Idee w polityce Václava Klausa

Oddana do rąk Czytelników książka dotyczy związku między ideami i przekonaniami Václava Klausa a jego decyzjami i wyborami politycznymi. Jak pisze autor we Wstępie, "trudno znaleźć postać, która w tak szerokim stopniu pozwalałaby na zbadanie zależności między ideą a praktyką polityczną. Wystarczy przypomnieć, że przez 23 lata, jakie minęły od początku jego kariery politycznej do zakończenia drugiej kadencji prezydenckiej, tylko przez kilkanaście miesięcy nie pełnił żadnej ważnej funkcji w państwie. Który polityk z krajów demokratycznych przez ponad dwie dekady miał w takim stopniu możliwość wprowadzania w życie własnych poglądów i przekonań politycznych?". Wiedza wyniesiona z lektury książki dotyczy nie tylko opisanej w niej postaci, lecz może stać się punktem wyjścia do wyjaśnienia motywacji wyborów politycznych w ogóle, a idąc jeszcze dalej, może być elementem dyskusji nad rolą ideologii w polityce.

"Monografia Idee w polityce Václava Klausa jest opracowaniem nowatorskim i oryginalnym. Podjęty do realizacji temat badawczy ma istotne znaczenie poznawcze na gruncie polskim, a szerzej – na gruncie europejskim, utylitarne z punktu widzenia narastających problemów współczesnej polityki europejskiej, umożliwia poznanie całokształtu idei i przekonań leżących u podłoża procesu decyzyjnego (...). W rezultacie kilkuletniej rzetelnej pracy badawczej Autora powstało dzieło wielowątkowe, ukazujące mozaikę przekonań, opinii i refleksji. Wnosi ono istotne wartości poznawcze do dorobku naukowego politologii i stosunków międzynarodowych". 

Z recenzji prof. M. Marczewskiej-Rytko

Wykaz skrótów / 7
Wstęp / 9

Rozdział 1. Tradycje czeskiej myśli politycznej / 29
1.1. Wprowadzenie / 29
1.2. W poszukiwaniu sensu i tożsamości narodu / 31
1.3. Wizje państwa i jego organizacji / 46
1.4. Jednostka wobec wspólnoty i rzeczywistości / 64
1.5. Podsumowanie / 74

Rozdział 2. Klaus a idee wolnego rynku / 77
2.1. Wprowadzenie / 77
2.2. „Apostoł wolności” / 79
2.3. „Prywatyzować, liberalizować, deregulować”. Reformy gospodarcze po 1989 r. / 102
2.4. Kryzys gospodarczy 1997 roku i spór o rolę banku centralnego / 143
2.5. Podsumowanie / 155

Rozdział 3. Václav Klaus w obronie „politycznej” polityki / 161
3.1. Wprowadzenie / 161
3.2. Koncepcja polityki a rozpad Forum Obywatelskiego / 162
3.3. Rozpad federacji czesko-słowackiej i budowa nowego państwa / 183
3.4. „Na lewo albo z Klausem”. Upadek rządu i umowa opozycyjna / 207
3.5. Václav Klaus prezydentem Republiki / 237
3.6. Podsumowanie / 259

Rozdział 4. Koncepcja społeczeństwa i światopogląd w polityce Klausa / 263
4.1. Wprowadzenie / 263
4.2. Wokół idei społeczeństwa obywatelskiego / 264
4.3. Ekologia – „zastępcza ideologia lewicowa” / 279
4.4. Kościół i kwestie światopoglądowe / 290
4.5. Podsumowanie / 302

Rozdział 5. Klaus a Unia Europejska / 307
5.1. Wprowadzenie / 307
5.2. „Główny temat mojego życia” / 308
5.3. Václav Klaus w procesie integracji Republiki Czeskiej z Unią Europejską / 327
5.4. Klaus wobec prób reformowania Unii Europejskiej / 350
5.5. Podsumowanie / 367

Zakończenie / 371
Kalendarium / 401
Bibliografia / 407
Indeks / 429
Summary / 437

Marcin Czyżniewski