profesor zwyczajny w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, członek Komitetu Nauk Filozoficznych PAN oraz Komitetu Nauk o Kulturze PAN. Autor książek: „Krytyka, emancypacja, dialog. Jürgen Habermas w poszukiwaniu nowego paradygmatu teorii krytycznej" (Warszawa 1990), „Jednostka czy wspólnota? Spór liberałów z komunitarystami a „sprawa polska" (Warszawa 2000), „Zniewalająca moc kultury. Artykuły i szkice z filozofii kultury, poznania i polityki" (Toruń 2004), „E pluribus unum? Dylematy wielokulturowości i politycznej poprawności" (Kraków 2004), „Filozofia polityki" (razem z Markiem N. Jakubowskim, Warszawa 2005), „Teoria krytyczna szkoły frankfurckiej" (Warszawa 2008), „Relatywizm i fundamentalizm (oraz inne szkice z filozofii kultury i polityki"), (Toruń 2008).
Indywidualizm, wspólnotowość, polityka
Filozofia polityczna w Polsce faktycznie nie istniała przez parę dziesięcioleci; zastępowała ją jedynie słuszna teoria wszystkiego. Sytuacja ta zaczęła się wyraźnie zmieniać w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku (dotyczy to jej wymiaru intelektualnego, a nie instytucjonalnego), radykalnej zaś zmianie uległa po 1989 roku. Owa luka intelektualna czy może niedostatek myśli wywiera w dość oczywisty sposób wpływ na kształt naszej filozoficznej refleksji nad polityką. Wpływ ten objawia się tym, że jej podstawowe wysiłki idą w kierunku przyswojenia polskiej myśli tego, co dokonało się w filozofii Zachodu w ciągu mniej więcej ostatniego półwiecza, ale też i wcześniej. W tym drugim przypadku owo przyswojenie jest więc raczej przypomnieniem. Zabiegi te, same w sobie niezbędne dla normalnego funkcjonowania życia intelektualnego, są zarazem warunkiem koniecznym dla ewentualnego wzięcia udziału we współczesnych dyskusjach toczonych na gruncie filozofii - czy szerzej myśli politycznej. Te zaś w ostatnim dwudziestoleciu zdominował, jak się wydaje, spór między liberałami a komunitarystami. Jemu też głównie, choć nie wyłącznie, poświęcony jest niniejszy tom.
Wstęp
I. Spojrzenie z metapoziomu
Andrzej GRZEGORCZYK - Wspólnota
Barbara A. MARKIEWICZ - Ani jednostka, ani wspólnota tylko interesy
II. Podstawowe pytania
Andrzej SZAHAJ - Jaka wspólnota?
Tomasz SZLENDAK - Ewolucja wspólnoty. Między adaptacją a procesem indywidualizacji
Rafał Paweł WIERZCHOSŁAWSKI - Filozofia społeczna i problem wspólnotowości: o pożytkach płynących z rozważań na temat ontologii społecznej dla filozofii politycznej
Barbara PASAMONIK - Znaczenie wspólnoty w procesie budowy tożsamości osobowej
Maciej ŁUCZEWSKI - Od tożsamości do tożsamości
III. Współczesny kształt dyskusji
Piotr W. JUCHACZ - Idea demokracji deliberatywnej
Sławomir CZARNECKI - Czy liberalizm deprecjonuje wspólnotę? W odpowiedzi na krytykę komunitarystyczną
Romuald PIEKARSKI - Sceptycyzm i zbiorowa tożsamość w polityce
Leszek KOCZANOWICZ - Dylematy lewicy. Koncepcja radykalnej demokracji Ernesto Laclau i liberalizm Chantal Mouffe
Lotar RASIŃSKI - Polityka i dyskurs. Teoria hegemonii Ernesto Laclau
Dorota DRAŁUS - Charles Taylor. Sprzeczności między filozofią a praktyką polityczną
Aneta GAWKOWSKA - Samorząd zobowiązanych obywateli (Michaela J. Sandela tęsknota za republikanizmem)
Sylwia KANCZKOWSKA - Wolność w optyce radykalnej odmiany liberalizmu: indywidualistyczny libertarianizm
IV. Historyczne, choć niedawne korzenie
Adam CHMIELEWSKI - Czym jest polityka? Carl Schmitt i jego krytyka
Łukasz NYSLER - John Dewey: o Nowy Indywidualizm i Odrodzony Liberalizm
Edyta GREBER - Koncepcja małych wspólnot w filozofii Chestertona
V. Ku materii życia politycznego
Miron KŁUSAK - Aktor syntagmatyczny w warunkach przemian systemowych
Paweł ZAŁĘCKI - W poszukiwaniu świętości. "Wspólnota religijna" w perspektywie socjologicznej
Piotr SKUDRZYK - Zapomniana wspólnotowość, zapomniany konserwatyzm
Marek N. JAKUBOWSKI - Uwagi o przyzwoleniu antyliberalnym w Polsce
Andrzej Szahaj
- Ironia i miłość. Neopragmatyzm Richarda Rorty'ego w kontekście sporu o postmodernizm
- Liberalizm, wspólnotowość, równość. Eseje z filozofii polityki
- Filozofia amerykańska dziś
- Zniewalająca moc kultury. Artykuły i szkice z filozofii kultury, poznania i polityki
- Od filozofii polityki do praktyki politycznej
- Indywidualizm, wspólnotowość, polityka
Marek N. Jakubowski
Marek N.(ikodem) Jakubowski jest zwyczajnym (jego żona twierdzi, że jednak ciągle nadzwyczajnym) profesorem UMK, kierownikiem Zakładu Filozofii Polityki. Jego filozoficzne zainteresowania to: filozofia historii, filozofia polityki; heglizm i to, co po nim; polska filozofia z czasów romantyzmu i pierwszej połowy XX wieku. Napisał pięć (raczej poważnych) książek i prawie setkę mniejszych dzieł. Poza filozofią interesują go zwłaszcza grzyby. Można wręcz uznać, że jest mu z nimi do twarzy.