Kategoria: Nauki humanistyczne / Archeologia

Archaelogia Historica Polona, t. 19

autorzy: Jadwiga Chudziakowa redaktorzy: Jadwiga Chudziakowa

72,00 zł Najniższa cena z 30 dni:72,00 zł

Wysyłamy w przeciągu 20 dni roboczych

szt

od 4,92

Przekierowanie do ibuk.pl

Rok wydania:2011 Liczba stron:218

OPIS

W dniu 1 sierpnia2006 roku JM Rektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika powołał interdyscyplinarny Zespół do Badań Średniowiecznego i Nowożytnego Torunia. Decyzję tę poprzedziło podpisanie w dniu 2 czerwca 2006 roku listu intencyjnego o współpracy pomiędzy Urzędem Gminy Miasta Torunia a UMK w zakresie badań Torunia. W skład Zespołu weszło sześciu archeologów, dwóch historyków mediewistów, trzech historyków sztuki i architektury, dwóch geografów, antropolog, archeozoolog i konserwator; w sumie 16 osób. Zespół opracował obszerny i wieloletni program działań badawczych, obejmujący między innymi:

1.Badania początków Torunia przed translokacją, w szczególności lokalizację i rozpoznanie grodu Vogelsang, lokalizację i badania osady krzyżackiej w Starym Toruniu.

2.Badania przedlokacyjnego miasta.

3.Badania najstarszego miasta lokacyjnego.

4.Rekonstrukcję faz rozwoju przestrzennego średniowiecznego i nowożytnego

miasta.

5.Zagadnienia dotyczące przedmieść toruńskich, ich powstania i rozwoju przestrzennego, zabudowy i topografii oraz roli w strukturze aglomeracji miejskiej.

6.Studia nad poziomem życia i strukturą społeczną mieszkańców miasta oraz przedmieść w średniowieczu i nowożytności.

7.Opracowanie struktury populacji ludzkiej i jej przemian w średniowiecznym

i nowożytnym mieście.

8.Badania początków i faz rozwoju założeń architektonicznych, w tym lokalizacji i badań pozostałości dotąd nierozpoznanych obiektów: kościołów, klasztorów,szpitali, budynków użyteczności publicznej.

9.Rekonstrukcję środowiska naturalnego przedlokacyjnego Torunia i jego najbliższych okolic oraz przemiany środowiskowe związane z oddziaływaniem miasta.

