Bajka ludowa na Kujawach. Antologia tekstów z lat 1955–1966

Wybór, wstęp i opracowanie – Violetta Wróblewska

Bajka ludowa na Kujawach (Antologia tekstów z lat 1955–1966) to zbiór 34 niepublikowanych przekazów pochodzących z materiałów nadesłanych na konkursy organizowane w latach 1955–1966 przez Toruński Oddział Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, Muzeum Etnograficzne w Toruniu (do 1959 roku Dział Etnograficzny Muzeum Miejskiego w Toruniu) oraz Polskie Radio w Bydgoszczy. Adresatami  konkursów byli mieszkańcy dawnego województwa bydgoskiego, obejmującego ziemię chełmińską, dobrzyńską, Kujawy, Pałuki, Krajnę, Bory Tucholskie, Kociewie oraz Kaszuby. Celem sześciu konkursów było pozyskanie informacji na temat dawnej kultury ludowej, a także tradycyjnych chłopskich opowieści. Antologia zawiera jedynie nieznaczną część tego archiwalnego materiału znajdującego się w zasobach Muzeum Etnograficznego im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu, ale za to niezwykle cennego, gdyż zachowanego i prezentowanego w postaci naturalnej, w jakiej przekazali ją sami uczestnicy konkursów. Bajki konkursowe, z którymi mamy tu do czynienia, stanowią interesujące świadectwo przemian społecznych i kulturowych polskiej wsi połowy XX wieku.

BAJKI LUDOWE NA KUJAWACH – KONKURSOWE ZMAGANIA Z TRADYCJĄ / 9

CZĘŚĆ PIERWSZA. BAJKI MAGICZNE
1.1. Baśń p.t. o księciu i 3 synach 2 mądrych i 1 głupim (Henryk Kotłowski, Arciszewo, 1966) / 57
1.2. Bajka o czarownicy (Feliks Paczkowski, Włocławek, 1956) / 63
1.3. Baśń z czasów, kiedy ptaki i zwierzęta rozmawiały z ludźmi (Henryk Kotłowski, Arciszewo, 1958) / 67
1.4. Baśń o trzech siłaczach (Henryk Kotłowski, Arciszewo, 1958) / 74
1.5. Bajka o ptaku, lwie i wielorybie (Feliks Paczkowski, Włocławek, 1958) / 91
1.6. O sierotce Marysi, co została zmieniona w rybkę (Feliks Paczkowski, Włocławek, 1958) / 98
1.7. O ubogiej wdowie i jej pięciu córkach (Feliks Paczkowski, Włocławek, 1955) / 115
1.8. Ślubowanie (Feliks Paczkowski, Włocławek, 1955) / 120
1.9. O pewnym dziedzicu, co straszył (Feliks Paczkowski, Włocławek, 1955) / 122
1.10. Bajka o dwóch czarownicach (Aldona Paczkowska, Włocławek, 1956) / 123
1.11. O dobrej wróżce i o sierotce Marysi (Feliks Paczkowski, Włocławek, 1956) / 130
1.12. Bajka o zbójcach (Aldona Paczkowska, Włocławek, 1956) / 137
1.13. Bajka o chłopcu, co uratował życie królewskiej rodzinie (Feliks Paczkowski, Włocławek, 1956) / 145
1.14. O Jasiu i Marysi sierotce (Feliks Paczkowski, Włocławek, 1958) / 149
1.15. O starym królu, co chciał młodym zostać (Feliks Paczkowski, Włocławek, 1958) / 164
1.16. Bajka o trzech cytrynach (Feliks Paczkowski, Włocławek, 1956) / 179
1.17. O Wojtku bohaterze (Feliks Paczkowski, Włocławek, 1958) / 182
1.18. Bajka o kumotrze sprawiedliwym (Aldona Paczkowska, Włocławek, 1956) / 190

CZĘŚĆ DRUGA. BAJKI NOWELISTYCZNE
2.1. Przypowiastka o młodym małżeństwie (Henryk Kotłowski, Arciszewo, 1966) / 195
2.2. Bajka o dwunastu zbójcach (Józef Bartkowiak, Kwieciszewo, 1964) / 197
2.3. O szczęśliwej godzinie (Feliks Paczkowski, Włocławek, 1958) / 200
2.4. Bajka o bandytach (Aldona Paczkowska, Włocławek, 1955) / 211
2.5. Bajka o księciu (Aldona Paczkowska, Włocławek, 1955) / 215
2.6. O karle potworze (Feliks Paczkowski, Włocławek, 1956) / 218

CZĘŚĆ TRZECIA. BAJKI KOMICZNE – KAWAŁY I HUMORESKI
3.1. O biedaku i bogaczu (Henryk Kotłowski, Arciszewo, 1958) / 223
3.2. Zagadka (Piotr Miśkiewicz, Pakość, 1955) / 227
3.3. Baba i kropidło (Józef Bartkowiak, Kwieciszewo, 1964) / 228
3.4. O mężu żarłoku (Aldona Paczkowska, Włocławek, 1957) / 230
3.5. Słynny wróż i doktór (Henryk Kotłowski, Arciszewo, 1958) / 232

CZĘŚĆ CZWARTA. PODANIA – BAJKI WIERZENIOWE
4.1. Legenda o zamku rydzyńskim (Józef Bartkowiak, Kwieciszewo, 1964) / 243
4.2. O stary czarownicy i jej córce (Aldona Paczkowska, Włocławek, 1957) / 245
4.3. O dziedzicu Szczydze (Aldona Paczkowska, Włocławek, 1957) / 249

CZĘŚĆ PIĄTA. BAJKI ZWIERZĘCE I RELIGIJNE (LEGENDY)
5.1. Kot i pies (Józef Bartkowiak, Kwieciszewo, 1964) / 253
5.2. Bajka o diable i chłopie (Aldona Paczkowska, Włocławek, 1956) / 254

BIBLIOGRAFIA / 261
WYKAZ WĄTKÓW (WRAZ Z NUMERACJĄ BAJEK) / 269

Violetta Wróblewska