Krew kobieca w religiach i folklorze Japonii: konteksty „Sutry krwawego jeziora”

Książka jest pierwszym na gruncie polskim monograficznym studium nad Sutrą krwawego jeziora (Ketsubonkyō), która stanowi wykładnię o nieczystej – z racji fizjologicznie uwarunkowanego krwawienia – naturze kobiety oraz konieczności pośmiertnego odpokutowania za zanieczyszczanie świata krwią (menstruacyjną i porodową). Opracowanie zawiera fotokopie rękopisów i starodruków z prywatnych zbiorów autorki, wykorzystanych jako baza źródłowa do badań.

Rozważania uwzględniają szerszy kontekst religijno-kulturowy, który uwarunkował recepcję sutry w Japonii oraz jej funkcjonowanie w nauczaniu buddyjskim przez pięć wieków, trwale rzutując na problematykę zbawienia kobiety w buddyzmie japońskim.

Wstęp / 7
Nota edytorska / 13

Rozdział 1
Charakterystyka Sutry krwawego jeziora / 15
1.1. Treść i typologia Sutry krwawego jeziora / 15
1.2. Sutra krwawego jeziora jako apokryf / 26
1.3. Zasięg chronologiczny sutry / 34
1.4. Wczesna ekspansja terytorialna sutry / 37
1.5. Legendarne pochodzenie sutry / 40
1.6. Sutra krwawego jeziora na tle innych sutr / 48

Rozdział 2
Recepcja Sutry krwawego jeziora w Japonii / 55
2.1. Wpływ sutry na wyobrażenia eschatologiczne / 55
2.2. Realizacje motywu krwawego jeziora w narracjach starojapońskich / 78
2.3. Piekło krwawego jeziora w poezji buddyjskiej / 91
2.4. Literatura egzegetyczna i kaznodziejska / 116

Rozdział 3
Wykorzystanie sutry / 137
3.1. Ośrodki religijne / 137
3.2. Działalność bhikszuń z Kumano / 150
3.3. Rytualne zastosowanie sutry / 159
3.4. Magiczne zastosowanie sutry / 170

Rozdział 4
Grunt dla recepcji sutry / 207
4.1. Początki pojęcia skalania krwią / 207
4.2. Ewolucja pojęcia skalania krwią w średniowieczu / 216
4.3. Skalanie krwią a perspektywa zbawienia w relacjach Europejczyków / 232
4.4. Skalanie krwią w okresie Edo / 239
4.5. Izolowanie kobiet nieczystych w okresie Edo / 253
4.6. Niedopuszczanie kobiet do miejsc świętych / 264

Rozdział 5
Łańcuch tradycji: skalanie krwią w folklorze / 323
5.1. Okresowa izolacja kobiet nieczystych / 326
5.2. Zmierzch chat połogowych oraz menstruacyjnych / 337
5.3. Inne tabu poporodowe / 346
5.4. Inne tabu menstruacyjne / 356
5.5. Tabu krwi wśród ludzi morza i lasu / 365
5.6. Tabu słowne związane z menstruacją / 376

Zakończenie / 383
Bibliografia / 387
Aneks źródłowy / 399
Indeks najważniejszych terminów japońskich / 711

Małgorzata Sobczyk