Toruń należy do najważniejszych średniowiecznych miast w Polsce, ale też do nielicznych o tej randze, gdzie na szerszą skalę nie były prowadzone programowe, zespołowe badania wykopaliskowe. Pamiętajmy, że Toruń jest też miastem, gdzie znajduje się wyjątkowo dużo zachowanych obiektów średniowiecznej architektury murowanej; w stanie niemal niezmienionym przetrwał do naszych czasów średniowieczny staromiejski układ przestrzenny, który sam w sobie stanowi cenny element zabytkowy. Prowadzone dotąd w Toruniu, z różnym skutkiem i przez bardzo różne instytucje, w których prace wykopaliskowe najczęściej wynikały z doraźnych potrzeb inwestycji, remontów, zmian nawierzchni itp., nie zaś z programowych badań o określonym, przemyślanym kwestionariuszu pytań, na jakie chcemy uzyskać odpowiedź. W rezultacie doprowadziły one do ogromnego rozproszenia uzyskanych tą drogą źródeł, do których dostęp jest bardzo utrudniony, nie mówiąc już o braku możliwości ich rzetelnej interpretacji. Akcje badawcze takie jak nadzory archeologiczne czy badania ratownicze wyprzedzające wielkie i małe inwestycje są konieczne i stanowią bardzo ważny aspekt opieki nad zabytkami, powinny jednak spełniać warunki badań naukowych. Szybkie tempo takich prac, wymuszone terminami obowiązującymi inwestorów, nie zwalnia badacza od rzetelnej rejestracji wszystkich informacji płynących z warstw kulturowych. Bardzo poważnym mankamentem różnego rodzaju prac wykopaliskowych prowadzonych w Toruniu od wielu lat przez różne jednostki jest niemal zupełny brak opracowań(poza artykułami o charakterze przyczynkarskim) i rzetelnej analizy materiałów źródłowych, co w konsekwencji często prowadzi do nadinterpretacji. Mimo że w ciągu ostatnich 20 lat w obrębie całej aglomeracji miejskiej nastąpiło częściowe lub pełne rozpoznanie stratygrafii, w wielu punktach miasta nie potrafimy zrekonstruować ani rozwoju przestrzennego najstarszej drewnianej zabudowy lokacyjnego miasta, ani faz narastających kolejno zmian w średniowiecznym budownictwie drewnianym, nie mówiąc już o chronologii tego budownictwa. Niewiele także potrafimy powiedzieć o osadnictwie poprzedzającym pojawienie się na tym terenie zakonu krzyżackiego. Dysponujemy jedynie śladowymi informacjami na temat średniowiecznych szlaków i dróg komunikacyjnych w Toruniu. Brak też badań nad najstarszym placem targowym, które zazwyczaj są bogatym nośnikiem informacji. Wielką stratą jest również to, że w Toruniu nie wykorzystano szansy, jaką stwarzały kompleksowe prace remontowe rynku staromiejskiego. Wiemy bowiem, jak cenne wyniki badań uzyskano w trakcie takich prac prowadzonych na rynkach Wrocławia, Krakowa, Gdańska, Elbląga, Szczecina czy Kołobrzegu. Poza wspomnianymi doraźnymi pracami o charakterze nadzorów oraz badaniami ratowniczymi prowadzone były w Toruniu większe, szeroko płaszczyznowe akcje badawcze. W latach 1958–1966 porządkowo-wykopaliskowymi pracami objęto teren ruin zamku krzyżackiego, w latach 90. ubiegłego stulecia badano pozostałości klasztoru Dominikanów, w ostatnich latach natomiast prowadzono badania ratownicze w obrębie ruin zamku dybowskiego. Należy także wspomnieć o badaniach ratowniczych prowadzonych na szerszą skalę w kościele św. Janów czy pofranciszkańskim kościele Najświętszej Marii Panny. W obu tych przypadkach dokonano cennych odkryć w obrębie prezbiterium, jednak badania te należy uznać za niedokończone. Niedostateczny stopień rozpoznania archeologicznego, wynikającego z dotychczasowych odkryć na terenie Torunia, stwarza duże niebezpieczeństwo dowolności interpretacji. Zdając sobie w pełni sprawę z konieczności przeprowadzenia badań o charakterze interdyscyplinarnym, środowisko uniwersyteckie od wielu lat zabiegało o stworzenie zespołu do badań Torunia, jednak z powodów pozamerytorycznych do realizacji tych planów doszło dopiero w 2006 roku. Odkrycia dokonane w ciągu ostatnich dwóch lat przez Instytut Archeologii UMK przy ul. Wały gen. Sikorskiego stały się impulsem do ponowienia starań w kierunku stworzenia takiego zespołu. Dobrze układająca się współpraca między Uczelnią a Urzędem Miasta, przy dużym poparciu Wojewódzkiego i Miejskiego Konserwatora Zabytków, stworzyła podstawy do wspólnych działań w tym zakresie. Do rąk czytelnika oddajemy 19 tom „Archaeologia Historica Polona”, który w całości poświęcony jest wynikom interdyscyplinarnych badań prowadzonych w Toruniu. Redakcja informuje, że od 19 tomu AHP seria ta staje się czasopismem z numerem ISSN:1425-3534. Jednocześnie zachowujemy kolejność numeracji tomów ze względu na długą już tradycję wydawniczą dotychczasowej serii.

Prof.dr hab. Jadwiga Chudziakowa

SPIS TREŚCI

Od redakcji / 7

Krzysztof Mikulski: Kwartał św. Wawrzyńca(Przedmieście Chełmińskie) – sieć drożna i osadnictwo przed połową XVII wieku w świetle źródeł historycznych / 11

Agnieszka Górzyńska, Tomasz Górzyński, Ryszard Kaźmierczak: Przedmieście Chełmińskie w świetle badań archeologicznych / 21

Bożena Zimnowoda-Krajewska: Toruński przytułek św. Wawrzyńca w świetle źródeł archeologicznych na tle średniowiecznego szpitalnictwa europejskiego / 47

Eugeniusz Gąsiorowski: Zaginione średniowieczne kościoły Torunia / 71

Adam Chęć: Stan badań i opracowań oraz postulaty badawcze dotyczące zamku krzyżackiego w Toruniu / 105

Andrzej Nowakowski: Kunszty zbrojeniowe w Toruniu w średniowieczu i u progu nowożytności / 145

