CMS w bibliotekach. Open source’owe systemy zarządzania treścią jako platforma realizacji usług bibliotecznych

Systemy zarządzania treścią (Content Management Systems, CMS), zwłaszcza te o otwartym dostępie do kodu źródłowego (open source’owe), stanowią ważny element infrastruktury niezbędnej, aby mogło dokonywać się tzw. otwarcie komunikacji, w tym komunikacji naukowej, literatury naukowej, edukacji. CMS-y wspierają rozwój komunikacji naukowej i otwartej nauki, a co za tym idzie, wszystkich organizacji działających w tym obszarze [...]. Systemy [...] umożliwiają gromadzenie, zarządzanie i publikowanie treści, a także budowanie rozwiązań charakterystycznych dla Internetu drugiej generacji takich jak serwisy społecznościowe, platformy do e-publikowania, pracy grupowej, organizacji konferencji, wirtualnych wystaw itd. Obsługa cyfrowych treści ma coraz większe znaczenie również z perspektywy bibliotek.

Z recenzji prof. dr hab. Jadwigi Woźniak-Kasperek 

Autor podjął ważny z punktu widzenia teorii i praktyki problem wykorzystania systemów CMS o otwartym kodzie źródłowym do organizowania elektronicznych usług bibliotecznych i informacyjnych, który do tej pory nie doczekał się w polskim piśmiennictwie naukowym całościowego opracowania.

Z recenzji dr hab. Małgorzaty Fedorowicz-Kruszewskiej

Wykaz skrótów / 11
Wstęp / 15
Uwagi ogólne / 15
Przegląd literatury przedmiotu / 16
Problem badawczy i jego uzasadnienie / 20
Metody, techniki i narzędzia badawcze / 22
Przebieg realizacji badań / 23
Struktura pracy / 24

1. Systemy CMS / 27
1.1. Wprowadzenie / 27
1.2. Zarządzanie treścią / 28
1.2.1. Treść cyfrowa / 28
1.2.2. Zarządzanie treścią / 30
1.2.3. Związek z bibliotekami i informatologią / 32
1.3. Definicje, rozwój i potencjał systemów CMS / 34
1.3.1. Czym jest CMS / 34
1.3.2. Rozwój CMS / 36
1.3.3. Budowa i potencjał CMS / 39
1.4. Użyteczność, współdziałanie oraz metadane semantyczne / 40
1.4.1. Użyteczność i dostępność w CMS / 40
1.4.2. Metadane oraz współdziałanie CMS / 43
1.4.3. Optymalizacja pod wyszukiwarki oraz semantyczne adnotacje / 46
1.5. Open source, Web 2.0 i internet mobilny / 48
1.5.1. Open source CMS / 48
1.5.2. CMS w dobie Web 2.0 / 51
1.5.3. Mobilne strony WWW i CMS / 55
1.6. Podsumowanie / 56

2. Typologia CMS w kontekście realizacji usług bibliotecznych / 59
2.1. Wprowadzenie / 59
2.2. Zarządzanie treścią w bibliotekach: typologia / 60
2.2.1. Portale i biblioteczne serwisy WWW / 65
2.2.1.1. Możliwości zastosowania / 72
2.2.1.2. Przykładowe wdrożenia / 73
2.2.1.3. Oprogramowanie / 83
2.2.2. Zarządzanie wiedzą a wiki / 85
2.2.2.1. Możliwości zastosowania / 86
2.2.2.2. Przykładowe wdrożenia / 87
2.2.2.3. Oprogramowanie / 90
2.2.3. Biblioteki cyfrowe i repozytoria instytucjonalne / 92
2.2.3.1. Możliwości zastosowania / 95
2.2.3.2. Przykładowe wdrożenia / 96
2.2.3.3. Oprogramowanie / 100
2.2.4. Usługi szkoleniowe i doradcze: e-learning / 101
2.2.4.1. Możliwości zastosowania / 105
2.2.4.2. Przykładowe wdrożenia / 105
2.2.4.3. Oprogramowanie / 109
2.2.5. Organizacja konferencji i sympozjów / 110
2.2.5.1. Możliwości zastosowania / 112
2.2.5.2. Przykładowe wdrożenia / 112
2.2.5.3. Oprogramowanie / 114
2.2.6. Działalność wydawnicza bibliotek: e-czasopisma i e-monografie / 115
2.2.6.1. Możliwości zastosowania / 118
2.2.6.2. Przykładowe wdrożenia / 118
2.2.6.3. Oprogramowanie / 123
2.2.7. Transmisja multimedialnych treści: Digital signage / 125
2.2.7.1. Możliwości zastosowania / 128
2.2.7.2. Przykładowe wdrożenia / 128
2.2.7.3. Oprogramowanie / 129
2.2.8. Współpraca w organizacji: intranet / 129
2.2.8.1. Możliwości zastosowania / 131
2.2.8.2. Przykładowe wdrożenia / 132
2.2.8.3. Oprogramowanie / 133
2.2.9. Biblioteki i handel elektroniczny / 134
2.2.9.1. Możliwości zastosowania / 136
2.2.9.2. Przykładowe wdrożenia / 136
2.2.9.3. Oprogramowanie / 139
2.2.10. Tworzenie wirtualnych wystaw / 141
2.2.10.1. Możliwości zastosowania / 143
2.2.10.2. Przykładowe wdrożenia / 144
2.2.10.3. Oprogramowanie / 147
2.2.11. Blogosfera i systemy blogowe / 148
2.2.11.1. Możliwości zastosowania / 151
2.2.11.2. Przykładowe wdrożenia / 151
2.2.11.3. Oprogramowanie / 158
2.2.12. Biuletyn Informacji Publicznej BIP / 159
2.2.12.1. Możliwości zastosowania / 161
2.2.12.2. Przykładowe wdrożenia / 161
2.2.12.3. Oprogramowanie / 162
2.2.13. Tworzenie społeczności i dzielenie się informacją: serwisy społecznościowe / 162
2.2.13.1. Możliwości zastosowania / 164
2.2.13.2. Przykładowe wdrożenia / 165
2.2.13.3. Oprogramowanie / 166
2.2.14. Naukowe przewodniki tematyczne / 167
2.2.14.1. Możliwości zastosowania / 168
2.2.14.2. Przykładowe wdrożenia / 169
2.2.14.3. Oprogramowanie / 171
2.3. Podsumowanie / 171

