Dydaktyka kognitywistyczna
Zakres tematyczny książki jest niezwykle szeroki – od poszukiwań paradygmatu współczesnej pedagogiki, w szczególności kognitywistycznej, poprzez uwarunkowania społeczne i kulturowe działań pedagogicznych, po przykłady lekcji i treści kognitywistycznych w naukach ścisłych, zwłaszcza w fizyce.
Książkę polecamy teoretykom pedagogiki i kognitywistyki, studentom różnych kierunków, a także aktywnym nauczycielom.
Część I
Paradygmat kognitywizmu
Rozdział 1
Pedagogika nakierowana na umysł / 17
1.1. Epistemologia pedagogiki / 18
1.2. Kognitywizm jako paradygmat / 26
1.3. Ścieżka kognitywistyczna / 30
1.3.1. Źródła i matryce / 30
1.3.2. Źródła filozoficzne / 31
1.3.3. Źródła neuronaukowe / 32
1.3.4. Źródła psychologiczne / 33
1.3.5. Matryca Piageta i pierwsza rewolucja kognitywna / 36
1.4. Druga rewolucja kognitywna / 41
Rozdział 2
Psychologia kognitywistyczna / 47
2.1. Klinika kognitywistyczna / 47
2.2. Psychologia kognitywno-kontruktywistyczna / 49
2.3. Konstruktywizm strategiczne / 49
2.4. Kognitywizm interpersonalny postracjonalistyczny / 50
2.5. Zasady kliniki konstruktywistycznej / 53
Rozdział 3
Klinika kognitywistyczna / 55
3.1. Piaget pedagogiczny i atrakcyjność kognitywistyki / 55
3.2. Pedagogika kulturowa i kognitywna / 57
3.3. Opcje kognitywistyczne / 58
Rozdział 4
Dydaktyka kognitywistyczna / 61
4.1. Kognitywistyka a dydaktyka / 61
4.2. Kognitywistyczne strategie dydaktyczne / 63
4.3. Metakognicja / 64
4.4. Lekcja metakognitywna – motywacje / 67
Część II
Pedagogika kognitywistyczna – zarys ogólny
Rozdział 5
Wprowadzenie do pedagogiki kognitywistycznej / 79
5.1. Źródła pedagogiki / 79
5.2. Pedagogika a inne nauki / 80
5.3. Pedagogika kognitywistyczna a wizja rozwoju człowieka / 82
5.4. Pedagogika a nowe media / 83
Rozdział 6
Zmiana w perspektywie pedagogiki kognitywistycznej? / 89
6.1. Intencjonalność zmiany w dyskursie pedagogiki kognitywistycznej / 90
6.2. Zmiana a emocje, motywacja i uwarunkowania środowiskowe w perspektywie pedagogiki kognitywistycznej / 99
6.3. Zmiana a stosowane przez nauczycieli metody i formy w obszarze pedagogiki kognitywistycznej / 103
Rozdział 7
Systemowość jako podstawa teoretyczna i praktyczna pedagogiki kognitywistycznej / 105
7.1. Systemowość jako podstawa pedagogiki / 105
7.2. Systemowość a komunikacja w pedagogice kognitywistycznej / 111
Rozdział 8
Komunikacja a pedagogika kognitywistyczna / 115
8.1. Umysł, komunikacja, środowisko / 115
8.2. Komunikacja pośrednia / 120
Rozdział 9
Wiadomość i informacja w pedagogice kognitywistycznej / 129
9.1. Wiadomości, informacja, wiedza / 129
9.2. Treść, przekaz, emocje / 137
9.3. Uczenie się przez doświadczenie / 139
9.4. Język jako podstawa oddziaływania pedagogicznego / 143
9.5. Kontekst i znaczenie wiadomości / 148
9.6. Informacja w pedagogice kognitywistycznej / 165
Rozdział 10
Podsumowanie trendów w pedagogice kognitywistycznej / 173
Część III
Dydaktyka kognitywistyczna – podstawy i implementacje
Rozdział 11
Dydaktyka a pedagogika / 185
11.1. Definicje dydaktyki / 185
11.2. Uczenie się i nauczanie / 188
11.3. Dydaktyka ogólna i dydaktyki szczegółowe / 191
11.4. Zasady dydaktyki / 193
