Doświadczenia edukacyjne kobiet w Polsce i w Niemczech. Raport z badań biograficznych / Bildungserfahrungen von Frauen in Polen

Prezentowane w niniejszym tomie badania nad doświadczeniami edukacyjnymi kobiet w Polsce i w Niemczech mają kilka źródeł. Pierwsze to zmiany polityczne w obu państwach z lat 1989-1990, które stworzyły nowe warunki życia społeczeństw w naszych krajach. W Polsce - to uniezależnienie się polityczne i ekonomiczne od ZSRR, wprowadzenie systemu liberalnego opartego na swobodach demokratycznych i wolnych wyborach do parlamentu, wielopartyjność w życiu politycznym, orientacja na Zachód w polityce międzynarodowej, gospodarka wolnorynkowa w ekonomice kraju, upadek "centralizmu socjalistycznego" i ingerencji państwa we wszystkie dziedziny życia społecznego. W Niemczech - powyższe przemiany dotyczyły także ogromnej grupy społeczeństwa obecnych landów wschodnich, żyjącego w części kraju - Niemieckiej Republice Demokratycznej. Jej upadek i powrót wschodnich ziem do RFN spowodował ogromne migracje ludności, przekształcenia ekonomiczne i społeczne, potrzebę przemian świadomości Niemców po obu stronach byłej "żelaznej kurtyny" (między innymi likwidacji podziałów na lepszych "zachodnich" Niemców i gorszych "wschodnich" czy adaptacji do nowych warunków egzystencji). Powyższe przemiany w obu krajach były w wielu zakresach podobne i, w naszym przekonaniu, wymagały penetracji i refleksji naukowej dotyczących ich konsekwencji i świadomości dorosłych Niemców i Polaków, a także funkcji edukacji dorosłych dotyczącej przekształcenia postaw obywateli w wyniku przemian politycznych, społecznych i ekonomicznych.

Z Wprowadzenia

Wprowadzenie (Eugenia Anna Wesołowska, Wiltrud Gieseke)
Einführung (Eugenia Anna Wesołowska, Wiltrud Gieseke)
Rozdział I
Ruth Siebers: Rekwalifikacja kobiet w nowych landach Niemiec: * Motywy podjęcia badań * Rozwój badań biograficznych * Rezultaty projektu "Rekwalifikacja kobiet w nowych landach Niemiec"
Ruth Siebers: Umschulung fur Frauen in den neuen Bundeslandern Deutschlands: * Überlegungen zu Beginn des Projektes * Zur Entwicklung der Biographieforschung * Ergebnisse des Projekts "Umschulung für Frauen in den neuen Bundesländern"
Rozdział II
Hanna Solarczyk: Problemy kobiet w Polsce: * "Polskie kobiety" * Bohaterki wywiadów
Hanna Solarczyk: Probleme von Frauen in Polen: * "Polnische Frauen" * Die Teilnehmerinnen an der Umfrage
Rozdział III
Hanna Solarczyk, Adriana Jagielska, Dorota Mądraszewska: Doświadczenia edukacyjne kobiet w Polsce - wyniki badań * Atmosfera domu rodzinnego jako zwierciadło postaw wobec edukacji * Motywy wyboru kierunku kształcenia * Ocena szkoły podstawowej i średniej * Dlaczego się dokształcamy? * Rodzina i praca barierą w edukacji? * Sytuacja ekonomiczna jako przeszkoda w edukacji * Bezrobocie w biografiach kobiet * Apolityczność edukacji * Płeć - czyli cicha dyskryminacja * Edukacja dobrem, którego nie wypada krytykować * Szkoła czy samokształcenie? * "Zawsze chciałam coś osiągnąć, do czegoś dojść w życiu, a bez wykształcenia jest to niemożliwe"
Hanna Solarczyk, Adriana Jagielska, Dorota Mądraszewska: Bildungserfahrungen von Frauen in Polen - Forschungsergebnisse: * Das Familienklima als Spiegelbild der Einstellung zur Bildung * Motive für die Wahl derAusbildungsrichtung * Einschätzung der Grund- und Mittelschule * Warum bilden wir uns weiter? * Das Familien- und Berufsleben der Frauen - ein Bildungshindernis? * Die finanzielle Situation als Verhinderung der Aus- bzw. Fortbildung * Die Arbeitslosigkeit in den Biographien der Frauen * Die apolitische Bildung * Das Geschlecht oder eine stille Diskriminierung * Bildung als Gut, dessen Kritik sich nicht gehört * Schule oder autodidaktisches Lernen? * "Immer schon wollte ich etwas erreichen, zu etwas im Leben kommen, und ohne Bildung ist dies nicht möglich"
Zakończenie - Abschlussfolgerungen
Hanna Solarczyk: Biografie kobiet w nowych landach Niemiec i w Polsce
Hanna Solarczyk: Bildungsbiographien von Frauen in den neuen Bundesländern und in Polen
Eugenia Anna Wesołowska: Świadomość edukacyjna kobiet - refleksje na koniec polsko-niemieckich badań biograficznych
Eugenia Anna Wesołowska: Bildungsbewusstsein von Frauen - Reflexionen zum Abschluss der biographischen Forschungsarbeiten in Polen und in Deutschland
Aneks
Respondentki w badaniach polskich
Biografie dokształcających się kobiet