Pamiętając komunizm w postkomunistycznej Europie – pamięć historii i historia pamięci

autorzy:

Rigels Halili, Łukasz Gemziak

redaktorzy: Łukasz Gemziak

49,00 zł Najniższa cena z 30 dni: 49,00 zł

Wysyłamy w przeciągu 14 dni roboczych

szt

od 4,92 zł

Przekierowanie do ibuk.pl

Rok wydania:2020 Nr wydania:pierwsze Liczba stron:458 ISBN:978-83-231-4166-2 eISBN:978-83-231-4557-8 Format:158 x 228 mm DOI: https://doi.org/10.12775/978-83-231-4557-8

OPIS

Książka wieńczy ważny etap w badaniach podjętych i realizowanych przez Pracownię Badań nad Pamięcią Zbiorową w Postkomunistycznej Europie działającą w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu od bez mała dekady. […].

Nie sposób nie zauważyć pewnego zdziwienia, a niekiedy wręcz zakłopotania, wielu uczonych, kiedy zetknęli się z nostalgią i tęsknotą za komunizmem, szczególnie gdy trzeba było odpowiedzieć na pytanie o ich źródła. Ten wyraz pamięci oddolnej kolidował bowiem otwarcie z głównymi treściami i dominującą tonacją pamięci oficjalnej. Wbrew podjętym wysiłkom badawczym analiza tego zjawiska ogranicza się w zasadzie do jego uwypuklenia i zaznaczenia jego obecności w mnemonicznej ikonosferze. Nie brakuje przy tym również błędnych wniosków i perspektyw, zawierających się nawet w samym określeniu „nostalgia” czy „tęsknota za komunizmem”. Nie chodzi przecież o chęć przywrócenia reżimu i władzy komunistycznej, lecz o silnie zakorzenione w indywidualnym lub pokoleniowym doświadczeniu życiowym spojrzenie na własną przeszłość nie tylko w kontekście prawdziwej lub kulturowo stymulowanej traumy, ale przede wszystkim z punktu widzenia teraźniejszości. Nie ulega bowiem wątpliwości, że podobnie jak pamięć nostalgia również jest funkcją postkomunistycznej teraźniejszości.

Ze Wstępu do książki

SPIS TREŚCI

Rigels Halili
Wprowadzenie. Pamięć (p)o komunizmie – idee, praktyki badawcze, konceptualizacja / 9

Część I. Sztuka i kultywowanie pamięci

Anna Ziębińska-Witek
Pomniki na zesłaniu / 35

Katarzyna Taczyńska
Bohaterowie pamięci w sztuce współczesnej na przykładzie wystawy Heroes We Love / Naši heroji / 53

Ewa Wróblewska-Trochimiuk
Jugo-duchy. Pamięć przeszłości w przestrzeni muzealnej / 75

Melinda Harlov-Csortan
Adoration versus Remembrance. Comparative Analysis of the Public Memorials Related to Communism in Budapest During and After its Existence as the Ruling Political Regime / 91

Część II. Pamiętając PRL

Bartłomiej Różycki
Replacing of Symbols in the Public Sphere – the Case of Decommunization in Poland / 115

Tomasz Czarnota
Archiwum Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Lublinie jako uczestnik procesu konstruowania zbioru nośników pamięci po partiach komunistycznych w Polsce / 135

Adam Jaskólski
Pamięć o PRL i komunizmie w serialu Świat według Kiepskich / 149

Michał Głuszkowski
Pamięć o komunizmie w polskich magazynach wspomnieniowych / 163

Część III. Dyskursy pamięci – spojrzenie z perspektywy makro

Maria Kobielska
Pamięć wielokierunkowa po polsku. Wypracowywanie archiwum / 181

Urszula Kowalska-Nadolna
Przedsiębiorstwo „pamięć”? Popkomunizm po czesku / 203

Ewa Szperlik
Lęk przed „krwawym potopem”. Jugosławia Tity z perspektywy chorwackiej emigracji politycznej (1945–1990) / 219

Desislava Naydenova, Ewelina Drzewiecka
Remembering Cyril and Methodius. A History of Slavic Enlighteners in (Post)Socialist Bulgaria / 243

