Das Domkapitel Von Pomesanien (1284-1527)

Ze słowa wstępnego

Aus dem Vorwort
Die vorliegende Arbeit wurde im Januar 1999 unterdem Titel "Das Domkapitel von Pomesanien (1284-1527). Untersuchungenzur Geschichte, Struktur und Prosopographie" am Fachbereich Geschichts-und Kulturwissenschaften der Freien Universität Berlin als Dissertationeingereicht. Für den Druck wurde sie an einigen Stellen gekürzt: DieKapitel über die bischöfliche Verwaltung und die kirchlichenEinrichtungen des Stiftsgebietes wurden herausgenommen, die Abschnittezur archivalischen Überlieferung, zur Geschichte des Bistums und denpomesanischen Bischofswahlen sehr gerafft. Die Veröffentlichung dieserTeile bleibt einem zweiten Band über die Bischöfe von Pomesanienvorbehalten. Die Redaktion der rund 2100 Regesten zur Geschichte desStifts, die im Zuge der Arbeit erstellt wurden, wird ebenfalls nocheinige Zeit in Anspruch nehmen. Die seit 1999 erschienene Literaturkonnte vielfach noch berücksichtigt und eingearbeitet werden.

Realizowany od wielu już lat w Instytucie Historycznym Maxa Plancka w Getyndze projekt badawczy "Germania Sacra", ma za zadanie systematyczne opracowanie wszystkich instytucji Kościoła Rzeszy (a więc biskupstw, klasztorów oraz kapituł), począwszy od ich założenia w okresie średniowiecza, aż do reformacji, względnie ich sekularyzacji. Projekt ten stwarza podstawy do dalszych, pogłębionych badań nad dziejami osób, historią organizacji tych kościelnych instytucji i ich gospodarką, a także nad zagadnieniami wykształcenia oraz religijności. Obszar średniowiecznej Rzeszy Niemieckiej określają granice z około 1500 r., z wyłączeniem Włoch i Burgundii. Pierwsze inicjatywy historyczno-statystycznego opracowania biskupstw i klasztorów, które znajdowały się na tym obszarze, pojawiły się już w XVI w. Jednak inicjatywa ta, która już wówczas była określana mianem "Germania Sacra", nie pozwalała - z powodu swojej różnorodności - na uznanie jej za jednolity projekt badawczy. Również niepowodzeniem zakończyły się próby mające na celu współpracę w tym zakresie różnych badaczy. [...]

Seria zostanie zapoczątkowana tomem poświęconym pomezańskiej kapitule katedralnej. Dzięki układowi poszczególnych tomów, który świadomie nawiązuje do serii "Germania Sacra", wydawcy zapewnili możliwość porównywania ze sobą poszczególnych opracowywanych instytucji kościelnych. Obszerne streszczenie, które jest przewidziane w każdym tomie, ma za zadanie udostępnić wyniki badań również w Polsce.

Seria wydawnicza "Prussia Sacra" jest otwarta w jednakowym stopniu dla historyków polskich i niemieckich. Kolejne tomy znajdują się w opracowaniu, względnie są planowane. Do nich należy tom poświęcony średniowiecznym biskupom pomezańskim.

Zum Geleit;

Słowo wstępne;

Vorwort;

Abkürzungen;

Quellen,

Literatur,

Denkmäler: Ungedruckte Quellen * Urkunden und Schreiben * Kopialbücher* Zins- und Wirtschaftsbücher * Gerichts- und Schöffenbücher *Chroniken * Statuten * Nekrolog * Gedruckte Quellen * Literatur *Denkmäler * Dom in Marienwerder * Baugeschichte * Altäre und Kapellen *Anniversarien * Burg in Marienwerder * Burg in Schönberg. Archiv undBibliothek: Archiv * Bibliothek. Historische Übersicht: Stiftung(1284/85) * Entwicklung bis zum Beginn des 15. Jahrhunderts * Von derSchlacht bei Tannenberg bis zum Zweiten Thorner Frieden (1410-1466) *Entwicklung bis zur Säkularisierung des Ordenslandes 1525 * Aufösungdes Domkapitels. Verfassung: Aufnahme in das Domkapitel *Voraussetzungen * Besetzung der Kanonikate * Päpstliche Provisionen *Mitgliederzahl * Pflichten und Aufgaben der Domherren * Bindung an dieRegel des Deutschen Ordens * Residenz, Einkünfte undKapitelsversammlungen * Bischofswahl * Bischofswahlen bis zur Mitte des15. Jahrhunderts * Bischofswahlen von 1463 bis zur Auflösung desDomkapitels * Siegel. Binnenstruktur: Besetzung der Ämter * Propst *Dekan * Kustos * Scholaster * Kantor * Dompfarrer * Hauskomtur * Senior* Hausämter * Kellermeister * Steinmeister * Vizeämter * Domherren inder bischöflichen Verwaltung. Herkunft und Laufbahnen der Domherren:Geographische Herkunft * Familiäre und ständische Herkunft *Bildungsverhältnisse * Laufbahnen. Verwaltung: Vogt * Einsetzung undAufgaben * Amtsinhaber * Kaplan * Schreiber und Notare * Ritterbrüderdes Deutschen Ordens * Das übrige Personal. Landesherrschaft:Begründung * Territorium * Gerichtshoheit * Landesgesetzgebung *Wehrhoheit * Kirchenpatronate. Besitz: Siedlungen * Vorwerke und Höfe *Besitzungen im Bischofsterritorium. Domherren: Domherrenreihen *Chronologische Übersicht * Alphabetische Übersicht * Biographien *Vorbemerkungen * Domherrenbiographien;

Pomezanska kapituła katedralna1284-1527 (streszczenie);

Verzeichnis der Personen und Orte

Mario Glauert