OPIS
Esej o naturze naszych uczuć i afektów oraz Przykłady działania zmysłu moralnego to obok Badań dotyczących pochodzenia naszych idei piękna i cnoty najważniejsze dzieła Francisa Hutchesona (1694–1746), klasyka oświeceniowej filozofii brytyjskiej. Przedstawia on w nich wpisującą się w szkołę emotywizmu etycznego koncepcję zmysłu moralnego, której bezpośrednich inspiracji można doszukiwać się w myśli Anthony’ego Ashleya Coopera Shaftesbury’ego i którą rozwijali później najwięksi filozofowie epoki: Adam Smith oraz David Hume. Jednym z centralnych motywów jego filozofii jest przekonanie o powszechnej ludzkiej życzliwości, obie zaś prezentowane w niniejszym tomie prace zawierają argumentację na rzecz owego poglądu, stanowiąc przy tym swoisty podręcznik cnotliwego życia.
SPIS TREŚCI
Wstęp tłumaczy / 7
Przedmowa / 49
Esej o naturze naszych uczuć i afektów
Rozdział I. Ogólny opis poszczególnych zmysłów i pragnień, zarówno samolubnych, jak i społecznych / 63
Rozdział II. O afektach i uczuciach. Naturalne prawa, którym podlega czysty afekt. Złożone doznania uczuciowe oraz ich przyczyny celowe / 87
Rozdział III. Klasyfikacje afektów i uczuć / 115
Rozdział IV. O tym, jak dalece mamy władzę nad naszymi poszczególnymi afektami i uczuciami, zarówno by nimi rozporządzać, gdy są już wzbudzone, jak i zapobiegać ich powstaniu oraz kilka uwag o właściwych im
przedmiotach / 141
Rozdział V. Porównanie przyjemności i przykrości kilku zmysłów pod względem intensywności oraz czasu trwania / 173
Rozdział VI. Kilka ogólnych wniosków dotyczących najlepszego kierowania naszymi pragnieniami oraz kilka zasad niezbędnych do osiągnięcia szczęścia / 207
Przykłady działania zmysłu moralnego
Rozdział I. Ogólny opis poszczególnych zmysłów i pragnień, zarówno samolubnych, jak i społecznych / 63
Rozdział II. O afektach i uczuciach. Naturalne prawa, którym podlega czysty afekt. Złożone doznania uczuciowe oraz ich przyczyny celowe / 87
Rozdział III. Klasyfikacje afektów i uczuć / 115
Rozdział IV. O tym, jak dalece mamy władzę nad naszymi poszczególnymi afektami i uczuciami, zarówno by nimi rozporządzać, gdy są już wzbudzone, jak i zapobiegać ich powstaniu oraz kilka uwag o właściwych im
przedmiotach / 141
Rozdział V. Porównanie przyjemności i przykrości kilku zmysłów pod względem intensywności oraz czasu trwania / 173
Rozdział VI. Kilka ogólnych wniosków dotyczących najlepszego kierowania naszymi pragnieniami oraz kilka zasad niezbędnych do osiągnięcia szczęścia / 207
Przykłady działania zmysłu moralnego
Rozdział I. O charakterze cnoty zgodnej z prawdą lub rozumem / 249
Rozdział II. Charakter cnoty i przywary, stosowności i niestosowności naszych działań / 281
Rozdział III. Omówienie przedstawionego przez pana Wollastona znaczenia prawdy jako idei cnoty / 289
Rozdział IV. Przedstawienie roli rozumu w odniesieniu do cnoty i występku przy założeniu, że idee te otrzymujemy dzięki zmysłowi moralnemu / 309
Rozdział V. Ukazanie, że w cnocie może zawierać się wszystko, co można rozumieć przez zasługę i co zasługuje na nagrodę przy założeniu, że jest ona postrzegana przez zmysł oraz że jest przedmiotem wyboru dokonywanego na podstawie afektu czy instynktu / 319
Rozdział VI. Jak dalece wzgląd na Boga jest konieczny do tego, by postępowanie było cnotliwe / 333