UWAGA! DRUK NA ZLECENIE! Realizacja druku wyłącznie po wcześniejszym opłaceniu zamówienia (ok. 14 dni)
Antarktyda, kontynent położony wokół bieguna południowego, zajmuje 2,7% powierzchni kuli ziemskiej (9,4% powierzchni lądów), jednak jej oddziaływanie klimatyczne znacznie wykracza poza region polarny półkuli południowej.
Już ponad 40-50 min lat temu Antarktyda została zlodowacona (Averjanov 1990; Birkenmajer 1998). Skrajnie niekorzystny bilans radiacyjny śnieżno--lodowcowej powierzchni kontynentu przyczynia się do jego silnego i permanentnego wychłodzenia, z najniższymi temperaturami powietrza (TP) na kuli ziemskiej. Antarktyda jest jedną z dwóch, obok Arktyki, „chłodnic" w globalnym systemie klimatycznym, opartym na wymianie energii i masy pomiędzy obszarami międzyzwrotnikowymi a polarnymi (Averjanov i in. 1978). Jeszcze w latach 80. XX wieku uważano, że ze względu na niewielkie zmiany albeda oraz ograniczoną zdolność magazynowania ciepła Antarktyda jest bezwładnym i pasywnym elementem globalnego systemu klimatycznego (Budd 1982). Nowsze badania wykazały jednak, że zachodzące w rejonie antarktycznym sezonowe i długookresowe zmiany zasięgu lodów morskich (np. Jacka, Budd 1998) oraz oscylacje cyrkulacji atmosferycznej (np. Trenberth, Caron 2000; Turner 2004) w istotny sposób wpływają na stan atmosfery całej kuli ziemskiej.
Mimo pewnej izolacji Antarktyda pozostaje pod silną presją człowieka, o czym świadczy pojawiająca się od połowy lat 80. XX wieku ozonowa anomalia stratosferyczna (Farman i in. 1985). Również rosnąca emisja gazów cieplarnianych powoduje istotne zaburzenia w systemie klimatycznym kuli ziemskiej, w tym obszarów polarnych. Od 1906 roku TP na kuli ziemskiej wzrosła 0,74°C (IV Raport IPCC 2007). Ocieplenie to musi wpłynąć na funkcjonowanie specyficznych, opartych na obecności lodów morskich i lądowych, systemów polarnych (Weller 1980). W rejonie Antarktydy nawet niewielkie zaburzenia w jednym z elementów systemu klimatycznego, poprzez liczne interakcje sprzężenia zwrotne, ulegają wzmocnieniu, co w konsekwencji przynosi znaczne zmiany klimatyczne. Dlatego też Antarktyda jest bardzo czułym indykatorem zmian klimatu w skali globalnej (King, Turner 1997).