Beata Bielec-Maciejewska: Najstarsze kafle z Torunia /155

Marek Kołyszko: Pomyłka technologiczna budowniczych katedr? / 161

Tomasz Kozłowski, Natalia Głowacka, Magdalena Krajewska: Analiza antropologiczna ludzkich szczątków kostnych pozyskanych w trakcie badań archeologicznych przy ulicy Wały gen. Sikorskiego w Toruniu / 167

Paweł Molewski: Przeobrażenia rzeźby terenu i powierzchniowej budowy geologicznej dzielnicy Torunia – Mokre (Przedmieście Mokre) w czasach historycznych / 189

Agnieszka M. Noryśkiewicz: Późnoglacjalna i wczesnoholoceńska historia roślinności Torunia w świetle analizy pyłkowej osadów biogenicznych z dzielnicy Mokre / 203

Recenzje

Książka Oprawa miękka

Nick Srnicek

32,00 zł

Książka Oprawa miękka

Nauki humanistyczne

Archaelogia Historica Polona, t. 19

Za kulisami. Toruńskie spotkania wokół dramatu. Edycja trzecia

Codices et Fragmenta. Średniowieczny kodeks rękopiśmienny w aspekcie historycznego trwania

Chwile szczęścia

Księga szkiców pana Geoffreya Crayona

Ulrich von Wilamowitz-Moellendorf 1848-1981 z urodzenia Kujawianin

Stawka większa niż życie. Wokół fenomenu kulturowego

Faces of Immigrant Fatherhood: Portrayal of Immigrant Fathers in Selected Asian-Canadian Diasporic Fiction

Uspołecznianie antropocenu. Ekowerwa i ekologizowanie ekonomii

Tim Jackson. Postwzrost. Życie po kapitalizmie

Esej o naturze naszych uczuć i afektów

Kapitalizm platform

Tytus, Romek i A'Tomek i twórczość komiksowa Henryka J. Chmielewskiego

Średniowieczny port w Zatoce Puckiej w świetle badań archeologicznych

Album zmian kostnych średniowiecznej populacji z Gruczna. Album of human bone lesions in the medieval population from Gruczno

Między archeologią a naukami o środowisku. Between archaeological and environmental sciences

Czas żupanów, czas czechmanów. Strój polski w źródłach archeologicznych, ikonograficznych i pisanych

Trzy jubileusze archeologii akademickiej. 80, 70, 40-

Katalog wyposażenia pochówków z kościoła św. Franciszka z Asyżu w Krakowie (XVII–XVIII wiek)

Sport: Język, społeczeństwo, kultura

XXI Sesja Pomorzoznawcza. Materiały z konferencji, Toruń, 22–24 listopada 2017 roku. Tom I i II

Late Magdalenian Campsite at Krucza Skała Rockshelter

Historia bielizny od XIV do końca XIX wieku

Słowianie połabscy. Studia z zakresu archeologii, historii i językoznawstwa

Burial crypts Of St Francis of Assisi church in Cracow In the light of interdisciplinary studies

Wczesnośredniowieczny zespół osadniczy w Kałdusie. Studia archeologiczno-paleobotaniczne

Krypty grobowe kościoła pw. Św. Franciszka z Asyżu w Krakowie w świetle badań interdyscyplinarnych. Tom 2: Antropologia – Archeobotanika – Mikrobiologia – Konserwacja

Krypty grobowe kościoła pw. Św. Franciszka z Asyżu w Krakowie w świetle badań interdyscyplinarnych. Tom 1: Archeologia – Historia – Kostiumologia

Obrzędowość pogrzebowa w strefie chełmińsko-dobrzyńskiej we wczesnym średniowieczu. Funeral Rituals in the Chełmno-Dobrzyń Zone in the Early Middle Age

Rogowo. Gmina Lubicz, województwo kujawsko-pomorskie. T. 3: stanowisko 23, osada kultury wielbarskiej, analiza źródeł ruchomych

Trudna historia zwłok. Tom 1: „Wrócisz do ziemi”

Rzeczywistość mityczna Słowian północno-zachodnich i jej materialne wyobrażenia

Wczesnośredniowieczne grodziska w Polsce, t. 7: Powiat toruński

Ancient Lamps from Negotino Gradište in the Republic of North Macedonia: seasons 2007-2014

Odzież i insygnia grobowe biskupów przemyskich obrządku łacińskiego

Studia nad ceramiką czarnopokostowaną z wykopalisk w Nikonion. Dystrybucja naczyń czarnopokostowanych w ośrodkach greckich północno-zachodniego wybrzeża Morza Czarnego