Ilija Upalevski
„The Good”, „the Bad” and „the Ugly”: A (Working) Typology of Attitudes Towards Communist Material Legacy in Post-communist Cultures / 271

Rigels Halili
Instytucja a pamięć (p)o komunizmie – o działalności Instytutu Badań nad Zbrodniami i Następstwami Komunizmu w Albanii / 287

Część IV. Mikrokosmosy pamięci o komunizmie

Agnieszka Laddach
Kompleks Elektrowni ,,Żarnowiec” – miejsce pamięci czy zapomnienia? / 311

Paweł Kasprzyk
Henryk Hałas dyrektor Kombinatu Cementowo-Wapienniczego „Kujawy”. Przykład komunistycznej biografii i jej pokłosie / 333

Angelika Pawlaczyk
Okres socjalizmu a pamięć zbiorowa Rosjan-staroobrzędowców z ośrodka augustowskiego / 355

Część V. Obrazy i obrazowość pamięci po komunizmie

Marcin Pigulak
Społeczna recepcja obrazów polskiego podziemia niepodległościowego 1944–1956 w kinematografii Trzeciej Rzeczypospolitej / 377

Marta Zambrzycka
Pamięć komunizmu w cyklu fotograficznym Arsena Sawadowa Zbiorowa czerwień (cz. 1 i 2) / 401

Część VI. Pisarze, literatura, pamięć
Maja Staśko
„konieczną formą nie celem jest komunizm”. Komunizm projektowany w poezji Szczepana Kopyta / 423

Łukasz Gemziak
Naród versus inteligencja. Pamięć o ofiarach stalinizmu w krytycznoliterackiej debacie wokół Dzieci Arbatu Anatolija Rybakowa / 445

Recenzje

Autorzy

Rigels Halili

Urodził się w Gjirokastrze, w Albanii. Studiował antropologię i animację kultury na Wydziale Polonistyki UW oraz stosunki międzynarodowe na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW. Studia doktorskie ukończył w Szkole Nauk Społecznych PAN, a w 2009 r. obronił doktorat pt. „Oralność i piśmienność. Epika ludowa wśród Albańczyków i Serbów”. Prowadził badania terenowe w Serbii, Albanii i Kosowie. W latach 2004–2005 przebywał jako stypendysta w School of Slavonic and East European Studies w Uniwersytecie w Londynie. Tamże w latach 2007–2010 kierował programem studiów albańskich jako Nash Fellow in Albanian Studies. W latach 2010–2015 pracownik naukowy w Instytucie Filologii Słowiańskiej UMK w Toruniu, gdzie współtworzył Pracownię Badań nad Pamięcią Zbiorową w Postkomunistycznej Europie. Związany ze Studium Europy Wschodniej od 2006 r. jako lektor języka albańskiego, a od 2010 r. jako wykładowca XX-wiecznej historii i kultury Bałkanów. Autor monografii Naród i jego pieśni. Rzecz o oralności, piśmienności i epice ludowej wśród Albańczyków i Serbów, wielu artykułów naukowych i współredaktor kilka książek redagowanych, między innymi ostatnio wydanej przez Routledge Rethinking Serbian-Albanian Relations. Figuring Out the Enemy.

Książki autora:

- Studying the Memory of Communism. Genealogies, Social Practices and Communication
- Pamiętając komunizm w postkomunistycznej Europie – pamięć historii i historia pamięci
- Doświadczenie komunizmu - pamięć i język

Łukasz Gemziak

Politolog, rusycysta, slawista. Stopień doktora nauk humanistycznych uzyskał na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Związany z Katedrą Filologii Słowiańskiej UMK i Pracownią Badań nad Pamięcią Zbiorową w Postkomunistycznej Europie UMK. Jego zainteresowania badawcze skupiają się wokół związków literatury z polityką, historii idei, pamięci zbiorowej, przejawów mentalności i kultury rosyjskiej.

Książki autora:

- Pamiętając komunizm w postkomunistycznej Europie – pamięć historii i historia pamięci
- Rozliczenie z totalitaryzmem? Rosyjska krytyka literacka w okresie pieriestrojki (wybrane spory)