Spis treści
Spór o genezę martwej natury. Wprowadzenie do sesji (Zygmunt Waźbiński)
Tadeusz Żuchowski, Od świata przyrody do dzieła sztuki. Martwa natura jako problem autonomizacji sztuki
Zygmunt Waźbiński, Intarsja: brakujące ogniwo w dziejach włoskiej martwej natury (1450-1550)
Katarzyna Płonka Bałus, Motywy martwej natury w iluminatorstwie niderlandzkim XV w. Kilka uwag o artystycznych skutkach sakralizacji przyrody na północ od Alp
Sergiusz Michalski, Martwa natura a sceny religijne na obrazach Pietera Aertsena i jego kręgu: próba interpretacji
Lanfranco Ravelli, La presenza dei modelli fiamminghi tipo Aertsen-Beuckelaer nella pittura italiana del Seicento
Hanna Benesz, Natura morta - Natura viva. Na tropie żyjących stworzeń w kwiatowej martwej naturze XVI i początku XVII wieku - przełomowa rola Ludgera tom Ringa
Bożena Steinborn, Obraz Daniela Schultza Walka psa z ptakiem
Anna Sobecka, Dwie martwe natury Willema Claeszoona Hedy
Danuta Natalia Zasławska, Rosa Mutabilis. Obraz i znaczenie róży w malarstwie martwych natur kwiatowych krajów północnych w XVII i XVIII w.
Marco Chiarini, Dutch and Flemish still life paintings in the Medici and Lorraine collections in Florence
Helena Kowalska, Martwe natury w XIX-wiecznych zbiorach gdańskich kolekcjonerów
Dariusz Kacprzak, Viva Napoli! Teatr natury. Dwie neapolitańskie martwe natury ze zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi
Marcin Kaleciński, Martwe natury w typie trompe-l'oeil w zbiorach zamku w Olesku
Podsumowanie (Zygmunt Waźbiński)
Z Wprowadzenia
Dlaczego taki tytuł? - Aby odpowiedzieć na to pytanie musimy sięgnąć do pamiętnej wystawy poświęconej martwej naturze zorganizowanej w paryskiej Orangerie przez Karola Sterlinga. Ten wybitny, urodzony w Warszawie, historyk sztuki swoje przemyślenia na temat tego gatunku artystycznego utrwalił w opublikowanej w tym samym roku książce pt. La nature morte de l'antiquite a nos jours.
Już sam tytuł publikacji jest wielce wymowny: dotyczy jednego z ważnych gatunków malarstwa europejskiego, który powstał w określonym momencie historycznym, przeżywał okresy swego rozkwitu i upadku. Główną tezą Sterlinga było to, że martwa natura powstała w epoce starożytnej. I choć została zapomniana w średniowieczu, odżyła w okresie odrodzenia, przeżyła swój wielki rozkwit w epoce baroku, aby osiągnąć szczyty na przełomie XIX i XX wieku. Jest to zatem gatunek, którego dzieje liczą około dwóch tysięcy lat.