Archeologia zbrodni. Oficerowie polscy na cmentarzu ofiar NKWD w Charkowie

Traseologia w studiach nad pradziejowym krzemieniarstwem. Przykłady z osad i kopalń krzemienia w dorzeczach Wisły i Odry (neolit - epoka brązu - wczesna epoka żelaza)

Społeczności mezolityczne Pojezierza Chełmińsko-Dobrzyńskiego

Od Torunia do Charkowa

Handel interregionalny od X do XII wieku. Europa Środkowa, Środkowo-Wschodnia, Półwysep Skandynawski i Półwysep Bałkański. Studium Porównawcze

Naczynia ceramiczne jako źródło poznania procesów osadniczych w strefie chełmińsko-dobrzyńskiej na początku wczesnego średniowiecza (VII-IX wiek). Tom 2

W cieniu Dżesera. Badania polskich archeologów w Sakkarze

Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej od XIII do XV wieku

Naczynia ceramiczne jako źródło poznania procesów osadniczych w strefie chełmińsko-dobrzyńskiej na początku wczesnego średniowiecza (VII-IX wiek). Tom 1

Zanim Polska została Polską

Szynych. Gm. Grudziądz, woj. kujawsko-pomorskie. T. 1: Katalog: stanowisko 12

Zamek Krzyżacki w Świeciu. Próba rekonstrukcji zamku wysokiego w średniowieczu

Dewocjonalia z końca XVI-XVIII wieku pochodzące z badań archeologicznych na terenie Polski. Stan zachowania, identyfikacja, zagadnienia konserwatorskie

Jaskinia Biśnik. Wczesny środkowy paleolit

Historia roślinności i osadnictwa ziemi chełmińskiej w późnym holocenie. Studium palinologiczne

Mieszko Pierwszy Tajemniczy

U źródeł pamięci. O "zapominaniu" w historii, teologii i literaturze

Przestrzeń osadnicza Pojezierza Chełmińskiego i przyległych dolin Wisły, Drwęcy i Osy w młodszej epoce brązu i na początku epoki żelaza

Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Kałdusie (stanowisko 4)

Cmentarz parafii pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Śliwicach w latach 1867-1920

Wczesnośredniowieczny mikroregion osadniczy w Napolu na ziemi chełmińskiej. Wytwórczość garncarska jako źródło poznania lokalnych procesów osadniczych

Ozdoby i nakrycia głowy na ziemiach polskich od X do końca XVIII wieku

Zamek w Grudziądzu w świetle badań archeologiczno-architektonicznych. Studia i materiały

Wełniane tekstylia pospólstwa i plebsu gdańskiego (XIV-XVII w.) i ich konserwacja

Archeologia epok brązu i żelaza. Studia i materiały, t. 2

Stan biologiczny i warunki życia ludności "in Culmine" na Pomorzu Nadwiślańskim (X-XIII wiek)

O pojęciu dowodu w matematyce

Spór o granice poznania dzieła muzycznego

Ptolemejski Egipt i greckie centra północnego wybrzeża Morza Czarnego. Związki polityczne i gospodarcze

Argonauci epoki kamienia. Wczesna aktywność morska od pierwszych migracji z Afryki do końca neolitu

Narzędzia krzemienne w epoce kamienia na ziemi chełmińskiej. Studium traseologiczne

Wczesnośredniowieczna gospodarka zwierzętami i socjotopografia in Culmine na Pomorzu Nadwiślańskim. Studium archeozoologiczne

Subneolit północno-wschodnioeuropejski na Niżu Polskim

Archeologia Jeziora Powidzkiego

Archeologia epok brązu i żelaza. Studia i materiały t. 1

Pozostałości wczesnośredniowiecznego osadnictwa w strefie przebiegu autostrady A-1 w województwie kujawsko-pomorskim. Katalog źródeł archeologicznych

Przeprawy mostowe na ziemiach polskich w średniowieczu

Biżuteria szklana z wczesnośredniowiecznych cmentarzysk strefy chełmińsko-dobrzyńskiej

Człowiek i środowisko przyrodnicze we wczesnym średniowieczu w świetle badań interdyscyplinarnych

Collaboration, communication and involvement: Maritime archeology and education in the 21st Century

Produkcja szkła w rzymskim i wczesnobizantyjskim Novae w świetle źródeł archeologicznych (Mezja Dolna)

Odzież grobowa w Rzeczypospolitej w XVII i XVIII wieku

Odzież dziecięca w Polsce w XVII i XVIII wieku

Architektura obronna w Nubii od V do XVI wieku