Oceny eksperckie w badaniu użyteczności bibliotecznych serwisów internetowych

W książce opisano metody oceny użyteczności serwisów internetowych. Po wprowadzeniu dotyczącym pojęcia użyteczności w kontekście projektowania serwisów internetowych czytelnik może zapoznać się z metodyką ich oceny za pośrednictwem listy kontrolnej, oceny heurystycznej oraz wędrówki poznawczej. Ważną częścią pracy są wyniki analizy literatury przedmiotu. Zaprezentowano w niej przykłady zastosowania opisanych metod w ocenie serwisów internetowych różnych typów bibliotek. Przedstawiony przegląd badań ukazuje międzynarodowy zasięg ocen eksperckich, który potwierdza ich popularność.

Książka jest adresowana do wszystkich osób zainteresowanych badaniami użyteczności. Poznanie opisanych metod może wzbogacić warsztat praktyków zajmujących się tworzeniem, modernizacją oraz zarządzaniem serwisami internetowymi w bibliotekach.

Wstęp / 9
Przegląd literatury przedmiotu / 17
Opis przedmiotu pracy / 21

1. Pojęcie użyteczności w kontekście wytwarzania oprogramowania / 25
1.1. Model atrybutów akceptacji systemu interaktywnego / 28
1.2. Zapewnienie użyteczności w cyklu życia systemu interaktywnego / 30
1.3. Metody oceny użyteczności / 32
1.3.1. Metody oceny z udziałem użytkowników / 33
1.3.2. Metody oceny bez udziału użytkowników / 36
1.4. Wnioski / 39

2. Listy kontrolne / 43
2.1. Uwagi wstępne / 43
2.2. Wytyczne dla stron internetowych / 49
2.3. Wytyczne HHS / 54
2.3.1. Wytyczne HHS – omówienie / 57
2.4. Seria norm ISO 9241 / 65
2.4.1. Wytyczne dotyczące interfejsów użytkownika stosowanych w sieci World Wide Web (ISO 9241-151:2008) – uwagi wstępne / 66
2.4.2. Wytyczne dotyczące interfejsów użytkownika stosowanych w sieci World Wide Web (ISO 9241-151:2008) – omówienie / 68
2.4.2.1. Projektowanie wysokiego poziomu i strategia projektowania (ang. high-level design decisions and design strategy) / 68
2.4.2.2. Projektowanie zawartości (ang. content design) / 70
2.4.2.3. Nawigacja i wyszukiwanie (ang. navigation and search) / 72
2.4.2.4. Prezentacja zawartości (ang. content presentation) / 77
2.4.2.5. Ogólne aspekty projektowania (ang. general design aspects) / 83
2.5. Metodyka listy kontrolnej / 86
2.6. Przykłady zastosowania list kontrolnych w badaniach serwisów internetowych bibliotek / 90

3. Ocena heurystyczna / 99
3.1. Uwagi wstępne / 99
3.2. Metodyka oceny heurystycznej / 101
3.2.1. Faza przygotowania badań / 103
3.2.1.1. Zakres badań / 103
3.2.1.2. Wybór ekspertów / 104
3.2.1.3. Wybór heurystyk / 108
3.2.1.4. Przygotowanie środowiska badań / 109
3.2.2. Sesje ewaluacji i debriefing / 111
3.2.3. Określenie uporczywości błędów / 112
3.2.4. Raport badawczy / 115
3.3. Heurystyki / 115
3.3.1. Heurystyki Molicha–Nielsena / 119
3.3.2. Rozszerzenia heurystyk Molicha–Nielsena / 124
3.4. Przykłady zastosowania oceny heurystycznej w badaniach serwisów internetowych bibliotek / 127

4. Wędrówka poznawcza (ang. cognitive walkthrough) / 132
4.1. Uwagi wstępne / 132
4.2. Teoretyczne podstawy wędrówki poznawczej / 135
4.2.1. Opis modeli zachowań użytkowników w systemach informatycznych136
4.3. Procedura wędrówki poznawczej / 141
4.3.1. Pierwotna wersja wędrówki poznawczej / 142
4.3.2. Wędrówka poznawcza dla stron WWW / 144
4.3.3. Wędrówka poznawcza z wykorzystaniem analizy interakcji niskiego poziomu (ang. low-level interaction walkthrough) / 147
4.4. Porównanie opisanych wersji wędrówki poznawczej / 151
4.5. Przykłady zastosowania wędrówki poznawczej w badaniach serwisów internetowych bibliotek /155

Zakończenie / 160
Bibliografia / 166
Załączniki / 178
Summary / 196

Paweł Marzec