Kiedy przyjechali z Wilna pierwsi profesorowie UMK? Kto ufundował insygnia rektorskie w 1948 roku? Który budynek jako pierwszy zajął Uniwersytet i co z nim zrobił? Dlaczego jedna z ulic w centrum Torunia nosi nazwę „Uniwersytecka”? Skąd pochodzą najcenniejsze książki w Bibliotece Uniwersyteckiej? Gdzie mieszkał student Zbigniew Herbert? Co kryje portret rektora Ludwika Kolankowskiego w Muzeum Uniwersyteckim? Kim była Julia Zan? Jakie były związki Czesława Miłosza z toruńską uczelnią?... Książka będąca opowieścią o tajemniczych i dumnych początkach Uniwersytetu lat 1945–1949 przynosi odpowiedzi na te i wiele innych pytań. Zbiór prawie 20 artykułów, w części drukowanych wcześniej, poświęconych zapomnianej historii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, napisanych językiem przyjaznym, choć z pamięcią o rzetelności naukowej i szacunkiem dla prawdy źródłowej. To dzieje UMK napisane w formie, która nikogo nie zniechęci do jego historii. Książkę uzupełnia pokaźny zbiór unikatowych fotografii (wiele drukowanych po raz pierwszy) oraz cenny plan miasta z 1947 roku. Szkice zostały poprzedzone wspomnieniem prof. Józefa Szudego z czasów jego studiów, krótko po roku 1956, gdy pamięć o początkach Uniwersytetu nabierała już znamion mitologii.