Przedmowa
Niniejsza książka jest dedykowana pamięci Profesora Władysława Gorczyńskiego, światowej sławy klimatologa, zajmującego pierwsze miejsce w klimatologii polskiej, a w ostatnich latach życia - profesora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Artykuły zamieszczone w książce zostały przygotowane na podstawie referatów wygłoszonych na specjalnym Sympozjum zorganizowanym w Toruniu w 40-lecie zgonu Profesora i poświęconym twórczości naukowej Profesora i jej kontynuacji. Odbyło się ono w dniach 16-17 września 1993 r.
Jeszcze przed Sympozjum został wydany 135-stronicowy tom polsko-angielskich obszernych streszczeń referatów, komunikatów i posterów.
Książka zawiera przemówienia okolicznościowe wygłoszone przez przedstawicieli instytucji organizujących Sympozjum, wspomnienia współpracowników i uczniów Profesora z toruńskiego okresu Jego życia, życiorys Profesora i artykuły naukowe. Te ostatnie w liczbie 34, swoją tematyką lub zastosowaną metodyką, nawiązują do dorobku naukowego Profesora. Ujęto je w bloki tematyczne, wewnątrz których zostały ustawione wg alfabetycznej kolejności Autorów. Natomiast same bloki uszeregowano według, poniekąd subiektywnej oceny redaktorów tomu, preferencji zainteresowań naukowych W. Gorczyńskiego. Zdecydowano więc, aby w pierwszym bloku pomieścić artykuły dotyczące aktynometrii, jako dziedziny szczególnie ulubionej przez Profesora.
Współorganizatorami Sympozjum byli: Zakład Klimatologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (którego Profesor był organizatorem i pierwszym kierownikiem), Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Warszawie (którego był organizatorem i pierwszym dyrektorem). Polskie Towarzystwo Geofizyczne (którego był członkiem założycielem), Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach i Towarzystwo Naukowe w Toruniu (którego był członkiem).
Autorom wyrażamy serdeczne podziękowania za przygotowanie artykułów.
Prof. dr hab. Gabriel Wójcik
Dr Kazimierz Marciniak
Spis treści
Przemówienia okolicznościowe organizatorów sympozjum
Gabriel Wójcik, Wystąpienie powitalne
Gabriel Wójcik, Profesor Władysław Gorczyński (19.03.1879-25.06.1953)
Alfred Dubicki, Profesor Władysław Gorczyński - uczony, organizator, działacz społeczny
Henryk Słota, Prof. Władysław Gorczyński - twórca polskiej służby meteorologicznej
Przemówienia uczniów i współpracowników Profesora Władysława Gorczyńskiego
Czesław Andrzejczak, Moje wspomnienia o panu Profesorze Władysławie Gorczyńskim z lat mojej pracy w Katedrze Meteorologii i Klimatologii UMK w Toruniu (1949-1951)
Włodzimierz Chełchowski, Wspomnienie o Profesorze Władysławie Gorczyńskim
Lutoslawa Kuczmarska, Wspomnienie o Profesorze Władysławie Gorczyńskim
Ryszard Kukier, Wspomnienie słuchacza o śp. Profesorze Władysławie Gorczyńskim
Anna Lewandowska, Profesor Władysław Gorczyński - Wspomnienia byłej studentki geografii UMK w Toruniu
Witold Skrzypek, Moje wspomnienie o Profesorze Władysławie Gorczyńskim
Promieniowanie słoneczne
Barbara Bogdańska, Janusz Podogrocki, Krystyna Żółtowska, Sieć pomiarów promieniowania słonecznego w Polsce i baza danych aktynometrycznych
Krystyna Bryś, Wahania natężenia promieniowania całkowitego w latach 1961-1993 we Wrocławiu
Marian Czarnowski, Terminologia radiometryczna i jednostki kwantowe preferowane w ekofizjologii roślin
Tadeusz Górski, Andrzej Doroszewski, Zmienność składu spektralnego napromienienia słonecznego w zakresie widzialnym
