"Studia z dziejów miasteczek Wielkiego Księstwa Litewskiego" zawierają wybór najważniejszych naukowych publikacji prof. Stanisława Alexandrowicza poświęconych dziejom miasteczek litewskich i białoruskich od końca średniowiecza po XVIII wiek włącznie. W większości są to teksty fundamentalne, stanowiące obowiązkową lekturę dla wszystkich, którzy zajmują się społeczną i gospodarczą historią Wielkiego Księstwa Litewskiego. Część z nich ukazała się już wiele lat temu, w trudno dziś dostępnych czasopismach. Zebranie ich w tym tomie pozwala na poznanie specyfiki funkcjonowania mniejszych ośrodków miejskich na Litwie i porównania ich z miasteczkami polskimi. Poruszono tu między innymi kwestie związane z osadnictwem, rozwojem handlu, funkcjonowaniem rzemiosła, rolniczymi zajęciami miejskiej ludności, powinnościami mieszczan wobec właścicieli itd. Tom ten zawiera również, co było zamierzeniem autora, zestaw najważniejszych źródeł do dziejów małego prywatnego miasteczka w Wielkim Księstwie Litewskim w okresie nowożytnym – w tym wypadku są to źródła z XVII wieku do dziejów radziwiłłowskiego Lubcza. Część z nich (przywileje na prawo magdeburskie oraz inwentarz) jest publikowana po raz pierwszy przez Tomasza Kempę, ucznia prof. Stanisława Alexandrowicza.
| (ur. 5 kwietnia 1931 roku w Wilnie) – emerytowany pracownik Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, wcześniej wykładający na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (gdzie też w 1955 roku ukończył studia historyczne II stopnia), a także w filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku (a potem na Uniwersytecie w tym mieście). W czasie II wojny światowej zesłaniec do Kazachstanu. Jeden z najwybitniejszych znawców kartografii dawnej Rzeczypospolitej (w XV–XVIII wieku). Ceniony badacz dziejów Wielkiego Księstwa Litewskiego, szczególnie historii miast i miasteczek litewskich, a także ziem Rusi w okresie średniowiecza. Zajmuje się również historią XX wieku, dokumentując losy Polaków w Rosji (polskich pionierów lotnictwa rosyjskiego) i w ZSRR (głównie zesłańców do Kazachstanu). Jako dydaktyk wypromował 10 doktorów oraz ponad stu magistrów. |
