Italia stała się dla Rosjan „ojczyzną duszy„, miejscem harmonii, o którym się marzy i za którym się tęskni; w pierwszych dekadach XX wieku także źródłem niebezpiecznych ideologii, znajdujących podatny grunt we własnym kraju - jak świadczy o tym rosyjska/sowiecka recepcja włoskiego futuryzmu zaanektowanego przez włoski faszyzm. Badacze publikujący w niniejszym tomie zwracają uwagę na różne przejawy i aspekty owej fascynacji Italią, takimi jej właściwościami jak południowy krajobraz, zabytki architektury, postaci wielkich mistrzów i ich dzieła, ale też rozmaite „lekcje„ historii, zarówno tej dawnej, jak i współczesnej. Analizują literackie obrazy miast sławnych dziejami i sztuką, takich jak Rzym, Wenecja i Florencja, Neapol, Genua i Sorrento, Asyż i Rawenna. Italia wyłaniająca się z dzieł omawianych w naszym tomie to palimpsest, odsłaniający przed przybyszem rozliczne swe warstwy: cywilizacji i natury, wielkiej sztuki i dramatycznych dziejów, dzieł ducha i wytworów życia praktycznego, których splot zaciekawia, przyciąga i reflektuje ludzi ze Wschodu i z Północy.

W numerze prócz artykułów znajdzie Czytelnik obszerny wywiad z profesor Izabellą Malej z Uniwersytetu Wrocławskiego, która ukazuje Włochy jako istotny element świadomości artystycznej rosyjskich modernistów, przedmiot ich fascynacji i - własnej. W tym samym dziale ksiądz profesor Marek Starowieyski, badacz i tłumacz literatury wczesnochrześcijańskiej, wspomina swoją Italię, poznawaną i przeżywaną na przestrzeni kilkudziesięciu lat podróżowania ad fontes. Fragmentem tych wspomnień jest - wyodrębniony na użytek działu „Mistrzowie„ - szkic Pani Karla, poświęcony profesor Karolinie Lanckorońskiej (1898-2002), która we Włoszech, w Rzymie przeżyła ponad połowę swojego długiego i pracowitego żywota, wypełnionego dokonaniami na polu historii sztuki, historiografii i edytorstwa źródeł, a także bezinteresowną opieką nad przybyszami z Polski. Drugim bohaterem działu jest mistrz prawie dziś nieznany, a wydobywany z zapomnienia przez wzgląd na swe pionierskie dla późniejszych badań dokonania i dla urody słowa, którym z katedry w Collegium Maius opowiadał i którym opisywał przedmiot swego ukochania, literaturę włoską. Mistrzem tym jest Walerian Preisner (1894-1966), romanista, badacz, bibliograf i bibliotekarz, przybyły po wojnie do Torunia ze Lwowa, w którym uniwersyteckie szlify zdobywała Pani Karla.