3. Charakterystyka wybranych systemów / 175
3.1. Wprowadzenie / 175
3.2. Drupal / 176
3.2.1. Dostosowanie i rozszerzenia / 179
3.2.2. Modyfikacja wyglądu / 181
3.2.3. Baza wiedzy / 183
3.3. DSpace / 184
3.3.1. Dostosowanie i rozszerzenia / 185
3.3.2. Modyfikacja wyglądu / 186
3.3.3. Baza wiedzy / 187
3.4. Elgg / 187
3.4.1. Dostosowanie i rozszerzenia / 189
3.4.2. Modyfikacja wyglądu / 190
3.4.3. Baza wiedzy / 190
3.5. Joomla! / 191
3.5.1. Dostosowanie i rozszerzenia / 193
3.5.2. Modyfikacja wyglądu / 194
3.5.3. Baza wiedzy / 195
3.6. Liferay Portal / 197
3.6.1. Dostosowanie i rozszerzenia / 199
3.6.2. Modyfikacja wyglądu / 200
3.6.3. Baza wiedzy / 201
3.7. Mahara / 202
3.7.1. Dostosowanie i rozszerzenia / 204
3.7.2. Modyfikacja wyglądu / 205
3.7.3. Baza wiedzy / 205
3.8. MediaWiki / 206
3.8.1. Dostosowanie i rozszerzenia / 208
3.8.2. Modyfikacja wyglądu / 209
3.8.3. Baza wiedzy / 210
3.9. Moodle / 211
3.9.1. Dostosowanie i rozszerzenia / 212
3.9.2. Modyfikacja wyglądu / 214
3.9.3. Baza wiedzy / 214
3.10. Omeka / 215
3.10.1. Dostosowanie i rozszerzenia / 217
3.10.2. Modyfikacja wyglądu / 218
3.10.3. Baza wiedzy / 219
3.11. Open Conference Systems / 220
3.11.1. Dostosowanie i rozszerzenia / 221
3.11.2. Modyfikacja wyglądu / 221
3.11.3. Baza wiedzy / 221
3.12. Open Journal Systems / 222
3.12.1. Dostosowanie i rozszerzenia / 224
3.12.2. Modyfikacja wyglądu / 225
3.12.3. Baza wiedzy / 225
3.13. Open Monograph Press / 226
3.13.1. Dostosowanie i rozszerzenia / 227
3.13.2. Modyfikacja wyglądu / 227
3.13.3. Baza wiedzy / 228
3.14. SubjectsPlus / 228
3.14.1. Dostosowanie i rozszerzenia / 230
3.14.2. Modyfikacja wyglądu / 230
3.14.3. Baza wiedzy / 231
3.15. WordPress / 231
3.15.1. Dostosowanie i rozszerzenia / 233
3.15.2. Modyfikacja wyglądu / 234
3.15.3. Baza wiedzy / 235
3.16. Xibo / 236
3.16.1. Dostosowanie i rozszerzenia / 238
3.16.2. Modyfikacja wyglądu / 238
3.16.3. Baza wiedzy / 239
3.17. Podsumowanie / 240

Zakończenie / 243
Bibliografia / 249
Źródła / 249
Opracowania / 271
Spis ilustracji / 289
Spis tabel / 293
Załącznik / 295
Indeks przedmiotowy / 297

Student

Dariusz Grygrowski

Dominik Mirosław Piotrowski