Multimedia w komunikacji, czytelnictwie i życiu kulturalnym osób z dysfunkcją słuchu

Książka poświęcona jest multimediom i roli, jaką odgrywają lub mogą odgrywać w komunikacji, w specyficznych praktykach czytelniczych oraz życiu kulturalnym osób z uszkodzonym słuchem, a zwłaszcza w środowisku ludzi głuchych, dla których językiem macierzystym jest język migowy. Rozważania usytuowane zostały w kontekście historycznym, z odwołaniem do czasów poprzedzających rewolucję cyfrową. Pozwoliło to na ukazanie przemian, jakie nastąpiły w postrzeganiu społeczności Głuchych, tworzących własną kulturę, zogniskowaną wokół języka migowego, a także umożliwiło przedstawienie ich samych, jako społeczności, która nie tylko korzysta z możliwości, jakie dają nowe technologie, ale również uczestniczy w ich powstawaniu. Książka obejmuje siedem rozdziałów. Otwiera ją Wprowadzenie, w którym wyjaśnione zostały motywy i cele podjęcia badań, z ogólną charakterystyką przyjętej metodologii. Rozdział pierwszy poświęcony jest szczegółowym założeniom metodologicznym pracy, w której dominuje ujęcie funkcjonalne. Tu również znajduje się przegląd literatury i bazy źródłowej. Rozdział drugi zawiera charakterystykę osób z uszkodzonym słuchem, przestawia język migowy – główny środek komunikacji niesłyszących, a także wskazuje bariery, na jakie trafiają w dostępie do standardowego czytelnictwa. W rozdziale trzecim omówione zostały media dla osób z dysfunkcją słuchu w czasach sprzed Internetu i ich współczesne kontynuacje. Czwarty rozdział prezentuje rewolucję multimedialną, jaka nastąpiła wskutek notacji SignWriting –pisma migowego, docierającego również do Polski. W rozdziale piątym omówiono multimedia, które zaistniały w Polsce dzięki komputerom i sieci, w tym – słowniki i programy adresowane do dzieci i młodzieży z niedosłuchem. Nowym możliwościom dostępu do informacji – poprzez witryny tworzone przez lub dla osób z uszkodzonym słuchem oraz oferowane w nich multimedia – poświęcony został rozdział szósty. W rozdziale siódmym zaprezentowano dostępne w sieci formy multimedialne, odgrywające istotną rolę w życiu kulturalnym i rozrywce „mieszkańców świata ciszy”. Całość zamyka Zakończenie, podsumowujące ogół rozważań. 

Streszczenie, słowa kluczowe / 11
Summary, key words / 13

Wprowadzenie / 15

Rozdział 1. W kręgu założeń metodologicznych / 23
1.1. Przegląd i definiowanie pojęć / 23
1.2. Przyjęta metodologia / 35
1.3. O mówienie literatury przedmiotu i bazy źródłowej / 39

Rozdział 2. Ludzie z uszkodzonym słuchem i ich funkcjonowanie – wybrane aspekty / 45
2.1. Osoby głuche i niedosłyszące – klasyfikacje, skala zjawiska / 45
2.2. Komunikacja osób niesłyszących – fenomen języka migowego i jego odmian w kontekście edukacji oraz kultury Głuchych / 51
2.3. Bariery w dostępie do czytania i standardowej informacji jako konsekwencja uszkodzenia słuchu oraz ich skutki społeczne / 67

Rozdział 3. Media dla osób z dysfunkcją słuchu w czasach sprzed Internetu i ich obecne kontynuacje / 79
3.1. Słowniki języka migowego i książki kodeksowe jako środki kształtowania standardowego czytelnictwa / 80
3.2. Tłumaczenia migowe w programach TV / 93
3.3. Teletekst i deskrypcja w telewizji i filmie – dostęp do „świata dźwięków”? / 99
3.4. Bajki i filmy dla dzieci i młodzieży w języku migowym – nowe możliwości / 104 

Rozdział 4. SignWriting – multimedialną drogą niesłyszących do świata kultury piśmienniczej / 111
4.1. Valerie Sutton i jej SignWriting – geneza oraz zasady notacji języka migowego / 113
4.2. Rozwój i przemiany zapisu SignWriting pod wpływem technologii informacyjnych / 119
4.3. Kształtowanie kultury piśmienniczej i literackiej osób głuchych poprzez portal Valerie Sutton / 120
4.4. SignWriting w Polsce – inicjatorzy i zasięg / 126

Rozdział 5. Czasy Internetu – cicha rewolucja multimedialna w Polsce / 137
5.1. Multimedialne słowniki, kursy i lekcje języka migowego / 137
5.2. Multimedialne propozycje dla młodych użytkowników z niedosłuchem 150

Rozdział 6. Głusi i niedosłyszący w sieci – nowe możliwości dostępu do informacji / 165
6.1. Bariery w dostępie do informacji elektronicznej – problemy metodologiczne opisu i oceny stron WWW dla osób z dysfunkcją słuchu / 165
6.2. Wybrane portale dla osób z uszkodzonym słuchem – przegląd i analiza funkcjonalna / 170
6.3. Telewizja internetowa dla niesłyszących – trudne początki, przemiany i rodzaje / 188
6.4. Nowatorskie programy komputerowe – przełamywanie barier komunikacyjnych między „mieszkańcami świata ciszy” a słyszącymi? / 193

Rozdział 7
Multimedia w życiu kulturalnym i rozrywce „mieszkańców świata ciszy” / 203
7.1. Promowanie kultury Głuchych w Internecie poprzez witryny fundacji i stowarzyszeń / 203
7.2. Wejście w świat kultury „wysokiej” i doznań poetyckich / 213
7.3. Dzieci i młodzież z uszkodzonym słuchem w multimedialnym świecie lektur / 216
7.4. Muzykę można zobaczyć i czuć! – odbiór i radość tworzenia / 222
7.5. Multimedialne formy rozrywki – „skok” niesłyszących do kultury popularnej / 229

Zakończenie / 233
Bibliografia / 243
Wykaz skrótów / 269
Wykaz ilustracji / 271
Indeks nazwisk / 277

Bronisława Woźniczka-Paruzel