Anna Styszyńska, Nowa metoda obliczania dopływu promieniowania całkowitego słońca. Do powierzchni o dowolnym nachyleniu i ekspozycji
Zachmurzenie i usłonecznienie
Krzysztof Fortuniak, Fraktalne wymiary usłonecznienia
Danuta Limanówka, Zbigniew Ustrnul, Zmienność zachmurzenia w profilu pionowym polskich Karpat
Zygmunt Olecki, Krakowskie obserwacje heliograficzne i aktynometryczne w pracach Władysława Gorczyńskiego i współczesnych
Janusz Podogrocki, Z badań usłonecznienia w Warszawie
Temperatura powietrza
Christos Balafoutis, Angeliki Arseni-Papadimitriou, Ciągi dni bardzo ciepłych i bardzo chłodnych w południowej części Półwyspu Bałkańskiego
Marek Nowosad, Temperatura powietrza w równi (Bieszczady) latem 1992 roku
Rajmund Przybylak, Jerzy Usowicz, Zmienność temperatury powietrza w atlantyckim regionie Arktyki
Maciej Sadowski, Danuta Limanówka, Grażyna Dąbrowska-Markiewicz, Wykrywanie antropogenicznych zmian temperatury powietrza
Maria Stopa-Boryczka, Cechy termiczne klimatu Polski na tle Europy
Teresa Tomaszewska, Najintensywniejsze wiosenne przymrozki przygruntowe w Polsce w okresie 1961-1990
Janina Trepińska, Krakowska seria pomiarów ciśnienia i temperatury powietrza w pracach Władysława Gorczyńskiego
Wojciech Warakomski, Próba określenia anomalii średniej rocznej temperatury powietrza w Puławach w okresie 1871-1990
Atmospheric circulation
Marek Nowosad, Próba określenia zmienności z dnia na dzień kierunku adwekcji powietrza w dorzeczu górnej Wisły
Joanna Wibig, Cyrkulacyjne uwarunkowania rozkładu opadów i temperatur w sezonie zimowym w Europie
Oceanizm i kontynentalizm klimatu
Andrzej Ewert, Wskaźniki klimatyczne i klasyfikacja klimatów świata Władysława Gorczyńskiego
Krzysztof Kożuchowski, Kazimierz Marciniak, Zmienność kontynentalizmu klimatu w Polsce
Andrzej A. Marsz, Wskaźnik oceanizmu termicznego jako miara klimatycznego współoddziaływania w systemie ocean - atmosfera - kontynenty
Wahania klimatu
Jerzy Boryczka, Wpływ erupcji wulkanów na klimat ziemi w XVII-XXI wieku
Ivanka Charvatova, Jaroslav Streśtik, Zmienność okresowosci w granicach od 7 do 15 lat zjawisk słoneczno-ziemskich i temperatury przypowierzchniowej powietrza w czasie ostatnich trzech wieków
Mirosław Miętus, O ciągłości i jednorodności wieloletnich serii klimatycznych na przykładzie rezultatów pomiarów w Koszalinie
Mirosław Miętus, Czy homogenizacja długoletnich serii klimatologicznych jest niezbędna?
Maria Morawska-Horawska, Tendencies of the cloudiness and sunshine duration in Cracow in the years 1861-1990
Zagadnienia różne
Yannoula A. Goutsidou-Souroumani, Zmiany temperatury gleby na różnych głębokościach w Salonikach (Grecja)
Bogumił Jakubiak, Ocena niektórych strumieni promieniowania długofalowego generowanych przez ujednolicony model UKMO
Sabina Kanapko, Wiesława Kasperska, Korelacja temperatury gleby z temperaturą powietrza w środowisku suchym (Bydgoszcz) i wilgotnym (Frydrychowo) w półroczu ciepłym (IV-IX) w okresie 1975-1985
Zenobia Lityńska, Bogumił Kois, Bogumiła Jaworska, Sondaże ozonowe w Legionowie w latach 1979-1993
Wojciech Ożga Badania klimatu lasu w Rogowie w latach 1926-1990
Charalambos S. Sahsamanoglou, Timoleon J. Makrogiannis, Christos Papadopoulos, The overloading of the atmosphere in Thessaloniki with aerosols
Katarzyna Starosta Analiza zmienności opadów przy pomocy rozkładu percentylowego i współczynnika opadów Gorczyńskiego (dla Warszawy z okresu 1803-1992)
