Gotycka rzeźba Marii z ciałem Chrystusa z Ostródy. Plastyczna interpretacja wizji mistycznej

W neogotyckim kościele p.w. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Ostródzie znajduje się średniowieczne dzieło snycerskie, w literaturze przedmiotu określane zwykle jako "Pieta z Ostródy z końca XVI w.". Umieszczone w bocznej kaplicy, oddzielonej od przestrzeni nawy kratą, pozostaje niemal niezauważone. Kiedy jednak uda się je dostrzec, to już przy pobieżnym oglądzie wyczuwa się niebywałą wręcz ekspresję artystyczną, która w rzeźbie tej jest uderzająca. Postać Marii, która z bólem na twarzy okazuje widzowi skrajne wyniszczone ciało swego Syna, "owijające się" wokół niej, pozornie tylko martwe, bo gestami zachęcające do patrzenia na nie - wyrażono tu tak pełną napięć i kontrastów formą rzeźbiarską, że rzeźba ta w pierwszym rzędzie fascynuje jako wizualna kondensacja emocji.

Wprowadzenie; Stan badań; Rekonstrukcja dziejów zabytku; Opis rzeźby (Opis ikoniczno-formalny * Opis realizacji technicznej); Rzeźba z Ostródy jako imago do modlitewnej kontemplacji; Styl rzeźby z Ostródy; jego uwarunkowania i geneza (Analiza stylistyczno-formalna rzeźby z Ostródy na tle porównawczym zjawisk artystycznych w Europie końca XIII i l. poł. XIV wieku * Powiązania z kręgiem strasburskich warsztatów rzeźbiarskich * Związki ze stylistyką snycerki gotyckiej w l. poł. XIV wieku * Inspiracje malarstwem 2 poł. XIII i l. poł. XIV wieku); Rodowód motywów obrazowych w rzeźbie z Ostródy; Sens ideowy ostródzkiej rzeźby (Teologiczno-dogmatyczne podstawy * Mistycyzm jako główne źródło pozaobrazowych inspiracji); Rzeźba ostródzka a duchowość i kultura artystyczna ziem zakonu krzyżackiego; Podsumowanie; Wykaz wykorzystanej literatury przedmiotu; Spis ilustracji; Summary; Ilustracje

Anna Błażejewska