11.5. Definicje kognitywistyki / 197
11.6. Kognitywizm a dydaktyka / 201
11.7. Specyfika dydaktyki fizyki / 203
11.8. Jedność metodologiczna nauki / 209
11.9. Redukcjonizm w operacjach umysłowych / 212
11.10. Dydaktyka a pedagogika / 216
Rozdział 12
Źródła dydaktyki kognitywistycznej / 219
12.1. Definicja dydaktyki kognitywistycznej / 219
12.2. Triada nauk o kształceniu / 220
12.2.1. Psychologia / 220
12.2.2. Pedagogika / 229
12.2.3. Dydaktyka / 232
12.3. Aksjologia, czyli nauka o skali wartości / 235
12.4. Logika, czyli umiejętność myślenia / 237
12.5. Podstawy filozoficzne dydaktyki kognitywistycznej / 239
12.5.1. Arystoteles: Kategorie / 241
12.5.2. Kartezjusz: Rozprawa o metodzie / 248
12.5.3. Kant i jego rewolucja poznawcza / 251
12.5.4. Karl Popper: „Kubłowa teoria umysłu” / 260
12.5.5. Edgar Morin: Głowa dobrze zrobiona / 262
Rozdział 13
Dydaktyka kognitywistyczna: zasady, metody, środki / 267
13.1. Rewolucja kognitywistyczna / 267
13.2. Hyperkonstruktywizm / 270
13.3. Neorealizm / 276
13.4. Zasady dydaktyki kognitywistycznej / 279
13.5. Trzy „inter” dydaktyki kognitywistycznej / 281
13.6. Język jako sposób symbolicznego przedstawiania rzeczywistości / 283
13.7. Królowa nauk: matematyka / 286
13.8. Podsumowanie zasad hyperkonstruktywizmu / 287
13.9. Miscellanea / 292
13.9.1. Trzy funkcje poznawcze / 292
13.9.2. Kompetencje społeczne / 293
13.9.3. Emocje i poznanie / 294
13.9.4. Ewaluacja dydaktyki hyperkonstruktywistycznej / 295
13.9.5. Konstruktywizm czy kognitywizm? / 296
13.10. Trudności w implementacji nowej dydaktyki / 298
13.11. Podsumowanie dydaktyki kognitywistycznej / 299
Rozdział 14
Podsumowanie / 305
Bibliografia / 307
Piero Crispiani
Bronisław Siemieniecki
Grzegorz Karwasz
Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego (handel zagraniczny) i Politechniki Gdańskiej (fizyka techniczna), od 2006 roku kierownik Zakładu Dydaktyki Fizyki UMK. Prowadzi badania naukowe w zakresie fizyki atomowej i fizyki ciała stałego. W latach 1985–2006 przebywał na uczelniach we Włoszech, USA, Australii i Niemczech, gdzie prowadził wykłady i laboratoria na wydziałach nauk ścisłych, inżynierii oraz podyplomowych studiach nauczycielskich. W latach 1996–2005 kierownik Zakładu Spektroskopii w Akademii Pedagogicznej w Słupsku. We współpracy z prof. K. Ernstem (†) twórca pierwszych wystaw interaktywnych z fizyki w Polsce (1998). Członek Rady Naukowej Centrum „Hevelianum” w Gdańsku, przewodniczący Komisji Polskiego Towarzystwa Fizycznego ds. Komputeryzacji Szkolnych Laboratoriów Przyrodniczych. Autor kilku książek i ponad 250 innych publikacji z zakresu fizyki, pedagogiki, filozofii oraz dydaktyki. Odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej, medalem „Zasłużony dla Miasta Gdańska” oraz Medalem im. Krzysztofa Ernsta za popularyzację nauki.
- Dydaktyka fizyki współczesnej
- Toruński poręcznik do fizyki. Gimnazjum I klasa: Mechanika
- Idee i realizacje dydaktyki interaktywnej - wystawy, muzea i centra nauki
- Sbirka zadań z fizyki. Zbiór z rozwiązaniami. Mechanika
- Toruński po-ręcznik do fizyki. IV. Fizyka współczesna i astrofizyka
- Dydaktyka i pedagogika kognitywistyczna. Zasady ogólne i implementacje w fizyce