Muzyka wobec rewolucji druku. Przemiany w kulturze muzycznej XVI wieku

Książka jest próbą całościowego spojrzenia na znaczenie wynalazku druku dla kultury muzycznej XVI wieku. Po zarysowaniu historii wczesnego drukarstwa muzycznego, jego podstaw technologicznych, finansowych i społecznych autor charakteryzuje kształtujący się wówczas rynek wydawnictw nutowych. Wskazuje na zależność zawartości i zewnętrznej postaci druków od warunków ekonomicznych, omawia przejawy rywalizacji między oficynami oraz przedstawia krąg protektorów edycji muzycznych. Typografia przyczyniła się do wzrostu alfabetyzacji muzycznej, umożliwiła unifikację europejskiego repertuaru, pogłębiając zarazem różnice między poszczególnymi gatunkami i stylami muzycznymi. Zapewniła długie trwanie niektórych typów twórczości, co nie wykluczało promowania w pierwszym rzędzie dzieł najnowszych i reagowania na bieżące wydarzenia religijne czy polityczne. Nowe medium wpłynęło nie tylko na obieg i funkcjonowanie repertuaru, ale także na świadomość twórców: ich poczucie autorstwa i indywidualności. Autor stawia tezę, że dzięki rewolucji druku poszerzył się społeczny i estetyczny horyzont kultury muzycznej, powstały nowe typy twórczości oraz zwiększył się krąg odbiorców zapisywanej muzyki. Proponuje powiązanie tych zjawisk z narodzinami nowożytności muzycznej, odnajdując niekiedy kontynuację zmian zapoczątkowanych w XVI wieku w kulturze współczesnej.

Nagroda w Konkursie na Najtrafniejszą Szatę Edytorską Książki Naukowej (2012)

Wykaz exemplów /  9
Wprowadzenie /  11
Prolog. Od pergaminu do papieru /  19

Rozdział 1. Powstanie i rozwój drukarstwa muzycznego / 25
1.1. Początki drukarstwa muzycznego / 25
1.2. Czasy Petrucciego i Antica: druk wielokrotny i drzeworyt / 31
1.3. Druk pojedynczy: od Attaingnanta do przełomu wieków / 44

Rozdział 2. Typy i rozmiar produkcji drukarskiej / 57
2.1. Typy druków muzycznych / 57
2.2. Wysokość nakładów / 64
2.3. Wielkość produkcji drukarskiej / 72

Rozdział 3. Od drukarza do odbiorcy / 79
3.1. Koszty i ceny / 79
3.2. Kolportaż / 89
3.3. Krąg odbiorców i kolekcjonerstwo / 94

Rozdział 4. Druk a powstanie rynku muzycznego / 105
4.1. Wygląd druku pochodną decyzji ekonomicznych / 105
4.2. Strony tytułowe jako forma reklamy / 115
4.3. Dobór repertuaru a wymogi rynku / 129
4.4. Pozyskiwanie protektorów / 138
4.5. Konkurencja / 154

Rozdział 5. Znaczenie druku dla kultury muzycznej / 169
5.1. Druk a alfabetyzacja muzyczna / 169
5.2. Unifikujące znaczenie druku / 178
5.3. Druk umacnia podziały / 191
5.4. Konserwująca moc druku / 202
5.5. W służbie propagandy religijnej i politycznej / 214

Rozdział 6. Kompozytorzy w obliczu nowego medium / 229
6.1. Narodziny nowożytnego autorstwa / 229
6.2. Kreowanie indywidualności / 245
6.3. Druk a przemiany twórczości kompozytorskiej / 257
Epilog. od druku do rękopisu / 265

Zakończenie / 273
Bibliografia / 277
Wykaz ilustracji / 295
Summary. music and the printing revolution. transformations in the musical culture of the sixteenth century / 299
Indeks osób oraz tytułów druków i dzieł muzycznych / 303

dr Elżbieta Zwolińska

Paweł Gancarczyk