Rozważania o smaku artystycznym

Spis treści
Od redakcji
Krzysztof Pomian - Francis Haskell i problem smaku artystycznego
Zygmunt Waźbiński - Pojęcie uomo del gusta Baltasara Castiglione i jego niezwykła kariera w kulturze europejskiej
Kinga Szczepkowska-Naliwajek - Smak artysty i miłośnika sztuki w kulturze dworskiej przełomu XIV i XV wieku
Michał Woźniak - Tradycjonalizm i modernizacja sprzętów liturgicznych w Prusach Królewskich w okresie nowożytnym
Beata Purc-Stępniak - Homo bullaw malarstwie przedstawiającym "kunstkammery"
Danuta Künstler-Langner - Barokowy gust literacki. W świecie emblematów i poezji medytacyjnej
Justyna Guze - Rysunek jako wyraz gustu i jako element wystroju wnętrza w połowie XVIII w. Komunikat
Ewa Manikowska - Oglądając Perseusza. Rzeźba i jej odbiorca na przełomie XVIII i XIX wieku
Janusz Krawczyk - Kryteria oceny mebli dawnych we Francji w wieku XVIII
Danuta Natalia Zasławska - W guście chińskim - ideowe implikacje chinoiserie w Europie od XVII do początków XIX wieku
Danuta Kowalewska - Zagadnienie "dobrego gustu" w dyskusjach teoretycznych i praktyce literackiej polskiego oświecenia
Dariusz Dąbrowski - "W celu zapobieżenia licznym nadużyciom, jakich dopuszczają się niekompetentni dostarczyciele obrazów i rzeźb religijnej treści do domów bożych". Historia pewnej akcji przeciw kiczowi w kościołach, przeprowadzonej w latach siedemdziesiątych XIX wieku w Królestwie Polskim
Agnieszka Kluczewska-Wójcik - Od japonaiseries do japonizmu: Japonia w sztuce i modzie przełomu wieków
Dariusz Kacprzak - O smaku artystycznym łódzkich przemysłowców drugiej połowy XIX i początku XX wieku
Ewa Różalska - Fabrykancki gust - czyli o głównej łódzkiej ulicy i malarskiej dekoracji kamienicy przy ul. Piotrkowskiej
Józef Poklewski - O guście artystycznym w międzywojennym Wilnie
Józef Tarnowski - Kultury gustu a znawstwo w architekturze XX wieku
Bogumiła J. Rouba - Zagadnienie gustu we współczesnych realizacjach restauratorskich na wybranych przykładach
Grażyna Bastek - Dawni mistrzowie we współczesnych muzeach
Sławomir Bołdok - Smak artystyczny Polaków w kontekście rynku sztuki
Lech Brusewicz - Naśladować czy współczuć rodzinie kolekcjonera? Uwagi w związku z wystawą "Artyści szkoły toruńskiej" ze zbiorów Andrzeja Lubawego

Od redakcji
Pojęcie "dobrego smaku" czy też "dobrego gustu" w mowie potocznej, zgodnie z tradycją dawnych uczonych rozpraw, używane jest na oznaczenie wrodzonych, albo kiedy indziej nabytych kwalifikacji człowieka, które pozwalają mu na bezbłędne dostrzeżenie, właściwą ocenę i wybór rzeczy (dzieła sztuki, biżuteria, ubranie), otoczenia (pejzaż, mieszkanie), zwrotów językowych itd. najbardziej pięknych, eleganckich, stosownych. W odniesieniu do dziedziny artystycznej oznacza tu ono również znajomość reguł i zasad piękna, które pozwalają wśród wielu obrazów, rzeźb, rysunków oraz wierszy, powieści czy filmów wyróżnić te, zasługujące na miano prawdziwego dzieła sztuki.

W interpretacji zjawisk artystycznych i w ogóle we współczesnej humanistyce pojęcia te - jako wyraz raz na zawsze ustalonego kanonu tzw. piękna absolutnego - od dawna stały się już anachroniczne. Toteż i książka, którą oddajemy czytelnikowi, nie ma na celu rozważania kwestii związanych ze "smakiem artystycznym" ujętych w ten sposób. Nie próbuje udzielić odpowiedzi na pytanie, ani tym bardziej pouczać autorytatywnie kogokolwiek o tym, czym jest, a czym nie jest dobry smak i co jest, a co nie jest w dobrym smaku - czyli co jest, a co nie jest piękne, eleganckie, stosowne. To bowiem żadnym dyskusjom podlegać nie powinno, bo chociaż mówi się U y a le gout et le gout (są gusta i guściki), co zakłada wyższość jednego nad drugim - czyż nie mówi się także de gustibus non disputandum est?

Małgosia

Józef Poklewski

Tomasz F. de Rosset