Jak odróżnić pochlebcę od przyjaciela

Z języka greckiego przełożył, wstępem i komentarzem opatrzył Marian Szarmach

„Plutarch z Cheronei żył i tworzył w drugiej połowie I i na początku II wieku po Chrystusie, a więc w epoce, którą ładnie i trafnie nazwano „babim latem kultury greckiej”. Nie wydała już ona twórców genialnych, ale w promieniach zachodzącego słońca cieszyła się wspaniałością swojej przeszłości i była z niej dumna. Plutarch jest nieodrodnym dzieckiem tych czasów. Na stałe związał się z Cheroneą, małym, ale jakże sławnym miasteczkiem w Beocji, skąd pochodził. Nie kusiły go metropolie ówczesnego świata. Przedkładał nad nie tę malutką mieścinę, która stałaby się jeszcze mniejsza, gdyby i on ją opuścił, jak zwykł dowcipnie mawiać. Tam żył i działał w otoczeniu rodziny i przyjaciół. Działalność ta polegała głównie na czytaniu i komentowaniu z młodymi, zdolnymi i chętnymi ludźmi pism Platona oraz rozwiązywaniu wielu zagadnień praktycznych, co dawało mu możność kierowania sumieniami swoich słuchaczy. […]

Pismo to jest też dowodem olbrzymiej erudycji Plutarcha, który niemal każdą swoją myśl popiera cytatem z literatury greckiej lub stosowną anegdotą. Jest to najczęściej Homer, który stoi na początku, w środku i na końcu życia każdego chłopca, męża dojrzałego i każdego starca, jak powie współczesny mu retor Dion z Prusy, a dalej zaś Eurypides, a z prozaików Tukidydes i Platon. Musiała to być też erudycja czytelników Plutarcha, którzy w lot identyfikowali te cytaty i anegdoty. Cechowała ona zapewne Kasjusza Juliusa Antiocha Epifanesa Filopapposa, księcia syryjskiego z dynastii Seleucydów, wnuka Antiocha IV, postaci ważnej w życiu kulturalnym i społecznym Aten i Rzymu w czasach Plutarcha, który pismo to mu zadedykował".

Ze Wstępu prof. Mariana Szarmacha

Wstęp / 5

Jak odróżnić pochlebcę od przyjaciela / 9

Bibliografia / 85

Przekłady „Moraliów” w języku polskim / 87

Wykaz ilustracji / 89

z Cheronei Plutarch