Eseje o radykalnym empiryzmie

W Esejach o radykalnym empiryzmie William James nadaje ostateczny kształt własnemu stanowisku filozoficznemu. Zbiór ten, opublikowany po raz pierwszy w 1912 roku, już po śmierci filozofa, zawiera kontynuację wątków poruszonych w dwóch wcześniejszych tomach: powszechnie znanym Pragmatyzmie (1907) oraz Znaczeniu prawdy (1909). Podobnie jak w poprzednich pracach, czytelnik odnajduje w nim nie tyle suchy, akademicki wykład jednolitego, systematycznego stanowiska filozoficznego, co raczej ruch żywej myśli, polemikę, zwracającą się w stronę zarówno oponentów, jak i sprzymierzeńców. W Esejach o radykalnym empiryzmie James powraca do wcześniej zaprezentowanej koncepcji pragmatyzmu, ale też w klarowny sposób podsumowuje empirystyczną tradycję filozoficzną, sięgającą czasów Locke’a, Berkeleya i Hume’a. Amerykański filozof wyciąga z niej radykalne wnioski – doświadczenie stanowi dla niego zarówno punkt wyjścia refleksji filozoficznej, jak i ostateczną płaszczyznę wszelkich filozoficznych sporów, o których rozstrzygnięciu ma zadecydować konsekwentnie stosowana zasada pragmatyczna.

W niniejszym wydaniu, będącym pierwszym polskim przekładem całego tomu, uwzględniono także dodatkowe, nietłumaczone do tej pory teksty Jamesa, które uzupełniają obraz głoszonego przezeń radykalnego empiryzmu.

Wstęp / 7

Eseje o radykalnym empiryzmie / 27

1. Czy „świadomość” istnieje? / 27

2. Świat czystego doświadczenia / 50

3. Rzecz i jej relacje / 82

4. Jak dwa umysły mogą znać jedną rzecz? / 101

5. Miejsce faktów afektywnych w świecie czystego doświadczenia / 110

6. Doświadczenie aktywności / 121

7. Istota humanizmu / 144

8. Pojęcie świadomości / 153

9. Czy radykalny empiryzm jest solipsystyczny? / 168

10. Pitkina odrzucenie radykalnego empiryzmu / 172

11. Humanizm i prawda raz jeszcze / 175

12. Absolutyzm i empiryzm / 188

Dodatek / 197

Spór o prawdę / 197

Łączne poznanie rzeczy / 209

Fragment wstępu do „The Will to Believe” / 234

Fragment wstępu do „The Meaning of Truth” / 236

William James