Próba stworzenia nowej teorii widzenia i inne eseje filozoficzne George'a Berkeleya w tłumaczeniu Translatorium z filozofii angielskiej studium doktoranckiego Instytutu Filozofii UMK w Toruniu pod kierunkiem Adama Grzelińskiego jest czwartą publikacją w serii: Klasyka filozofii. Eseje i listy Berkeleya prezentowane w tym zbiorze pochodzą z dwóch różnych okresów twórczości. Próba stworzenia nowej teorii widzenia (1709) oraz Bierne posłuszeństwo (1712) powstały w czasie kształtowania się jego poglądów filozoficznych w latach, gdy światło dzienne ujrzały dzieła, które uczyniły go sławnym: Traktat o zasadach poznania ludzkiego (1710) i Dialogi pomiędzy Hylasem i Filonousem (1713). Rozwinięcie podjętej tam problematyki znajdujemy w dwóch późniejszych pismach zawartych w tym tomie: w stanowiącej kontynuację „eseju optycznego" Obronie i wyjaśnieniu teorii widzenia (1733) i w korespondencji z Samuelem Johnsonem z okresu pobytu Berkeleya w Ameryce. W tym dojrzałym okresie twórczości Berkeley starał się połączyć różne interesujące go kwestie: filozofię nauki, problematykę etyczną i zagadnienia religijne, aby nie rezygnując z przyjętych wcześniej założeń filozoficznych immaterializmu, stworzyć spójne stanowisko filozoficzne.
