Interakcje w układzie żywiciel-pasożyt między błotniarkami Lymnaea stagnalis i przywrami z gatunków: Diplostomum pseudospathaceu

Przywry digenetyczne i ślimaki stanowią stary ewolucyjnie i niezwykle interesujący model interakcji pasożyt-żywiciel, w którym mięczak spełnia rolę pierwszego żywiciela pośredniego. Zanim jednak zainicjowano badania nad naturą oddziaływań między przywrami i mięczakami interesowano się przede wszystkim relacjami pasożytów z żywicielskimi kręgowcami (Kawecki, 1976). Było to zrozumiałe z uwagi na patogenne oddziaływanie przywr na człowieka i zwierzęta hodowlane.

Wstęp (Przegląd badań poświęconych interakcjom ślimaki-przywry prowadzonych na poziomie gatunków i populacji * Przegląd wyników badań prowadzonych na szczeblu osobniczym * Przegląd wyników badań nad adaptacjami ślimaki-przywry podczas kolejnych etapów cyklu życiowego pasożytów * Uzasadnienie podjęcia badań); Materiał i metody (Charakterystyka gatunku żywiciela * Charakterystyka gatunków pasożytów * Diplostomum pseudospathaceum * Echinoparyphium aconiatum * Plagiorchis elegans * Badania nad prewalencją przywr w populacjach błotniarek * Pobór prób terenowych * Badanie zarażenia * Badania biometryczne * Pomiary muszli * Testowanie hipotezy hiperkalcyfikacji muszli ślimaków w warunkach obniżonej zawartości wapnia w środowisku * Pomiar przewodnictwa i stężenia wapnia w wodzie akwenu * Pomiar stężenia wapnia w hemolimfie * Pomiar stężenia wapnia w muszlach * Badania hematologiczne * Przebieg eksperymentów termicznych * Badanie termicznych preferencji błotniarek * Badanie wpływu preferowanych przez ślimaki temperatur na życiowe parametry żywicieli i pasożytów * Prowadzenie hodowli ślimaków w temperaturach 19°C i 25°C * Badanie aktywności cerkarii w temperaturach 19°C i 25°C oraz inwazyjności larw Echinoparyphium aconiatum * Metody statystyczne); Charakterystyka badanych zbiorników - miejsc poboru prób terenowych (Akweny śródpolne i śródłąkowe * Akweny o zlewni mieszanej rolniczo-leśnej * Akweny śródleśne * Inne zbiorniki wodne); Wyniki i ich omówienie (Rozprzestrzenienie i sezonowe zmiany prewalencji przywr digenetycznych w populacjach Lymnaea stagnalis * Średnia ekstensywność zarażenia ślimaków przywrami i komensalnym skąposzczetem * Gatunkowy skład parazytofauny u badanych osobników L. stagnalis * Sezonowe zmiany prewalencji trzech dominujących gatunków przywr w badanych populacjach L. stagnalis * Wpływ zarażenia na biometryczne parametry i zawartość wapnia w muszli błotniarek * Analiza kształtu muszli badanych ślimaków * Wewnętrzna objętość muszli jako parametr służący do testowania hipotezy gigantyzmu * Zarażenie przywrami a zawartość wapnia u L. stagnalis * Leukocytoza jako nieswoista reakcja obronna zarażonych błotniarek * Porównanie całkowitej liczebności hemocytów w hemolimfie błotniarek * Porównanie udziału różnych typów hemocytów w morfotycznym składzie hemolimfy błotniarek * Rola temperatury w oddziaływaniach między błotniarkami i larwami przywr * Preferencje termiczne badanych błotniarek * Wpływ temperatury 19°C i 25°C na życiowe parametry błotniarek i larw trzech badanych gatunków przywr * Wpływ stałej temperatury hodowli na przeżywalność błotniarek * Wpływ stałej temperatury hodowli i zarażenia na płodność błotniarek * Liczba cerkarii i tempo ich wysiewania w dwóch różnych temperaturach hodowli (19°C i 25°C) * Przeżywalność i inwazyjność cerkarii w temperaturach hodowli); Wzajemne adaptacje w układzie Lymnaea stagnalis - trzy gatunki przywr digenetycznych (Zarażenie przywrami a biometria muszli i zawartość wapnia u błotniarek * Temperatura i badane ślimaki * Zarażenie a morfotyczny skład hemolimfy błotniarek * Zarażenie a płodność żywiciela); Podsumowanie wyników badań i wnioski (Rozprzestrzenienie i sezonowe zmiany prewalencji przywr w populacjach błotniarek * Biometria i wielkość wapniowego depozytu muszli * Zagęszczenie hemocytów w hemolimfie błotniarek * Termiczny behawior błotniarek i wpływ temperatury na żywiciela i pasożyty * Wnioski końcowe); Bibliografia; Wykaz rycin i tabel; Summary

Elżbieta Żbikowska