Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego (handel zagraniczny) i Politechniki Gdańskiej (fizyka techniczna), od 2006 roku kierownik Zakładu Dydaktyki Fizyki UMK. Prowadzi badania naukowe w zakresie fizyki atomowej i fizyki ciała stałego. W latach 1985–2006 przebywał na uczelniach we Włoszech, USA, Australii i Niemczech, gdzie prowadził wykłady i laboratoria na wydziałach nauk ścisłych, inżynierii oraz podyplomowych studiach nauczycielskich. W latach 1996–2005 kierownik Zakładu Spektroskopii w Akademii Pedagogicznej w Słupsku. We współpracy z prof. K. Ernstem (†) twórca pierwszych wystaw interaktywnych z fizyki w Polsce (1998). Członek Rady Naukowej Centrum „Hevelianum” w Gdańsku, przewodniczący Komisji Polskiego Towarzystwa Fizycznego ds. Komputeryzacji Szkolnych Laboratoriów Przyrodniczych. Autor kilku książek i ponad 250 innych publikacji z zakresu fizyki, pedagogiki, filozofii oraz dydaktyki. Odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej, medalem „Zasłużony dla Miasta Gdańska” oraz Medalem im. Krzysztofa Ernsta za popularyzację nauki.
Dydaktyka fizyki współczesnej
Materiał dydaktyczny opracowany w ramach projektu Innowacyjne metody nauczania fizyki POWR.03.01.00-00-KN04/18 finansowanego przez Unię Europejską Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój 2014–2020
Dydaktyka fizyki współczesnej to publikacja zawierająca ciekawą wizję nauczania fizyki współczesnej opierającej się z jednej strony na doświadczeniu historycznym, po które sięga głęboko w przeszłość, a z drugiej - na najnowszych osiągnięciach fizyki, odwołując się do oryginalnych prac współczesnych naukowców. Autorzy podręcznika są znanymi autorytetami w dydaktyce i można spodziewać się, że koncepcja doboru rozmaitych tematów została tak przemyślana, aby książka trafiła do jak najszerszego grona czytelników. Rozpiętość tematyczna książki jest ogromna i na pewno trafi w obszar zainteresowań nie tylko młodych adeptów współczesnej fizyki, lecz także tych bardziej już zaawansowanych i wykształconych w omawianym zakresie. Poszczególne zagadnienia zostały przedstawione w formie krótkich rozdziałów, w których autorzy starali się prostym językiem i za pomocą ilustracji, a niekiedy wzorów i schematów przekazać maksimum wiedzy. Współczesne czasy są wypełnione coraz doskonalszymi odkryciami technologicznymi i aby zgłębiać i zrozumieć otaczający świat, ale i kosmos, niezbędna jest chociażby podstawowa wiedza z fizyki współczesnej.
1. Wstęp. Co to jest fizyka współczesna? / 5
1.1. Fizyka kwantowa / 5
1.2. Teoria względności / 11
1.3. Zastosowania fizyki współczesnej / 13
1.4. Struktura kursu / 15
2. Fizyka i astronomia: harmonia sfer 17
2.1. Już starożytni Maltańczycy / 17
2.2. Kepler. W poszukiwaniu zależności matematycznych / 21
2.3. Kosmologia / 26
3. Fizyka i matematyka: kwadratura koła / 31
3.1. Skąd się wzięła matematyka? / 31
3.2. Poszukiwania „porządku” / 35
3.3. Historia i współczesność matematyki / 38
4. Klimat, środowisko, energia – czyli o efekcie cieplarnianym / 43
4.1. Równowaga termodynamiczna / 43
4.2. Cykle Milankovicia / 45
4.3. Sprzężenia zwrotne / 46
4.4. Gazy cieplarniane / 46
4.5. Antropogeniczny efekt cieplarniany / 48
5. Klimat i środowisko – alternatywne źródła energii / 51
5.1. „Produkcja” energii / 51
5.2. Zmiany klimatyczne / 52
6. Fala grawitacyjna 57
6.1. Dlaczego fala? / 57
6.2. Ogólna teoria względności / 61
6.3. Zadrżała czasoprzestrzeń / 64
6.4. Inne efekty OTW / 68
7. Laser – największy(?) wynalazek XX wieku / 71
7.1. Zasada działania lasera / 71
7.2. Laser gazowy He-Ne / 72
7.3. Zastosowania laserów / 74
7.4. Podwójna natura światła / 74
8. Zagadkowe promieniowanie / 77
8.1. Promienie Röntgena / 77
8.2. Rentgenowska tomografia komputerowa (CT) / 80
9. Spektroskopia, czyli nauka o duchach / 83
9.1. Spektroskopia optyczna / 84
9.2. Spektroskopia fotoakustyczna / 85
9.3. Spektroskopia transferu protonu / 86
10. Od ogniwa Volty do reaktora termojądrowego / 89
10.1. Pilna konieczność / 89
10.2. Ogniwo Volty / 90
10.3. Ogniwo wodorowe / 92
10.4. Alternatywy dla energetyki uranowej / 96
10.5. Reaktor termojądrowy / 98
11. Rewolucja kwantów i atomów / 101
11.1. Hipoteza kwantów światła / 101
11.2. Efekt fotoelektryczny / 104
11.3. Spektroskopia atomowa / 106
11.4. Współczesny obraz atomu / 108
12. Mechanika falowa 115
12.1. Dualizm korpuskularno-falowy światła / 115
12.2. Falowa natura materii – hipoteza de Broglie’a / 117
12.3. Równanie falowe Schrödingera / 119
12.4. Zasada nieoznaczoności Heisenberga / 123
13. Podzielić niepodzielny / 127
13.1. Promieniowanie λ, β i γ° – zarys historyczny / 127
13.2. Budowa i właściwości jądra atomowego / 130
13.3. Rozpady promieniotwórcze / 132
13.4. Rozszczepienie jądra atomowego / 136
14. Kwarki i skwarki 139
14.1. Kwarki / 139
14.2. Cząstki niepodzielne / 141
14.3. Klasyfikacja cząstek elementarnych / 142
Grzegorz Karwasz
- Toruński poręcznik do fizyki. Gimnazjum I klasa: Mechanika
- Idee i realizacje dydaktyki interaktywnej - wystawy, muzea i centra nauki
- Sbirka zadań z fizyki. Zbiór z rozwiązaniami. Mechanika
- Toruński po-ręcznik do fizyki. IV. Fizyka współczesna i astrofizyka
- Dydaktyka i pedagogika kognitywistyczna. Zasady ogólne i implementacje w fizyce
Andrzej Karbowski
Kamil Fedus
Absolwent Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (2007), gdzie studiował Fizyczne Podstawy Mikroelektroniki na Wydziale Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej. Od 2012 roku zatrudniony w Katedrze Dydaktyki Fizyki UMK, najpierw na stanowisku adiunkta, a obecnie jako profesor uczelni. Zajmuje się fizyką atomową i fizyką ciała stałego, a także stosowaniem innowacyjnych technik nauczania w dydaktyce fizyki. Zdobywał doświadczenie naukowe na Uniwersytecie w Angers we Francji (doktorat w latach 2008–2010) oraz na Uniwersytecie w Trydencie we Włoszech (staż podoktorski w latach 2011–2012). Nagrodzony stypendium MNiSW dla wybitnych młodych naukowców oraz stypendium START Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Stypendysta polsko-amerykańskiej komisji Fulbrighta w programie Fulbright Senior Award. Autor ponad 50 publikacji naukowych i dydaktycznych.