OPIS
Praca z ludźmi znajdującymi się w sytuacjach trudnych i kryzysowych pokazuje, jak ważne są umiejętności interpersonalne i jakość relacji nawiązywanej z osobą potrzebującą wsparcia. W relacji z osobą pomagającą profesjonalnie wyraźnie oczekiwana jest umiejętność rozmowy, uważnego słuchania oraz zdolność wykorzystywania komunikatów niewerbalnych. […] Zajęcia prowadzone dla studentów pedagogiki, studentów kierunków lekarskich oraz przyszłych nauczycieli uświadomiły autorce potrzebę zwracania uwagi na istotę pracy z człowiekiem cierpiącym, a także na niezbędne umiejętności w tym zakresie, które należy kształcić już w trakcie przygotowywania się do przyszłego zawodu. […] Kwerenda literatury wskazuje, że temat współczucia stanowi przedmiot analiz i badań od kilku dekad. W literaturze światowej jest on szczegółowo przebadany i opisany. Przegląd polskiej literatury dotyczącej tej tematyki dowiódł, że na gruncie nauki polskiej to zagadnienie jest poznane w mniejszym zakresie. Zdiagnozowane braki stały się motywacją do napisania niniejszej książki i realizacji projektu badawczego, w którym podjęto się zbadania zagadnienia współczucia dla innych wśród polskich studentów kierunków medycznych i niemedycznych.
SPIS TREŚCI
Wprowadzenie / 10
ROZDZIAŁ 1
Współczucie dla innych w literaturze przedmiotu / 17
1.1. Wprowadzenie do zagadnienia współczucia dla innych / 18
1.1.1. Geneza badań nad współczuciem / 18
1.1.2. Współczucie a inne kategorie naukowe / 31
1.1.2.1. Współczucie a empatia / 31
1.1.2.2. Współczucie a altruizm / 35
1.1.2.3. Współczucie a życzliwość / 36
1.1.2.4. Empatyczna troska / 37
1.1.2.5. Współczucie a litość / 39
1.1.2.6. Współczucie a duchowość / 42
1.1.3. Rodzaje współczucia / 44
1.2. Współczucie dla innych jako kategoria teoretyczna / 52
1.2.1. Definiowanie współczucia dla innych w literaturze przedmiotu / 53
1.2.2. Czynniki związane z okazywaniem współczucia / 70
1.2.3. Sposoby okazywania współczucia / 90
1.2.4. Korzyści z praktykowania współczucia dla innych / 94
1.2.4.1. Korzyści dla osób profesjonalnie okazujących współczucie / 95
1.2.4.2. Korzyści dla odbiorców współczucia / 98
1.2.5. Metody pomiaru współczucia dla innych / 103
1.2.5.1. Metody pomiaru współczucia dla innych w literaturze światowej / 103
1.2.5.2. Sposoby pomiaru współczucia dla innych na gruncie polskim / 110
ROZDZIAŁ 2
Dotychczasowa praktyka edukacyjna i wymogi edukacyjne w zakresie współczucia dla innych wśród osób pomagających profesjonalnie i adeptów pomagania / 113
2.1. Osoba pomagająca profesjonalnie, czyli kto? / 113
2.2. Dotychczasowe zalecenia dla praktyki edukacyjnej w kontekście współczucia dla innych wśród zawodów pomocowych / 115
2.3. Wybrane przykłady dotychczasowej praktyki edukacyjnej i kształcenia w zakresie współczucia dla innych na uczelniach / 122
2.3.1. Praktyka edukacyjna na uczelniach w Europie i na świecie / 123
2.3.2. Oferta edukacyjna w zakresie współczucia dla innych na uczelniach w Polsce / 130
2.3.2.1. Metody kształcenia i środki dydaktyczne wykorzystywane w kształceniu współczucia dla innych na uczelniach wyższych / 133
2.4. Współczucie dla innych wśród studentów kierunków medycznych i niemedycznych w dotychczasowych badaniach / 134
Podsumowanie teoretycznych analiz na temat współczucia dla innych / 151
ROZDZIAŁ 3
Metodologia projektu badawczego / 154
3.1. Główne parametry metodologiczne badań własnych nad współczuciem dla innych / 155
3.2. Operacjonalizacja zmiennych i pytania badawcze / 159
3.3. Narzędzia badawcze przyjęte w badaniach / 166
3.4. Charakterystyka osób badanych i organizacja badań / 169
3.5. Zastosowane analizy statystyczne i metody analizy danych / 174
ROZDZIAŁ 4
Współczucie dla innych oraz czynniki związane ze współczuciem wśród polskich studentów kierunków medycznych i niemedycznych / 177
4.1. Poziom współczucia dla innych wśród badanych studentów mierzony Skalą Współczucia dla Innych (CS-R-PL) / 177
4.2. Rozkład odpowiedzi na pytania w Skali Współczucia dla Innych (CS-R-PL) wśród studentów kierunków medycznych i niemedycznych / 197
4.3. Wartości istotnych różnic statystycznych w odpowiedziach na pytania CS-R-PL w obu grupach badanych z uwzględnieniem kierunku studiów, płci i miejsca zamieszkania (domu rodzinnego) / 215
4.4. Związki między współczuciem dla innych a kierunkiem studiów (medycznym vs niemedycznym) z uwzględnieniem zmiennych demograficznych oraz zmiennych psychologicznych: inteligencji emocjonalnej i cech osobowości / 223
4.4.1. Współwystępowanie współczucia dla innych z wiekiem, inteligencją emocjonalną i cechami osobowości w badaniach studentów kierunków medycznych i niemedycznych. Korelacja r Pearsona / 225
4.4.2. Przewidywany poziom współczucia dla innych na podstawie oddziaływania czynników demograficznych, osobowościowych i inteligencji. Analiza regresji liniowej / 232
ROZDZIAŁ 5
Interpretacja oraz dyskusja wyników / 238
5.1. Współczucie dla innych wśród polskich studentów kierunków pomocowych / 239
5.2. Współczująca troska w odpowiedziach badanych i różnice między nimi / 247
5.3. Współczucie dla innych a cechy osobowości, inteligencja emocjonalna i czynniki demograficzne / 252
ROZDZIAŁ 6
Podsumowanie i wnioski dla praktyki pedagogicznej i edukacyjnej / 257
Zakończenie / 287
Nota bibliograficzna / 291
Bibliografia / 293
Aneksy / 341
