Konieczność rewolucji? Marksiści francuscy wobec wydarzeń maja i czerwca 1968

Wydarzenia maja i czerwca 1968 roku – fala protestów i strajków, która pociągnęła za sobą nawet dziesięć milionów ludzi z różnych klas i warstw społecznych – rozbudziły w społeczeństwie francuskim nadzieje na dokonanie radykalnej zmiany. Zwiastowały ją hasła, które pojawiały się na studenckich i (w mniejszym stopniu) robotniczych sztandarach, takie jak „Cała władza w ręce rad” czy „Trzeba znieść społeczeństwo klasowe”. Rewolucyjny język, dotychczas używany jedynie przez frakcje goszystowskie, stanowiące lewicową opozycję wobec Francuskiej Partii Komunistycznej, pojawił się nagle w centrum publicznej debaty. Przez kilka dni wydawało się, że Francja znajduje się u progu rewolucji.

Goszyści, którym protesty przywróciły zachwianą w pierwszej połowie dekady wiarę w możliwość głębokiego przeobrażenia społeczeństwa francuskiego, podjęli w maju i czerwcu starania, by zaproponować odpowiadający duchowi czasu model rewolucji. Mieścił się on w tradycji marksistowskiej, ale wyrażał idee, które nie tylko były obce systemowi kapitalistycznemu, ale także pozostawały w sprzeczności z podtrzymywanym przez partię komunistyczną modelem stalinowskim. Konieczność rewolucji? Marksiści francuscy wobec wydarzeń maja i czerwca 1968 to książka, która prowadzi przez zagmatwany labirynt goszystowskich interpretacji, umieszczając je na szerokim tle przemian społeczno-politycznych i ideowych Francji lat 50. i 60. i pokazując, jak zerwanie z dwiema dominującymi dotychczas w społeczeństwie francuskim narracjami (komunistyczną i gaullistowską) pomogło wyrazić Francuzom ich niezadowolenie, a także sformułować nowe żądania dotyczące otaczającej ich rzeczywistości.

Wykaz skrótów/ 7
Wstęp/ 11

Rozdział 1. Francja przed 1968 r. społeczeństwo i „kontrspołeczeństwo” / 25
1.1. Wzrost gospodarczy, nowy poziom i styl życia – „nowy człowiek” / 26
1.2. Postęp w V Republice: model generała de Gaulle’a/ 36
1.3. Popularność i rola Francuskiej Partii Komunistycznej/ 46
1.4. Narastanie krytyki wobec PCF: koniec „monopolu na opozycję” i pojawianie się nowych radykalnie lewicowych ugrupowań/ 65

Rozdział 2. Marksizm(y) francuski(e) i pytanie o konieczność rewolucji przed 1968 r. / 83
2.1. Marksizm a rewolucja. Marksistowskie modele rewolucji... 84
2.2. Marksizm francuski. PCF / 97
2.3. Goszyzm / 115

Rozdział 3. Wydarzenia 1968 r. powrót nadziei rewolucyjnej (i opowieści rewolucyjnych) / 141
3.1. Odchodzenie od języka rewolucyjnego / 142
3.2. Wydarzenia 1968 r. / 149
3.3. Możliwość rewolucji? / 156
3.4. Powrót dyskusji i nowe otwarcie. Koncepcja rewolucji symbolicznej / 189

Rozdział 4. goszystowskie opowieści rewolucyjne / 209
4.1. Kierownictwo i organizacja ruchu rewolucyjnego / 210
4.2. Podmiot rewolucyjny. Pojęcie i rola proletariatu / 252
4.3. Jaki socjalizm? Jaka rewolucja? / 279

Zakończenie / 301
Bibliografia / 309
Spis tabel / 331
Summary / 333
Indeks osób / 337

Anna Winkler