SKIP_TO
Kategoria: Nauki przyrodnicze / Geografia

Rozkład przestrzenny i zmienność temperatury powietrza na Antarktydzie w drugiej połowie XX wieku

autorzy: Marek Kejna
Rok wydania:2008 Nr wydania:pierwsze Liczba stron:287 ISBN:978-83-231-2200-5
OPIS

UWAGA! DRUK NA ZLECENIE! Realizacja druku wyłącznie po wcześniejszym opłaceniu zamówienia (ok. 14 dni) 

Antarktyda, kontynent położony wokół bieguna południowego, zajmuje 2,7% powierzchni kuli ziemskiej (9,4% powierzchni lądów), jednak jej oddziaływanie klimatyczne znacznie wykracza poza region polarny półkuli południowej.
Już ponad 40-50 min lat temu Antarktyda została zlodowacona (Averjanov 1990; Birkenmajer 1998). Skrajnie niekorzystny bilans radiacyjny śnieżno--lodowcowej powierzchni kontynentu przyczynia się do jego silnego i perma­nentnego wychłodzenia, z najniższymi temperaturami powietrza (TP) na kuli ziemskiej. Antarktyda jest jedną z dwóch, obok Arktyki, „chłodnic" w global­nym systemie klimatycznym, opartym na wymianie energii i masy pomiędzy obszarami międzyzwrotnikowymi a polarnymi (Averjanov i in. 1978). Jeszcze w latach 80. XX wieku uważano, że ze względu na niewielkie zmiany albeda oraz ograniczoną zdolność magazynowania ciepła Antarktyda jest bezwładnym i pasywnym elementem globalnego systemu klimatycznego (Budd 1982). Now­sze badania wykazały jednak, że zachodzące w rejonie antarktycznym sezono­we i długookresowe zmiany zasięgu lodów morskich (np. Jacka, Budd 1998) oraz oscylacje cyrkulacji atmosferycznej (np. Trenberth, Caron 2000; Turner 2004) w istotny sposób wpływają na stan atmosfery całej kuli ziemskiej.
Mimo pewnej izolacji Antarktyda pozostaje pod silną presją człowieka, o czym świadczy pojawiająca się od połowy lat 80. XX wieku ozonowa ano­malia stratosferyczna (Farman i in. 1985). Również rosnąca emisja gazów cie­plarnianych powoduje istotne zaburzenia w systemie klimatycznym kuli ziem­skiej, w tym obszarów polarnych. Od 1906 roku TP na kuli ziemskiej wzrosła 0,74°C (IV Raport IPCC 2007). Ocieplenie to musi wpłynąć na funkcjonowanie specyficznych, opartych na obecności lodów morskich i lądowych, systemów polarnych (Weller 1980). W rejonie Antarktydy nawet niewielkie zaburzenia w jednym z elementów systemu klimatycznego, poprzez liczne interakcje sprzężenia zwrotne, ulegają wzmocnieniu, co w konsekwencji przynosi znaczne zmiany klimatyczne. Dlatego też Antarktyda jest bardzo czułym indykatorem zmian klimatu w skali globalnej (King, Turner 1997).

Inne z tej kategorii

Przydatne linki

W związku ze zmianą serwisów WWW Wydawnictwa Naukowego UMK mogą wystąpić utrudnienia w działaniu sklepu internetowego. Za wszelkie niedogodności przepraszamy.