Komunikacja międzykulturowa w polityce. Relacje między Stanami Zjednoczonymi a Japonią w latach 1932–1952

Komunikacja międzykulturowa zyskuje coraz większe zainteresowanie nie tylko wśród teoretyków, lecz również wśród osób zaciekawionych odmiennościami kulturowymi. Niejednokrotnie okazuje się, że spotkanie z „innością” bywa wyzwaniem, które wymaga odpowiedniego przygotowania oraz zrozumienia i zaakceptowania, że „inny” jest „innym”, a nie „mną”. Takich trudności doświadczają turyści nierozumiejący obcego języka, niepotrafiący docenić nieznanych kulinarnych przysmaków czy zaakceptować niezrozumiałych dla nich zachowań. Z takimi problemami spotykają się także politycy i dyplomaci – ich nieprzygotowanie do kontaktu z „innym” i jego „innością” może bowiem prowadzić do nieporozumień, a niekiedy do konfliktów, których konsekwencje będą długo odczuwane przez całe społeczeństwa.

Książka Komunikacja międzykulturowa w polityce. Relacje między Stanami Zjednoczonymi a Japonią w latach 1932–1952 poświęcona jest właśnie takim problemom. Zawiera opisy i analizy działań oraz postaw amerykańskich dyplomatów, wojskowych i polityków uczestniczących w kontaktach z Japończykami. Kontaktach, które naznaczone były niechęcią wynikającą przede wszystkim z niezrozumienia, kim jest „inny”. W książce Czytelnik znajdzie także przykłady tego, jakie konsekwencje może przynieść brak odpowiedniej wiedzy o „innym” i nieakceptowanie jego odmienności.

Wprowadzenie / 11
1. Charakterystyka zadania badawczego / 18
2. Problemy i struktura rozprawy / 20
3. Stan badań i źródła / 27
4. Hipoteza i metody badawcze / 31

Rozdział 1. Od rozumienia do porozumienia. Teoretyczne aspekty komunikowania międzykulturowego / 35
1. Teoria komunikowania międzykulturowego – powstanie i konteksty / 37
2. Komunikacja międzykulturowa – wokół znaczeń / 49
2.1. Znaczenie pojęcia „komunikacja” / 51
2.2. Znaczenie pojęcia „między” / 55
2.3. Znaczenie pojęcia „kultura” / 60
3. „Inny” w komunikacji międzykulturowej / 67
4. Polityczne komunikowanie międzykulturowe: różnice kulturowe a polityka / 73
Zakończenie / 82

Rozdział 2. Wrażliwość kulturowa w polityce. Aktywność ambasadora Josepha C. Grewa w Japonii w latach 1932–1942 / 85
1. Dokumenty osobiste Josepha C. Grewa i ich znaczenie / 88
2. Kreowanie pozytywnego wizerunku Japonii / 103
3. Od postawy „otwartości” do „interkultury” / 120
Zakończenie / 131

Rozdział 3. Polityczne spory o powojenną Japonię w kontekście komunikacji międzykulturowej / 134
1. Dyskusje o przyszłości Japonii przed zakończeniem II wojny światowej / 136
1.1. Konferencja kairska i pytania o japoński kod kulturowy / 137
1.2. „Interkulturowe” znaczenie Mowy z Chicago Josepha C. Grewa / 142
1.3. Spory polityczne przed kapitulacją Japonii i ich znaczenie dla komunikacji międzykulturowej / 150
1.4. Joseph C. Grew i Joseph W. Ballantine – dwa oblicza sporu o japoński kod kulturowy / 157
2. „Interkulturowe” poszukiwania po zakończeniu II wojny światowej. 164
2.1. Działania amerykańskich dyplomatów przed przyjęciem deklaracji poczdamskiej / 165
2.2. Deklaracja poczdamska i jej znaczenie „interkulturowe” / 168
2.3. Kapitulacja Japonii jako uprawomocnienie przemocy politycznej / 174
Zakończenie / 184

Rozdział 4. Demokratyzacja Japonii i „interkultura” / 187
1. Demokracja i gloryfikacja USA jako przykład dominacji politycznej / 190
2. Forma i charakterystyka zmian w Konstytucji Japonii / 201
3. Konstytucja Japonii – demokratyzacja poprzez zmianę treści / 208
3.1. Pozorna zmiana statusu cesarza w Konstytucji Japonii / 220
3.2. Demokratyzacja poddanych japońskiego cesarza / 235
3.3. Demilitaryzacja Japonii / 242
Zakończenie / 247

Zakończenie / 251
Bibliografia / 259
Indeks osobowy / 293

Marcin Lisiecki