Prezydencjalizacja kampanii wyborczych. Przypadek polskich elekcji parlamentarnych w latach 2005–2019

Publikacja jest pierwszą tak obszerną analizą procesu prezydencjalizacji polskich kampanii parlamentarnych i już ten fakt skłania do uznania jej za wyjątkową i godną lektury. Jest też swoistą polemiką z tymi autorami, którzy opisując fenomen współczesnych kampanii wyborczych, preferują termin „personalizacja” (także: personalizacja scentralizowana). Autor swoje racje przedstawia w sposób klarowny i przekonujący, jednocześnie dostarczając narzędzi pozwalających analizować ewolucję charakteru kampanii wyborczej. Walorem pracy jest oparcie jej na wynikach badań empirycznych (część z nich nie była dotąd publikowana), prowadzonych sukcesywnie w stosunkowo długim okresie (2005–2019), co ułatwia dokonywanie porównań, śledzenie ewolucji charakteru kampanii prezydenckich, ale też pozwala na formułowanie dobrze umotywowanych wniosków.

(Fragment recenzji 1)

Praca naukowa ma charakter poznawczy i weryfikujący dotychczasowy stan wiedzy z zakresu badań nad kampaniami wyborczymi (vide: parlamentarnymi) w Polsce. Opracowanie niniejsze stanowi systemowe ujęcie wieloletnich i żmudnych badań nad prezydencjalizmem jako kategorią interpretacyjną mechanizmów walki wyborczej. Zdecydowanie praca recenzowana może być traktowana jako niezaprzeczalny wkład do nauki o polityce i administracji. Jest zarówno istotnym głosem w dyskusji wśród polskich uczonych, jak i wypełnia widoczną lukę w piśmiennictwie polskim z tego zakresu tematycznego, a w pracy dydaktycznej stanie się lekturą obowiązkową.

(Fragment recenzji 2)

The publication is the first such an extensive analysis of the presidentialization process of Polish parliamentary campaigns, and this fact alone makes it unique and worth reading. It is also a kind of polemic with those authors who, when describing the phenomenon of contemporary election campaigns, prefer the term "personalization" (also: centralized personalization). The author presents his arguments in a clear and convincing way, while providing tools to analyze the evolution of the nature of the election campaign. The advantage of the work is that it is based on the results of empirical research (some of it has not been published so far), conducted successively over a relatively long period (2005–2019), which facilitates comparisons and tracking the evolution of the nature of presidential campaigns, but also allows for the formulation of well-justified conclusions.

(Excerpt from review 1)

The scientific work is cognitive in nature, and it verifies the current state of knowledge in the field of research on election campaigns (see: parliamentary campaigns) in Poland. This study is a systemic approach to many years of tedious research on presidentialism as an interpretive category of electoral struggle mechanisms. The reviewed work can definitely be treated as an undeniable contribution to the science of politics and administration. It is both an important voice in the discussion among Polish scientists and fills a visible gap in the Polish literature on this subject, and it will become required reading in didactic work.

(Excerpt from review 2)

SPIS TREŚCI
WPROWADZENIE / 11
Założenia wstępne / 11
Stan badań / 14
Struktura książki / 26

ROZDZIAŁ I. PREZYDENCKI I PARLAMENTARNY STYL KAMPANII WYBORCZEJ
1.1. Wprowadzenie / 31
1.2. Uwarunkowania ustrojowe / 35
1.3. Cele wyborów i zwycięzcy / 40
1.4. Nominacje kandydatów / 45
1.5. Główny produkt polityczny kampanii / 48
1.6. Strategia wyborcza / 54
1.7. Relacjonowanie kampanii w środkach masowego przekazu / 58
1.8. Zachowania głosujących / 62
1.9. Wnioski / 64

ROZDZIAŁ II. PREZYDENCJALIZACJA KAMPANII WYBORCZYCH
2.1. Wprowadzenie / 71
2.2. Prezydencjalizacja – konceptualizacja pojęcia / 72
2.2.1. Prezydencjalizacja a personalizacja / 72
2.2.2. Polemika w aspekcie zasadności kategorii prezydencjalizacji / 80
2.2.3. Prezydencjalizacja na płaszczyźnie wyborczej / 84
2.3. Determinanty prezydencjalizacji kampanii wyborczych / 98
2.3.1. Determinanty instytucjonalne / 99
2.3.2. Umiędzynarodowienie polityki / 105
2.3.3. Determinanty komunikacyjne / 107
2.3.4. Determinanty społeczno-polityczne / 117
2.4. Efekty prezydencjalizacji kampanii wyborczych / 121
2.4.1. Lider wyborczy i kandydat na premiera / 121
2.4.2. Pozostałe skutki prezydencjalizacji kampanii
wyborczych / 128
2.5. Wnioski / 136

ROZDZIAŁ III. EFEKT LIDERA W ZACHOWANIACH POLSKIEGO ELEKTORATU
3.1. Wprowadzenie / 139
3.2. Efekt lidera – konceptualizacja / 140
3.3. Metodologia / 142
3.4. Wyniki i interpretacja badań efektu lidera / 149
3.4.1. Prawo i Sprawiedliwość / 149
3.4.2. Koalicja Obywatelska/Platforma Obywatelska / 155
3.4.3. Lewica / 160
3.4.4. Polskie Stronnictwo Ludowe / 165
3.5. Wnioski / 169

ROZDZIAŁ IV. WIELKIE DEBATY TELEWIZYJNE W PREFERENCJACH POLSKIEGO ELEKTORATU
4.1. Wprowadzenie / 173
4.2. Wielka debata telewizyjna / 174
4.3. Metodologia / 187
4.4. Wyniki badań / 191
4.4.1. Poziom ogólny / 191
4.4.2. Prawo i Sprawiedliwość / 193
4.4.3. Platforma Obywatelska i Koalicja Obywatelska / 196
4.4.4. Lewica / 198
4.4.5. Polskie Stronnictwo Ludowe / 200
4.5. Wnioski / 202

ROZDZIAŁ V. RELACJONOWANIE SPREZYDENCJALIZOWANE W SERWISACH INFORMACYJNYCH STACJI TELEWIZYJNYCH
5.1. Wprowadzenie / 207
5.2. Metodologia / 209
5.3. Prezydencki styl wiadomości telewizyjnej / 216
5.4. Kampania 2005 r. / 220
5.5. Kampania 2007 r. / 233
5.6. Kampania 2011 r. / 243
5.7. Kampania 2015 r. / 256
5.8. Wnioski / 272

ROZDZIAŁ VI. RELACJONOWANIE SPREZYDENCJALIZOWANE W KAMPANII 2019 R. ANALIZA PORÓWNAWCZA TELEWIZYJNEGO SERWISU INFORMACYJNEGO I DZIENNIKA PRASOWEGO
6.1. Wprowadzenie / 285
6.2. Metodologia / 289
6.3. Uwarunkowania prezydencjalizacji medialnej
w kampanii parlamentarnej w 2019 r. / 294
6.4. Relacjonowanie w Wydarzeniach Polsatu / 307
6.5. Analiza treści dziennika „Rzeczpospolita” / 315
6.6. Wnioski / 323

ZAKOŃCZENIE / 331
BIBLIOGRAFIA / 353

Wojciech Peszyński