Książka proponuje interesującą i cenną perspektywę refleksji oraz badań nad Internetem, a mianowicie taką, w centrum której znajdują się obrazy i wizualność. [...] Teksty zawarte w tomie z jednej strony dotyczą tego, jak, po co, z jakimi skutkami obrazy są w sieci obecne, z drugiej zaś strony tego, jak digitalizacja i sieć zmieniają status obrazów.
Warte wskazania jest również to, że [...] tom zawiera teksty, które poddają ikonosferę Internetu refleksji nie z perspektywy historii sztuki czy estetyki, ale przede wszystkim socjologii, antropologii i krytycznych badań nad kulturą. Dzięki umiejscowieniu wizualności sieci w takiej właśnie ramie możliwe staje się dostrzeżenie w sieciowych obrazach nie tylko fenomenu estetycznego, ale też nowej formy kultury wizualnej, modyfikującej rolę i status piktorialnych reprezentacji oraz tryb, w jakim mediują one rzeczywistość. Wszystkie powyższe aspekty sprawiają, iż traktuję Obrazy w sieci jako cenną inicjatywę wydawniczą.
Ostatnie tygodnie obfitowały w Polsce w nowe publikacje na temat fotografii - w ostatnim czasie ukazało ich się więcej niż w całym ubiegłym roku! Oto kolejna z nich - opisująca bardzo aktualne zjawisko z wielu punktów widzenia.
„Obrazy w sieci. Socjologia i antropologia ikonosfery internetu” – wbrew mądrze brzmiącemu tytułowi nie jest lekturą tylko dla akademików. Dowodem na to może być chociażby nazwisko jednego z dwóch redaktorów książki –Tomka Ferenca. Chociaż jest naukowcem, ma też na koncie już kilka doskonale przyjętych przez szerokie grono czytelników książek o fotografii.
Tę publikację Tomasz Ferenc zredagował wspólnie z Krzysztofem Olechnickim z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, który to uniwersytet jest też wydawcą tej książki. Publikacja ukazała się w ramach Serii Wydawniczej Polskiego Towarzystwa Socjologicznego.
”Obrazy w sieci” – to zbiór tekstów wielu autorów, reprezentujących różne specjalności. Jednych interesują zagadnienia socjologiczne, innych – artystyczne, wszyscy jednak są zgodni: internet to zjawisko tak ważne i odgrywające tak duży wpływ na życie współczesnych ludzi, że trzeba mu się uważnie przypatrywać, badać, zadawać pytania. A tym, na jak wiele sposobów można widzieć istnienie fotografii w internecie, świadczą same już tematy rozdziałów.
Łukasz Rogowski pisze o cielesności w internecie. I nie chodzi tu tylko o cyberseks, choć i to ważna zjawisko. Autor cielesność rozumie szerzej – odwołując się np. do sieciowych awatarów, których wszak traktuje się jak żywych ludzi, którzy mogą chorować, muszą się ubrać, marzną, czują ból. Paweł Szarek opisuje fenomen serwisu YouTube, Agata Bachórz albumy zdjęć z podróży,zamieszczane w sieci.
Serwisy społecznościowe (Nasza-klasa,Grono, Facebook), randkowe, zrzeszające pracowników jakiejś branży lub pracowników w ogóle (Goldenline) – przecież tu wszędzie są zdjęcia! I to nie tylko te, przedstawiające twarze użytkowników. Zalogowani w tych serwisach za pomocą zdjęć pokazują całe swoje życie, swój dorobek, osiągnięcia – czy ktoś kiedykolwiek przewidywał, że temu może służyć fotografia? Na co dzień,używając przecież wszystkich tych serwisów, w ogóle się nie zastanawiamy, jak wielką rolę odgrywa w nich fotografia. Bez niej nikt by tam nie zaglądał...
Kolejne zagadnienie: szukanie w sieci szczęścia lub ukojenia. Paweł Łuczeczko opisuje zjawisko przeniesienia się z „reala” do sieci tzw. „łańcuszków szczęścia”, a Lucyna Ratkowska i Ewelina Wejbert-Wąsiewicz piszą o czymś jeszcze bardziej niezwykłym – o przezywaniu w internecie żałoby. O wirtualnych cmentarzach i portalach, zrzeszających rodziców, którzy stracili swoje dzieci.
Zupełnie inne zjawisko zainteresowało Izę Franckiewicz – przebadała ona rozróżniła „sztukę w sieci” i „sztukę sieci”. Pierwsza – to przede wszystkim sposoby prezentacji w internecie dzieł, które istnieją w rzeczywistości. Sztuka sieci zaś – to po prostu nowy kierunek w sztuce, polegając na tworzeniu projektów artystycznych, funkcjonujących wyłącznie w internecie, stworzonych na jego potrzeby i z dopasowaniem się i wykorzystaniem jego właściwości.
Uwzględniając bogactwo ikonosfery internetu, szczególnie interesujące zdają się przekształcenia funkcji obrazów oraz cały szereg ich nowych społecznych zastosowań i wielość estetyk obrazowania. Fotografia cyfrowa i rozwój bazujących na internecie form komunikacji sprawiają, że przemianom ulega sama istota fotografii, jej kulturowe znaczenia i społeczne funkcje, zwłaszcza w kontekście wszechogarniającej kultury globalizującego się świata i dominującej logiki społeczeństwa konsumpcyjnego – piszą Tomasz Ferenc i Krzysztof Olechnicki we wstępie do książki.
Publikacja „Obrazy w sieci” pokazuje nam, że mimo że codziennie korzystamy w internetu, o wielu jego cechach i zastosowaniach albo nie mamy pojęcia, albo po prostu o nich nie myślimy. Niezwykle fascynującym jest ich odkrywanie, uświadamianie sobie. A to bardzo ułatwia lektura niniejszej publikacji.
Niedziela, 28 czerwca 2009 roku: www.swiatobrazu.pl
