicznie zbudowanego systemu prawa. Decyzje prawodawcze nierzadko są dotknięte brakiem racjonalności, co jest następstwem niekonsekwencji w realizacji nowego systemu wartości, metodologicznego zamętu, który dotyka proces przekształcania decyzji politycznych w decyzje prawodawcze, niezwykłego pośpiechu, który towarzyszy zmianom wprowadzanym do systemu prawnego. W tej sytuacji doktryna prawnicza nie tylko ,,rejestruje" i opisuje zmiany w prawie, ale także ujawnia niedoskonałości nowych regulacji i formułuje postulaty de lege ferenda zmierzające do ich naprawy.
Zgromadzone w niniejszym opracowaniu ustalenia odnoszące się do różnych dziedzin prawa dają łącznie obraz problemów, jakie wynikają z dokonywanej jednocześnie zmiany prawa i zmian w prawie. Na ten skomplikowany proces ,,nakłada się" harmonizacja prawa, bowiem podpisany 16 grudnia 1991 r. Układ Europejski, ustanawiający stowarzyszenie między Rzeczpospolitą Polską z jednej strony a Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi z drugiej, zobowiązuje do zbliżenia polskiego prawa do prawa Wspólnot Europejskich. Perspektywa europejska jest więc drugim wspólnym obszarem dla opracowań zamieszczonych w zbiorze. Rozwój ogólnoeuropejskich więzi prawnych zaznacza się z różną intensywnością w poszczególnych gałęziach prawa. Wiele norm wspólnotowych ma charakter modernizacyjny, a ich zakres wpływa na obszar dostosowawczy.
Problemy, które powstają w procesie harmonizacji polskiego do prawa Wspólnot Europejskich, stwarzają nowe wyzwania zarówno dla doktryny, jak też dla praktyki prawniczej. Przygotowanie podstaw harmonizacji w wielu obszarach nie może bowiem oznaczać prostego powielania rozwiązań przyjętych w europejskim prawie wspólnotowym. Prace zgromadzone w zbiorze ukazują związek wewnątrzsystemowych przemian polskiego prawa i przemian, które są efektem procesu integracji europejskiej.
Ewa Kustra
