Z przedmowy
Prezentowany zbiorek stanowi z pewnością jedne z najcenniejszych zabytków polskiego piśmiennictwa filozoficznego. Polski czytelnik może w nim prześledzić, jak Mrongowiusz przekładał myśl Kanta, tworząc zarazem polskie pojęcia filozoficzne. Czytelnika niemieckiego być może zainteresują drobne dodatki, wprowadzone w wersji polskiej lecz nie występujące w niemieckim oryginale. Całość stanowi wspaniały przykład przenikania się obu kultur i ich jednoczenia się w dziełach twórców, w których krótkowzroczni politycy niekiedy woleliby widzieć przedstawicieli jednostronnych interesów narodowych.
Niniejsze wydanie, obok oryginalnej wersji Mrongowiusza z 1854 roku zawiera też rekonstrukcję niemieckiego oryginału, na którym polski autor się opierał. Nadzór nad pracami badawczymi sprawowaliśmy z prof. Wernerem Starkiem. W pierwszej fazie prac brali udział uczestnicy translatorium filozofii niemieckiej dla asystentów i studentów Uniwersytetu Mikołaja Kopernika: Kinga Kaśkiewicz, Maria Werner, Patrycja Dudzik, Tomasz Kupś, Rafał Michalski, Przemysław Parszutowicz, oraz goszcząca w Toruniu stażystka z Philipps Universität w Marburgu, uczennica prof. Starka, Nicole Wilmer. Ostatecznej redakcji dokonali: Nicole Wilmer, Przemysław Parszutowicz, Tomasz Kupś i Rafał Michalski.
* * *
Deutscher Leser bekommt einen sehr interessanten, zum ersten Mal auf Deutsch veröffentlichten Beitrag zum Kants Gedanken.
Dieses Buch enthält eine Wiedergabe des von Christoph Cölestin Mrongovius im Jahre 1854 herausgegebenen Textes Rozprawa filozoficzna o religii i moralności (Philosophische Abhandlung über Religion und Moral) von Immanuel Kant.
Mrongovius, ein masuricher Prediger und Geistesgelehrter, war 1781-1790 eifriger Besucher der Vorlesungen von Kant in Königsberg. Ein Beweis dafür sind seine Notizen, eigenhändig angefertigt oder von seinen Kommilitonen ergänzt, die als Sammlung Moral Mrongovius bekannt sind. Diese handgeschriebenen Notizen, im Jahre 1924 von Menzer herausgegeben, sind in der Bibliotek der Polnischen Akademie der Wissenschaften zu Gdańsk (ehemalige Stadtbibliothek Danzig) aufbewahrt. Im Jahre 1854 gab Mrongovius in Gdańsk die polnischsprachige Übersetzung von Kants Vorlesungen über die philosophische Religionslehre heraus, die vom Herausgeber mit Notizen aus Moral Mrongovius ergänzt, und u.d.T. Philosophische Abhandlung über Religion und Moral veröffentlicht wurde. Dieses Buch war also nicht nur noch eine Ausgabe der Vorlesungen von Kant, sondern auch von Mrongovius gefaßte Kompilation.
Der Verlag der Nikolaus-Kopernikus-Universität bietet Wiedergabe dieses Buches an, die zugleich zum ersten Mal mit deutschsprachiger Übersetzung versehen wurde. Die Aufsicht über die Forschungsarbeiten und Bearbeitung des Textes hat Prof. Mirosław Żelazny aus der Nikolaus-Kopernikus-Universität mit Prof. Werner Stark aus der Philipps-Universität geteilt.
